اروپا از آمریکا پیروی نمی‌کند

دنیای اقتصاد - پس از آن که برخی رسانه‌های آمریکا از احتمال گنجاندن نام «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» در فهرست سازمان‌های تروریستی خبر دادند، اروپا نشان داد که الزاما از تصمیمات ایالات متحده در قبال ایران که در بسیاری موارد از وجاهت قانونی برخوردار نبوده و بر مبنای قوانین بین‌المللی استوار نیست، پیروی نمی‌کند.

خبر احتمال قرار گرفتن نام سپاه پاسداران در فهرست سازمان‌های تروریستی واکنش‌های منفی را نیز در خود آمریکا در پی داشته است. مقام‌های رسمی کاخ سفید و وزارت امور خارجه آمریکا از ابراز نظر درباره این خبر تاکنون خودداری کرده‌اند.

شان مک کورمک، سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده در یک کنفرانس خبری درباره خبر قرار دادن نام سپاه پاسداران در کنار ۴۲ «سازمان تروریستی» از جمله القاعده سکوت کرد.

وی گفت: آمریکا تلاش می‌کند از طریق مجازات‌های مالی، جمهوری اسلامی را به تغییر رویه وادارد.

همزمان با اعلام این خبر یانا پرینو،‌ سخنگوی رییس جمهوری آمریکا گفت:‌دولت بوش قصد حمله نظامی به ایران را ندارد. به گفته وی ایالات متحده هنوز برای برون‌رفت از بحران هسته‌ای ایران مذاکره را بهترین راه حل می‌داند.

با این وجود چند روز پیش نیویورک تایمز به نقل از یک مقام عالی‌رتبه دولتی در آمریکا که نامش فاش نشد، انقلاب اسلامی گزارش داد که دولت بوش در حال آماده شدن برای اعلام نام سپاه پاسداران به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی است.

به نوشته نیویورک‌تایمز، اگر واشنگتن دست به چنین اقدام نامتعارفی بزند، اولین باری خواهد بود که یک ارتش رسمی و شناخته‌شده به تروریسم متهم می‌شود.

به نوشته واشنگتن‌پست، این تصمیم بیشتر فعالیت‌های اقتصادی سپاه پاسداران را هدف قرار می‌دهد.

البته برخی تحلیلگران بر این باورند که این اقدام بیشتر تندروهای آمریکا را مدنظر قرارمی‌دهد و تلاش می‌شود با چنین اقدامات نمایشی، از فشار آنان به دولت ایالات‌متحده و نارضایتی آنان از عملکرد این دولت در قبال ایران بکاهند.

نیویورک‌تایمز نیز نوشت: اگر چنین اقدامی صورت گیرد نشانه رویارویی بیشتری است که در رویکرد دولت آمریکا نسبت به ایران وجود دارد و اولین باری خواهد بود که آمریکا نیروهای مسلح یک دولت با حاکمیت مستقل را در فهرست سازمان‌های تروریستی‌اش قرار می‌دهد.

به نوشته این روزنامه، در حالی که آمریکا از مدت‌ها پیش برچسب حامی تروریسم را بر ایران زده است، تصمیم برای اشاره به سپاه پاسداران منجر به چالش تهاجمی جدیدی از جانب دولت آمریکا خواهد بود که اخیرا به نظر می‌رسد درباره این مساله که آیا نسبت به برنامه هسته‌ای ایران و آنچه مقامات آمریکایی نقش متزلزل‌کننده‌اش در عراق می‌خواند رویکرد تندروتری را اتخاذ کند

یا نه، دچار مناقشه است.

این گزارش به نقل از دیپلمات‌های اروپایی افزود: کاندولیزا رایس، وزیر امور خارجه آمریکا در گفت‌وگوهای اخیرش با همتاهای اروپایی نسبت به این امر هشدار داده و ادعا کرده است تاخیر در تلاش‌ها برای به دست آوردن تایید تحریم‌های بیشتر اقتصادی علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل باعث می‌شود که دولت آمریکا گزینه‌ای جز اقدام یک جانبه نداشته باشد. نیویورک تایمز افزود: اقدام در جهت قرار دادن نام سپاه پاسداران در فهرست تروریستی می‌تواند دست کم دو هدف را دنبال کند: آرام کردن جنگ طلبان دولت آمریکا که برای اقدام نظامی احتمالی اعمال فشار می‌کنند و دیگر تحت فشار قرار دادن متحدان آمریکا برای تسریع تحریم‌ها علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل.

نیویورک تایمز افزود: قرار دادن سپاه در این فهرست باعث می‌شود که به طور خودکار تحریم‌هایی علیه ایران اعمال شود که کار را برای مسدود کردن سرمایه‌ها و حساب‌های ایرانی تسهیل می‌کند. به ویژه این اقدام هرگونه سرمایه سپاه را که در آمریکا باشد با وجودی که بعید است سپاه سرمایه‌هایش را در بانک‌های آمریکایی یا دیگر موسسات نگه داشته باشد مسدود خواهد کرد.

نیویورک تایمز افزود: در مباحث داخلی آمریکا درباره سیاست این کشور در قبال ایران، رایس سال گذشته در سوق دادن دولت آمریکا به سوی مسیر دیپلماسی موفق شد که آمریکا و پنج قدرت دیگر جهان از طریق آن تحریم‌هایی را علیه تهران به منظور تعلیق غنی‌سازی اورانیوم اعمال کردند. وزارت امور خارجه آمریکا ۴۲ سازمان از جمله القاعده، حزب‌ا...، حماس و جهاد اسلامی را در فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی قرار داده است. البته گفته می‌شود فهرستی که احتمال درج نام سپاه در آن مطرح شده است، با این فهرست تفاوت دارد و فهرست خاصی است که اخیرا مطرح شده است.

مخالفت اروپا

با این وجود به نظر می‌رسد واشنگتن در دستیابی به این هدف ناموفق بوده است و چنین اقداماتی همگرایی اروپا و آمریکا در مقابل ایران را هر چه بیشتر تضعیف می‌کند.

یک مقام اروپایی گفت که ما از تصمیم‌های سازمان ملل تبعیت می‌کنیم. ینس میستر، سخنگوی کمیسیون اروپا که بازوی اجرایی اتحادیه اروپا است در گفت‌وگو با بی بی سی افزود: این اتحادیه در مورد اینکه چه سازمانی را تروریستی قلمداد کند‌، مستقل عمل می‌کند و معمولا در این گونه تصمیم‌گیری‌ها، نظر سازمان ملل متحد را ملاک قرار می‌دهد.وی تاکید کرد که اتحادیه اروپا در حال حاضر طرحی برای جای دادن سپاه پاسداران در فهرست سازمان‌های تروریستی ندارد و چنین تصمیمی باید در نشستی در سطح وزیران دولت‌های عضو و با موافقت تمامی ۲۷دولت عضو اتحادیه اروپا گرفته شود.

واکنش‌های منفی در آمریکا

پس از آنکه اعلام شد کابینه جورج بوش قصد دارد نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به فهرست سازمان‌های تروریستی خود اضافه کند، واکنش‌ها در خود آمریکا به طور عمده منفی بود.

نیویورک تایمز این اقدام را عملی نمایشی و بی اثر خواند و تعدادی از نمایندگان کنگره نیز علیه اقدامات یک طرفه دولت آمریکا که احتمال دارد به درگیری نظامی بینجامد هشدار دادند. نیویورک تایمز در سرمقاله اخیرش می‌نویسد: برچسب گذاشتن روی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی، یک اقدام انحرافی است، در شرایطی که دولت بوش باید سعی کند باب مذاکرات گسترده با تهران را بگشاید.تحلیلگر نیویورک تایمز اشاره می‌کند هدف تروریست نامیدن سپاه پاسداران، فشار اقتصادی بر این نهاد نمی‌تواند باشد، ‌زیرا شرکت‌های آمریکایی با سپاه پاسداران معاملات تجاری ندارند و تحریم‌های یک طرفه آمریکا (خارج از شورای امنیت سازمان ملل) تاثیری بر فعالیت‌های مالی سپاه پاسداران نداشته است.

به عقیده تحلیلگر این روزنامه، هدف اصلی این طرح تهران نیست بلکه تندروهای داخلی در آمریکا هستند از جمله جناحی از کابینه بوش که تمایل به حمل نظامی دارد. وزارت امور خارجه آمریکا با این عمل می‌خواهد جناح نظامی‌گرا را ساکت کند.

چند تن از نمایندگان کنگره نیز علیه گرایش به سمت حمله نظامی هشدار دادند. تام لانتوس، رییس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان و وکیل کالیفرنیا در این مجلس، از تحریم اقتصادی سپاه پاسداران استقبال کرد، ولی به خبرنگاران گفت: دولت بوش هنوز راه‌های مسالمت‌آمیز را به طور کامل نیازموده است و هرگونه صحبت درباره مداخله نظامی نابخردانه است و کنگره و مردم آمریکا از آن حمایت نخواهند کرد.

مایکل مکفال، متخصص ایران در «انستیتوی هوور» وابسته به دانشگاه استفانفورد، به خبرنگاران واشنگتن پست گفت: این اقدام هیچ کمکی به دولت بوش برای تضعیف ایران نمی‌کند؛ بلکه به عکس این کشور را تقویت خواهد کرد.

به اعتقاد او، اقدامات تشویقی کارسازتر خواهد بود و باید در یک سلسله مذاکرات گسترده درباره موضوعاتی چون حقوق بشر، حمایت از سازمان‌های تروریستی و نیز برداشتن کامل تحریم‌ها و همچنین با اقدام‌هایی چون گشودن رسمی سفارتخانه‌های دو کشور، به تدریج زمینه برای تحولات دموکراتیک رژیم ایران از درون آماده شود.

در حالی که قرار گرفتن نام سپاه پاسداران در فهرست سازمان‌های تروریستی مورد نظر آمریکا قطعی نشده است، به نظر می‌رسد اگر منظور از این کار اعمال فشار به ایران باشد، چنین اقدامی پیشاپیش با شکست مواجه شده باشد. البته این احتمال نیز وجود دارد که چنین اقدامی برای واشنگتن مصرف داخلی داشته باشد و با آشکار شدن مخالفت اروپا با چنین تصمیماتی، موضع تندروهایی را که طرفدار اقدام یکجانبه علیه ایران هستند، بیش از پیش تضعیف می‌کند.