آموزش زبان فارسی در کشورهای آسیای مرکزی

در آسیای مرکزی شوق بسیاری برای آموختن زبان فارسی وجود دارد. به آلمانی نیز تمایلی قوی نشان داده می‌شود. مشکل گسترش زبان فارسی کمبود امکانات است. موزه امیر تیمور در تاشکند

بسیاری از شخصیت‌های علمی و ادبی مشرق زمین از آسیای مرکزی برخاسته‌اند و مردمان این کشورها ارتباط دیرینه فرهنگی با ایران داشته‌اند. این امر سبب شده است، شهروندان این کشورها به زبان فارسی علاقمند باشند. در سال‌های اخیر جمهوری اسلامی با توجه به علائق شهروندان جمهوری‌های آسیای مرکزی تلاش کرده است از طریق رایزنی‌های فرهنگی به درخواست آنها در آموزش زبان فارسی پاسخ دهد.

در مدارس و دانشگاه‌های کشورهای آسیای مرکزی علاوه بر زبان روسی، انگلیسی، آلمانی، زبان‌های ترکی و فارسی نیز تدریس می‌شود.

ولی هر یک از زبان‌های خارجی از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند. برای مثال در کشور قزاقستان، به دلیل حضور ۲۵۰‌هزار آلمانی تبار، زبان آلمانی توانسته است با زبان‌های انگلیسی و روسی رقابت کند. قابل توجه است که علاوه‌بر دانشگاه مشترک قزاقستان و آلمان، روزنامه‌ای نیز به زبان آلمانی در این کشور منتشر می‌گردد.

اشتیاق به یادگیری زبان فارسی

ولی گرایش و اشتیاق به یادگیری زبان فارسی در میان شهروندان قزاقستان نیز در سال‌های اخیر بیشتر شده است. در همین راستا، پیش از این در آلماتا «دفتر مرکز مطالعاتی ایران» نیز افتتاح شد. هدف آن ترغیب شهروندان این کشور برای آموزش زبان و ادبیات فارسی و تحکیم روابط فرهنگی با کشورهای فارسی زبان اعلام شد. بنا به گفته برخی از کارشناسان از جمله صفر عبدا... خاورشناس تاجیک مقیم آلماتا و رییس دفتر مرکز مطالعاتی ایران، بزرگداشت شخصیت‌های علمی و فرهنگی مشترک می‌تواند در ارتباط این کشورها با ایران کمک کند: «من امیدوارم که در این مرکز با برگزار نمودن همایش‌ها، سمینارها، کنفرانس‌ها، میزگردهای علمی و انتشار یک مجله ایرانشانسی بتوانیم در پژوهش منطقه و انتشار فرهنگ ایرانی در منطقه سهمی داشته باشیم.»

ولی برخی دیگر از کارشناسان آسیای مرکزی فعالیت جمهوری اسلامی ایران در عرصه آموزش زبان فارسی را ناکافی قلمداد می‌کنند.

با توجه به اشتیاق موجود در بین مردم کشورهای آسیای مرکزی جهت یادگیری زبان فارسی، فعالیت‌های ‌آموزشی مناسبی در این زمینه افزایش یابد. به باور این کارشناسان ایران باید از فرصت‌های موجود بیشتر استفاده کند و برای مثال یک مدرسه مشترک در این کشورها احداث کند.

سیاست فرهنگی کشورهای اروپایی در زمینه گسترش زبان و فرهنگ خود در این جمهوری‌ها، می‌تواند برای ایران که از دیرباز با کشورهای آسیای میانه روابط فرهنگی داشته، الگوی خوبی باشد.

علاقه به آلمانی

به‌ویژه آلمان تلاش می‌کند جایگاه فرهنگی خود را در کشورهای آسیای مرکزی حفظ کند.

هدی وگنر رییس گروه دوستی پارلمان آلمان، می‌گوید: در مدارس ترکمنستان علاقه به یادگیری زبان آلمانی زیاد شده است.

هدی وگنر در دیدار با قربانقلی بردی محمداف، رییس‌جمهوری این کشور درخواست کرده است، آموزش زبان آلمانی در مدارس ترکمنستان با جدیت دنبال گردد: «رییس‌جمهور ترکمنستان قول داد که در مدارس این کشور زبان آلمانی دوباره تدریس شود و ما انتظار داریم که به این وعده‌ها عمل گردد. دولت آلمان بورس تحصیلی نیز در اختیار متخصصان و کارشناسان این کشور گذاشته که تاکنون مورد استفاده قرار نگرفته است.»

فارسی، زبان بدون پشتیبان

زبان فارسی باید با زبان‌های دیگر از جمله روسی و انگلیسی در این کشور رقابت کند. بنا‌به گزارش کانون ایرانیان مقیم ترکمنستان، که یک تشکل غیر دولتی است، حدود ۲۵۰۰‌نفر در مدارس ترکمنستان زبان فارسی می‌آموزند. صاحبنظران محلی در مقایسه با آموزش دیگر زبان‌های خارجی این تعداد را کم تلقی می‌کنند.

اما اشتیاق مردم به فراگیری زبان فارسی افزایش داشته است.

محمدرضا فرقانی سفیر ایران در ترکمنستان در این خصوص گفته است که در مدارس این کشور معمولا یکی از زبان‌های خارجی که تدریس می‌شود زبان فارسی است، ضمن اینکه در دو دانشگاه «مختومقلی» و «آزادی» این کشور نیز کرسی‌های زبان فارسی دایر است. فرقانی افزوده است که برخی موسسات خصوصی در ترکمنستان نیز کلاس‌های آموزش زبان فارسی برگزار می‌کنند.

اهمیت آموزش فارسی

آموزش زبان فارسی این امکان را می‌دهد که آنان علاوه بر ادبیات و تاریخ ایران، تاریخ و فرهنگ کشورهای خود و متون قدیمی را که به زبان فارسی نگاشته شده است، مطالعه کنند. ایران با توجه به اشتیاق مردم آسیای مرکزی به یادگیری فرهنگ و تاریخ گذشته خود، می‌‌تواند در عرصه آموزش زبان فارسی از مشترکات فرهنگی استفاده کند، امکانی که دیگر زبان‌های خارجی از آن برخوردار نیستند.

منبع: دویچه‌وله