اختلاف‌نظر نمایندگان مجلس درباره زمان دریافت غرامت از عراق
دو دهه آتش‌بس
با گذشت نزدیک به دو دهه از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ سازمان ملل متحد، هنوز برخی مفاد آن اجرا نشده و گویی به فراموشی سپرده شده است. براساس این قطعنامه، کمیته‌ای موظف به تعیین متجاوز شد که بعدها نتیجه این بررسی‌ها به شناسایی عراق به عنوان متجاوز و پیروزی بزرگی برای ایران منجر شد؛ اما یکی از عینی‌ترین موارد یعنی خسارت و غرامت جنگی تعیین شده که بعدها برابر هزارمیلیارد دلار ارزیابی شد، از موارد زمین مانده است.
دنیای اقتصاد- به گفته یک عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، با پذیرش قطعنامه ۵۹۸ از سوی تهران، بین دو کشور ایران و عراق آتش‌بس برقرار شده و تا زمان اجرای کامل مفاد این قطعنامه، به مرحله صلح وارد نشده‌ایم.
با گذشت نزدیک به دو دهه از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ سازمان ملل متحد، هنوز برخی مفاد آن اجرا نشده و گویی به فراموشی سپرده شده است. براساس این قطعنامه، کمیته‌ای موظف به تعیین متجاوز شد که بعدها نتیجه این بررسی‌ها به شناسایی عراق به عنوان متجاوز و پیروزی بزرگی برای ایران منجر شد؛ اما یکی از عینی‌ترین موارد یعنی خسارت و غرامت جنگی تعیین شده که بعدها برابر هزارمیلیارد دلار ارزیابی شد، از موارد زمین مانده است. رژیم صدام اندکی بعد از پایان جنگ ۸ساله تحمیلی به ایران، به کویت حمله کرد که با واکنش شدید جامعه جهانی مواجه شد و در نهایت تحریم‌های شدید و برنامه نفت در برابر غذا را برای کشورش به ارمغان آورد. طی این سال‌ها از آنجا که درآمدهای نفتی عراق بسیار محدود شده بود، امکان دریافت غرامت منتفی بود؛ گو اینکه برخی بر این باورند که می‌شد با جلب موافقت سازمان ملل سهمیه فروش نفت عراق را تا اندازه‌ای افزایش داد و مازاد فروش به عنوان غرامت به ایران پرداخت می‌شد.
اکنون که رژیم بعث سرنگون شده و موانع تجاری و اقتصادی از پیش پای دولت عراق برداشته شده است، برخی بر این باورند که می‌توان موضوع غرامت را مطرح کرد تا به مرور پرداخت شود. حشمت‌ا... فلاحت‌پیشه، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی از این جمله افراد است. اما رییس این کمیسیون با او موافق نیست.
به گفته رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، به‌‌رغم اینکه تحولات سیاسی سال‌های اخیر موجب شده تا صدام و رژیم عراق دچار فروپاشی شود اما شرایط عراق هم‌چنان ناآرام است، و به خاطر این شرایط نمی‌توان موضوع دریافت غرامت را پیگیری کرد.
وی با اشاره به سایر بندهای قطعنامه ۵۹۸ و داشتن ضمانت اجرایی آنها تصریح کرد: تعدادی از بندها عملی شده و باقی بندها نیز طبق شرایط منطقه و عراق طبیعتا به نتیجه خواهد رسید.
نماینده مردم بروجرد در مجلس، مساله دریافت غرامت را اصلی دانست که باید «روزی» عملی شود.
به گفته نماینده مردم بروجرد مساله دریافت غرامت جزو وظایف دولت است و باید روزی عملی شود؛ اما واقعیت‌های منطقه مبنای اجرای چنین تصمیماتی است، زیرا عراق در مقطع فعلی شرایط بد و سختی را می‌گذراند و با حضور نیروهای بیگانه در خاک خود از وضعیت ویژه‌ای برخوردار است.
اما یک عضو کمیسیون سیاست خارجی معتقد است دریافت غرامت جنگ باید در مذاکرات ایران و عراق و در تعامل با سازمان ملل متحد پیگیری شود
حشمت‌ا... فلاحت‌پیشه در آستانه ۲۷ تیر و سالروز صدور قطعنامه ۵۹۸، اظهار کرد: پرونده پرداخت غرامت جنگی از جانب کشور عراق به ایران پرونده بازی است، زیرا بر اساس مقررات و عرف بین‌المللی کشوری که آغازگر جنگ است، باید خسارت جنگی را پرداخت کند.
وی با بیان اینکه بر اساس مقررات و عرف بین‌المللی، کشور شروع‌کننده جنگ باید مسوول جبران خسارت نیز باشد، تصریح کرد: یکی از دلایلی که ایران قطعنامه‌های قبلی را نمی‌پذیرفت، این بود که در آنها بندی که مربوط به جبران خسارت جنگ باشد، گنجانده نشده بود، اما در این قطعنامه این بند گنجانده شد.
نماینده مردم اسلام‌آباد غرب در خانه ملت ضمن بیان این مطلب که بعد از شکل‌گیری دولت جدید در عراق نیز رسما اعلام شد که صدام آغازگر جنگ تحمیلی علیه ایران بوده است، گفت: هرچند ایران دوست و برادر کشور عراق است، اما پرداخت غرامت جنگی مربوط به مقررات بین‌المللی است، بنابراین ما تنها می‌توانیم در مورد استمهال با طرف عراقی گفت‌وگو کنیم، اما در اصل قضیه مسوولان عراقی باید خسارت جنگ را پیگیری کرده و جبران کنند.
وی یادآور شد: بخش اعظمی از این خسارت‌ها در نوارهای مرزی دو کشور و به بازسازی زیربناهای ویران شده از دوره‌های جنگ تحمیلی اختصاص پیدا می‌کند و همین امر می‌تواند کمکی برای توسعه و بازسازی این مناطق در هر دو کشور باشد.
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، روابط ایران و عراق را بعد از جنگ تحمیلی در حالت آتش بس توصیف کرد و افزود: طبق مقررات بین‌المللی زمانی که بین دو کشور جنگی صورت می‌گیرد، بعد از مرحله پایان جنگ، مرحله آتش بس است و بعد از آن نیز مرحله صلح قرار دارد، که هنوز ایران و عراق وارد مرحله صلح نشده‌اند و در مرحله آتش بس قرار دارند، بنابراین بندی که در روابط بین دو کشور هنوز اجرا نشده، جبران خسارت و غرامت است.
فلاحت‌پیشه با بیان اینکه موضوع پرداخت خسارت و غرامت جنگی موضوعی است که باید در مذاکرات ایران و عراق و در تعامل با سازمان ملل متحد پیگیری شود، افزود: اگر بناست رابطه ایران و عراق نهادینه و نهادمند شود می‌توان در مورد همه مسائل و به خصوص درباره پرداخت خسارت و غرامت جنگی مذاکره و گفت‌وگو کرد.
نماینده مردم کرمانشاه در مجلس نیز درباره معطل ماندن بند مربوط به پرداخت غرامت به ایران گفت: دریافت غرامت جنگ، حق مسلم ایران است، چرا که وقتی رژیم بعث عراق به ناحق به کشور ما حمله ور شد، علاوه بر به شهادت رساندن جوانان عزیز این کشور، زیرساخت‌های مرزی ما را ویران کرد و از نظر اقتصادی و روحی و روانی ضربات شدیدی به جامعه ما وارد کرد.
به گفته جهانبخش امینی، وقتی در قطعنامه ۵۹۸ مصوب شده که خسارت ایران پرداخت شود، باید سازمان ملل آن را عملی کند و این حق جمهوری اسلامی ایران را از بحث فروش نفت عراق بگیرد و پرداخت کند.
نماینده کرمانشاه ادامه داد: یک راه این است که با عنایت به این که در حال حاضر وضعیت عراق، وضعیت خوبی نیست و مردم این کشور نیز دچار فقر شدیدی هستند، سازمان ملل باید راه کاری ارائه دهد تا افرادی که ذی نفع بوده و در جنگ عراق به این کشور با دادن تجهیزات علیه ما کمک کرده‌اند، آنها را وادار به پرداخت غرامت به ما کند.
عضو فراکسیون اصولگرایان مجلس خاطرنشان کرد: به خصوص بحث بمب‌های میکروبی و شیمیایی همه نشان از این است که جز عراق، کشورهای دیگر هم در این جنگ دخیل بوده و باید خسارت ایران را یا از درآمد فروش نفت در آینده به دلیل مشکلات فعلی عراق، بپردازند و یا از منابع مالی بین‌المللی سازمان ملل باید خسارت ایران را پرداخت کنند.
امینی تصریح کرد: راه دیگر پرداخت غرامت این است که از اموال خاندان رژیم بعث در کشورهای خارجی که از بیت‌المال عراق در آن جا ذخیره شده به عنوان غرامت به ایران پرداخت کرد. البته دیپلماسی ما برای گرفتن حق ملت ایران از دولت عراق باید فعال‌تر شود.
ارسال نظر