نمایندگان آژانس برای برگزاری دور سوم مذاکرات وارد تهران شدند
«طرح اقدام» به زودی نهایی می‌شود
دنیای اقتصاد- امروز سومین دور مذاکرات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تهران به مدت دو روز آغاز می‌شود و به گفته مقام‌های مسوول، دستور کار این نشست جمع‌بندی دو دور مذاکرات قبلی با هدف تدوین مدالیته پاسخگویی ایران به سوالات آژانس درباره برنامه هسته‌ای‌ا‌ش است. اعضای هیات نمایندگی آژانس به سرپرستی هاینونن
جواد وعیدی، معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی و سرپرست هیات مذاکره‌کننده ایرانی را محمد سعیدی، معاون بین‌الملل انرژی اتمی و علی اصغر سلطانیه، نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و قریب‌پور کارشناس وزارت امور خارجه همراهی می‌کنند.
ویلموس چرونی، مسوول سیاست‌گذاری و روابط خارجی آژانس، هرمن ناکات، مسوول بخش منطقه‌ای پادمان آژانس، راتن باخ مشاور عالی حقوقی آژانس و هوسویا، مسوول بازرسی بخش ایران، هیات نمایندگی آژانس را که سرپرستی آن را اولی هاینونن، معاون امور پادمان‌های محمد البرادعی بر عهده دارد تشکیل می‌دهند. هدف از این مذاکرات تدوین برنامه‌ای برای مرتفع ساختن ابهام‌هایی است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مدعی است درباره برنامه هسته‌ای ایران با آن مواجه است.
تدوین مدالیته که به «طرح اقدام» نیز شهرت یافته است، دستاورد احیای مذاکرت ایران و ۱+۵ توسط لاریجانی و سولانا بود که پیش از تصویب قطعنامه شورای امنیت درباره برنامه هسته‌ای ایران به طور یک‌جانبه توسط غربی‌ها قطع شده بود.
در پی از سرگیری مذاکرات علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان و خاویر سولانا و زمینه‌سازی برای حل دیپلماتیک مناقشه هسته‌ای، لاریجانی برای سلب بهانه از آن جناح کشورهای ۱+۵ که خواهان تنگ‌تر کردن دایره تحریم‌ها علیه ایران هستند، با محمد البرادعی، دبیرکل عالی‌ترین نهاد بین‌المللی در امور هسته‌ای به توافق رسید که ایران و آژانس طی ۶۰ روز طرحی را تدوین کنند که براساس آن سوالات آژانس درباره برنامه هسته‌ای ایران پاسخ گیرد و ابهامی که آژانس از آن سخن می‌گوید از میان برداشته شود.
اما مسائل باقی مانده‌ای که به گفته مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کانون بحران هسته‌ای ایران طی چهار سال گذشته بود، چیست؟ بر اساس آخرین گزارش محمد البرادعی که در نشست خرداد ماه شورای حکام به بحث و بررسی گذاشته شد، این مسائل حول سه محور مشخص شده است. «آلودگی اورانیوم در مرکز تحقیقات فیزیکی»، «نحوه دستیابی به فناوری سانتریفوژهای P۱ و P۲» و «ارائه مستندات درباره فلز اورانیوم و ریخته‌گری آن» مواردی است که با عنوان «مسائل باقی مانده» در این گزارش مشخص شده بود. گرچه در این گزارش توضیح بیشتری درباره جزئیات آن داده نشده، اما گزارش قبلی البرادعی درباره ایران که به نشست اسفند ماه شورای حکام ارایه شد، حاوی جزییات بیشتری بود. در آن گزارش گفته شده بود که آلودگی‌هایی که در مراکز هسته‌ای در ایران دیده شده، مشابه آن چیزی است که پیش از این در نمونه‌گیری‌های محیطی از سانتریفوژها در لیبی به دست آمده بود و احتمال داده می‌شود که منشا هر دو از یک کشور باشد.
این گزارش همچنین افزوده است که اطلاعات موجود برای آن که آژانس بتواند تصویر کاملی از وسعت و تاریخچه برنامه غنی‌سازی سانتریفیوژهای ایران داشته باشد کافی نیست و تنها زمانی این کار ممکن می‌شود که ایران با پیوستن به پروتکل الحاقی این زمینه را فراهم کند. اکنون ایران تلاش می‌کند تا با توافق بر سه نحوه پاسخگویی به این سوالات، بهانه‌ها را از میان بردارد و تا جایی با آژانس همکاری کند که این مرجع بین‌المللی بر شفافیت و صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران اذعان کند، در این صورت دیگر توجیهی برای تشدید تحریم‌ها علیه ایران وجود نخواهد داشت.
از این رو است که ناظران تحرکات دیپلماتیک اخیر ایران را که به واسطه دبیر شورای‌عالی امنیت ملی اجرا شده است تلاش معقول ایران برای جلوگیری از تصویب تحریم‌های بیشتر، بدون آنکه از حقوق خود چشم بپوشد می دانند.همچنانکه قائم مقام دبیرشورای عالی امنیت ملی پیشتر گفته بود: انتظار طبیعی در قبال همکاری گسترده ایران با آژانس و پاسخگویی تهران به مسائل باقی مانده، آن است که اقدامات متناسب با آن برای ایجاد اعتماد متقابل از طرف مقابل صورت گیرد که این می‌تواند جلوگیری از صدور قطعنامه جدید و نحوه اعمال تحریم‌ها باشد.
عبدالرضا رحمانی فضلی با صراحت ادامه می‌دهد: «متوقف شدن» پرونده ایران در شورای امنیت سازمان ملل شاید بخشی از این نوع همکاری‌های آژانس با تهران باشد.
بر این اساس از امروز به مدت دو روز معاونان البرادعی و لاریجانی با هم توافقات نشست‌های پیشین را مرور می‌کنند تا به زودی مدالیته رفع ابهام را نهایی و اجرا کنند. دور اول مذاکرات ایران و آژانس بیستم و بیست و یکم تیر ماه در تهران و دور دوم، دوم مرداد ماه در وین برگزار شد.
در دور دوم مذاکرات در وین، ایران با بازرسی از راکتور آب سنگین اراک و تعیین چارچوب مقررات بازرسی و نظارت در تاسیسات غنی سازی نطنز و پذیرش ۵بازرس از ۱۰ بازرس پیشنهادی آژانس موافقت کرد.
نتایج مذاکرات ایران و آژانس توسط مدیر کل آژانس در گزارش سپتامبر وی به شورای حکام ارائه می‌شود.اما نباید فراموش کرد که گزارش سپتامبر البرادعی تاثیر زیادی بر دیدگاه کشورهای ۱+۵ در بررسی فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران خواهد داشت.
کشورهای ۱+۵ در دو ماه گذشته به‌رغم پایان یافتن مهلت موردنظر قطعنامه شورای امنیت، بررسی قطعنامه سوم تحریم علیه ایران را تا سپتامبر به تاخیر انداختند.
در عین حال ایران معتقد است که برای جلوگیری از مسیری غیر از گفت‌و‌گو سهم خود را انجام داده است که این نشان‌دهنده حسن نیت ایران است. وعیدی، در مصاحبه‌ای مطبوعاتی پیش از مذاکراتش با هاینونن، معاون البرادعی در پاسخ به این سوال که چه‌قدر انتظار دارید راهکار و ابتکار عمل ایران جواب دهد، گفت: انتظار داریم طرف مقابل درک کند که این مسیر در صورت تصویب قطعنامه‌ای دیگر به بن‌بست و مقابله خواهد رسید.
تهران دستیابی به فن‌آوری صلح‌آمیز هسته‌ای را حق مسلم و طبیعی و قانونی خود می‌داند. با این حال کشورهای ۱+۵ با اعمال فشار سیاسی و به طور غیرقانونی پرونده هسته‌ای ایران را از شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خارج و بررسی آن را به شورای امنیت سازمان ملل سپردند.
اکنون نیز به‌رغم تعامل سازنده آژانس و تهران براساس اعلام کشورهای ۱+۵ بررسی اقدامات ایران در اجرای قطعنامه‌های شورای امنیت و نیز پیش‌نویس قطعنامه سوم تحریم از سپتامبر در دستور کار این کشورها قرار می‌گیرد.
گرچه پاسخ به سوالات آژانس درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران اقدامی مهم و سازنده است، اما به‌زعم کارشناسان الزاما پرونده ایران از شورای امنیت از این اقدام متاثر نخواهد شد، چراکه با ارجاع پرونده ایران از آژانس به شورای امنیت، این شورا مستقلا به بررسی پرونده ایران می‌پردازد و از آژانس تنها گزارش اجرای قطعنامه‌ها را طلب می‌کند و دیگر اتکایی به نظرات کارشناسی این مرجع بین‌المللی ندارد.
به گفته کارشناسان، گو اینکه اگر آن‌زمان که هنوز پرونده ایران در آژانس بررسی می‌شد، سوالات آژانس پاسخ می‌گرفت، می‌شد اطمینان داشت که مناقشه هسته‌ای پایان یافته است؛ اما اکنون نیز با رفع ابهام از فعالیت‌های هسته‌ای ایران، اعمال فشار بیشتر از جانب واشنگتن و متحدانش به ایران چندان سهل نخواهد بود و آمریکا با چالش جدی برای ترغیب اعضای شورای امنیت به تحریم بیشتر ایران دچار خواهد کرد.
ادعای کندشدن غنی‌سازی بی‌اساس است
نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: جمع‌بندی دو ماه مذاکره ایران و آژانس توسط البرادعی در گزارشی به نشست ۱۰ سپتامبر ( ۱۹ شهریور) شورای حکام ارائه خواهد شد. علی‌اصغر سلطانیه شایعه‌های رسانه‌های غربی درباره کندی یا توقف روند غنی‌سازی در ایران را بی‌اساس خواند و تصریح کرد: همانگونه که قبلا هم گفته شده، فعالیت‌های غنی‌سازی بی‌وقفه و زیر نظارت کامل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه دارد.
ارسال نظر