نقش تلفن‌های همراه در توسعه آفریقا

قاره آفریقا به لحاظ خرید و فروش تلفن همراه پررونق‌ترین بازار دنیاست. در آفریقا، بازار تلفن‌های همراه چنان رونق یافته که بسیاری از ناظران، اصطلاح «انقلاب موبایل» را برای توضیح این وضعیت به کار می‌برند. گروه‌های فعال در برنامه‌های ‌عمرانی، معتقدند تلفن همراه توسعه قاره سیاه را تسریع می‌کند.

براساس مطالعات اتحادیه بین‌المللی ارتباطات تلفنی، ظرف یک دهه گذشته، تعداد تلفن‌های همراه قاره آفریقا ۴۰۰‌درصد افزایش یافت. در کشورهای حوزه جنوب صحرای آفریقا که فقیرترین کشورهای سراسر جهان محسوب می‌شوند، در سال ۲۰۰۵ تعداد صاحبان تلفن‌های همراه به ۹۴‌میلیون نفر رسید.در کنیا، تعداد مشترکین تلفن‌های همراه به ۸‌میلیون نفر رسیده است، در حالی که شرکت تلفن تاکنون توانسته است تنها ۴۰۰ انشعاب ثابت تلفن در اختیار مردم قرار دهد.

در سال ۲۰۰۰ تنها تعداد معدودی از افراد ثروتمند این کشور تلفن همراه در اختیار داشتند.

علت اصلی رواج بازار تلفن‌های همراه آن است که کشورهای فقیر آفریقایی به سختی می‌توانند انشعاب تلفن را به خانه‌ها و حلبی‌آبادها برسانند. علاوه‌بر این، به علت عقب‌ماندگی فنی، برقراری ارتباط از طریق تلفن‌های ثابت، اغلب خالی از اشکال نیست.

در مناطق فقیرنشین، اکثریت مردم به ندرت برای ایجاد تماس با دوستان و آشنایان خود از تلفن همراه استفاده می‌کنند. بلکه با ارسال پیام کوتاه، از طرف مقابل می‌خواهند که با آنان تماس بگیرند. به این روش ارتباطی، که هزینه تماس را به شدت می‌کاهد، فلاشن می‌گویند. یک کارشناس، به نام «فلورنس کیا» در این مورد می‌گوید: «برای فلاشن، روی تلفن همراه خودت، تکمه ستاره، عدد ۱۳۰ و مجددا ستاره را فشار می‌دهی.

بعد شماره خودت را می‌نویسی. شماره تو، همراه با این درخواست که طرف با تو تماس بگیرد، آشکار می‌شود و او به تو تلفن می‌زند.»

علاوه‌بر تسهیل تماس‌های تلفنی، تلفن‌همراه، اکنون موارد استفاده بسیار مهم‌تری را در قاره سیاه یافته است. به عنوان یک نمونه، می‌توان به پروژه آزمایشی «فرستنده صدای آفریقا» اشاره کرد که با همکاری «بنیاد رسانه‌های چندجانبه آفریقا» و یک سرویس رسانه‌ای هلند در دست اجرا است.

در مرحله نخست این پروژه، روزنامه نگاران چهار کشور آفریقایی، به پیشرفته‌ترین تلفن‌های همراه مجهز می‌شوند تا بتوانند وقایع پیرامون خود را، به دور از سانسور دولتی، به آگاهی همگان برسانند. تکنولوژی پیشرفته، امکان ضبط و مخابره سریع صدا، تصویر و متن گزارش خبری را، به روزنامه نگاران می‌دهد.

کوفی عنان دبیرکل پیشین سازمان ملل متحد، از رواج تلفن‌های همراه در آفریقا به عنوان «انقلاب موبایل» یاد می‌کند و امیدوار است که این انقلاب خود مقدمه یک انقلاب سبز در قاره سیاه باشد. عنان در پی کناره‌گیری از مقام دبیرکلی سازمان ملل متحد، ریاست نهاد «اتحاد برای یک آفریقای سبز» را به عهده گرفته است.

۸۰‌درصد محصولات کشاورزی آفریقا را، دهقانان کوچکی تولید می‌کنند که اغلب محصولشان حتی نیاز خود و خانواده‌شان را تامین نمی‌کند. کوفی عنان معتقد است که رواج تلفن‌های همراه، می‌تواند این وضعیت را نیز دگرگون کند و حتی بازدهی زمین‌های کشاورزی را به سه برابر میزان موجود برساند.

وی می‌گوید: «کشاورزان با استفاده از تلفن‌های همراه، می‌توانند ضمن دریافت اطلاعات فنی، به سرعت آگاه شوند که کدام محصول در کجا به قیمت بهتر به فروش می‌رسد.»

در بسیاری از کشورهای آفریقایی، اکنون ارائه دهندگان خدمات کوچک، مثل تاکسی‌رانان، باغبانان و نظافتچیان، برای آنکه همیشه در دسترس مشتریان خود باشند، از تلفن همراه استفاده می‌کنند.