این 100 لیتر رویایی

دنیای اقتصاد- شامگاه دوشنبه پنجم شهریورماه بود که خبر رسید ۱۰۰لیتر بنزین برای «سفرهای تابستانی» به همه خودروهای شخصی اختصاص می‌یابد تا صنعت گردشگری کشور از سهمیه‌بندی بنزین آسیب نبیند. منبع این خبر، معاونت ارتباطات و اطلاع‌رسانی ستاد تبصره ۱۳، مجری قانون سهمیه‌بندی بنزین بود که پیش از این عملا درباره «سهمیه‌ بنزین سفر» سکوت اختیار کرده بود. اما به گفته حمیدرضا اکبری‌مقدم، «نظر به ضرورت توسعه گردشگری و نقش سفر در بهداشت روانی، سهمیه تمام خودروهای شخصی که در طول تابستان اقدام به سفر کنند، حداکثر به میزان ۱۰۰لیتر افزایش خواهد یافت.»

نکته جالب آنکه تنها یک روز قبل، یعنی در روز یکشنبه چهارم شهریورماه، معاون وزیر نفت، اختصاص سهمیه‌ای ویژه سفر را «غیرممکن» و «غیرعملی» دانسته و گفته بود: با توجه به اینکه امکان کنترل تبعات اختصاص بنزین برای سفر وجود ندارد، این پیشنهاد (اختصاص بنزین سفر) کاملا تئوریک بوده و برای سیستم غیرقابل کنترل و محاسبه است.

محمدرضا نعمت‌زاد، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی که متولی توزیع بنزین در کشور است، افزود: اولا بنزین موجود براساس پیش‌بینی‌هایی که قبلا انجام شده، تخصیص یافته و ارز موردنیاز برای آن تامین شده است. ضمن اینکه امکان کنترل تبعات چنین تصمیمی وجود ندارد، مثلا اینکه چه کسی به کجا سفر می‌کند و چند کیلومتر می‌خواهد به سفر برود. پیشنهادها خیلی تئوریک است و فکر می‌کنم چنین اقدامی واقعا عملی نخواهد شد.

سرپرست وزارت نفت نیز یک روز قبل‌تر، اختصاص سهمیه‌ بنزین سفر را منتفی دانسته و گفته بود: اختصاص این سهمیه در‌حال‌حاضر منتفی است.

اما گویا مسوولان سازمان میراث فرهنگی و صنایع‌دستی و گردشگری به تصویب اختصاص سهمیه بنزین امیدوارتر بودند، زیرا در همان روزی که نعمت‌زاده، ارائه بنزین سفر را غیرممکن اعلام کرد، قائم‌مقام این سازمان از ادامه رایزنی‌ها برای قانع کردن مسوولان خبر داد و گفت: تمام سازوکارهای ارائه بنزین سفر را تهیه کرده‌ایم که باید به تایید مسوولان ستاد تبصره ۱۳ برسد.

به نظر می‌رسد قدرت چانه‌زنی مسوولان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به استدلال‌های متولیان وزارت نفت چربیده و نهایتا ستاد تبصره ۱۳ را به عرضه بنزین برای سفرهای تابستانی راضی کرده است. هر چند هنوز هم درباره نحوه تخصیص این سهمیه ویژه، اما و اگرهای زیادی وجود دارد و توضیحات رییس سازمان میراث فرهنگی در این باره چندان راهگشا و روشن نیست.

اسفندیار رحیم مشایی در این زمینه گفت: سهمیه بنزین سفر مختص فصل تابستان و تا سقف ۱۰۰لیتر است که به‌ازای هر ۱۰۰کیلومتر، ۱۰لیتر تعلق می‌گیرد.

رحیم مشایی افزود: این سهمیه فقط برای یک سفر اختصاص می‌یابد و حداکثر ۱۰۰لیتر است و شامل خودروهای عمومی و دولتی نمی‌شود. وی تصریح کرد: به منظور تخصیص سهمیه باید ابتدا مسافران شناسایی شوند و بدین منظور اطلاعات سفر از طریق جایگاه‌های سوخت‌گیری بنزین خودروها کسب و به ستاد تبصره ۱۳ اعلام می‌شود و مسافرانی که با خودروی شخصی خود در ابتدای سفر در جایگاه سوخت، بنزین زده‌اند و پس از طی کردن ۱۰۰کیلومتر مسافت مجددا به جایگاه دیگری برای سوخت‌گیری مراجعه کرده‌اند، می‌توانند از سهمیه بنزین سفر برخوردار شوند.

رحیم مشایی خاطرنشان کرد: البته اطلاعات مربوط به سوخت‌گیری مسافران از طریق سیستم جامع تماما ثبت شده، اما ما نیز به دلیل اینکه سریع‌تر بنزین در اختیار مسافران قرار گیرد از طریق پایگاه اینترنتی که هفته آینده (این هفته) اعلام می‌شود، اطلاعات مسافران را ثبت خواهیم کرد.

وی افزود: مسافران می‌توانند اطلاعات مربوط به سفر خود را در آن پایگاه ثبت کنند که پس از تطبیق با اطلاعات موجود در صورت ارائه اطلاعات درست، سهمیه بنزین حداکثر تا دو ماه آینده در اختیار مسافران قرار می‌گیرد.

وی تاکید کرد: مبنای تشخیص برای تخصیص این سهمیه سوخت‌گیری خودروها در جایگاه است و چنانچه بنزین در جایگاه مورد نظر سوخت‌گیری نشده باشد، نمی‌توانیم سهمیه‌ای برای مسافرت در نظر بگیریم.

در همین حال، معاون وزیر نفت روز سه‌شنبه همچنان از تخصیص سهمیه ویژه برای سفرهای تابستانی اظهار بی‌اطلاعی کرد و گفت: بنزین سفر هنوز به شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ابلاغ نشده است.

نعمت‌زاده افزود: پیشنهاد شده است که هیات منتخب نمایندگان، این مساله را بررسی کند و اگر تصویب شد، به ما ابلاغ شود و سپس بررسی کنیم که چگونه می‌توان آن را اجرا کرد.

به نظر می‌رسد نعمت‌زاده انتظار داشته است که تعیین‌ سازوکار اجرایی تخصیص این سهمیه ویژه تابستانی به شرکت متبوع وی واگذار شود، غافل از آنکه رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، پیش از این راهکارهای مورد نظر را به ستاد تبصره ۱۳ ارائه کرده و ظاهرا آنها را از تصویب نمایندگان ویژه رییس‌جمهوری نیز گذرانده است.

اما رییس پلیس راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی در مورد اختصاص بنزین ۱۰۰لیتری سفر گفت: در مکانیزم توزیع این بنزین ابهام وجود دارد، چرا که مشخص نیست افرادی که سفر رفته یا نرفته‌اند، چگونه قرار است در این طرح مشخص شوند. محمد رویانیان با اشاره به این که اگر قرار است بنزین سفر داده شود، بهتر است که این بنزین در اختیار همگان قرار گیرد، افزود: در این صورت باید حدود ۶۰۰میلیون لیتر صرفه‌جویی بنزین تیرماه را در اختیار مصرف‌کنندگان قرار دهیم که این امر خود موجب از بین رفتن اثربخشی سهمیه بنزین می‌شود. بنابراین راهنمایی و رانندگی این گونه توزیع بنزین را با اصل سهمیه‌بندی بنزین، مغایر می‌داند.