مناظره دو رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و مقایسه عملکرد دو دولت
ستاری‌فر: دولت خاتمی در ۸ سال یک متمم بودجه نداشت
دنیای اقتصاد- یکشنبه شب بخش دوم مناظره روسای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی دولت‌های خاتمی و احمدی‌نژاد پخش شد. گرچه موضوع اصلی برنامه در این دو شب نامه انتقادی ۵۷ اقتصاددان به رییس‌جمهوری بود، اما در برنامه یکشنبه شب بیش از هر چیز عملکرد دو دولت مقایسه شد و در وهله دوم برنامه چهارم توسعه از سوی فرهاد رهبر نقد شد و محمد ستاری‌فر از آن دفاع کرد.
رهبر: در سال‌های گذشته هزینه‌های عمرانی سه برابر قیمت تمام شده بوده است
دنیای اقتصاد- یکشنبه شب بخش دوم مناظره روسای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی دولت‌های خاتمی و احمدی‌نژاد پخش شد. گرچه موضوع اصلی برنامه در این دو شب نامه انتقادی ۵۷ اقتصاددان به رییس‌جمهوری بود، اما در برنامه یکشنبه شب بیش از هر چیز عملکرد دو دولت مقایسه شد و در وهله دوم برنامه چهارم توسعه از سوی فرهاد رهبر نقد شد و محمد ستاری‌فر از آن دفاع کرد. رهبر بر این گمان پای می‌فشرد که پس از تغییرات شورای نگهبان و مجلس هفتم در لایحه برنامه چهارم که در دولت هشتم و مجلس ششم تصویب شده بود، هماهنگی میان اهداف برنامه و جداول آن وجود ندارد. اما ستاری‌فر با رد این نظر به این دلیل که تغییرات، چندان اساسی نبوده است که مغایرتی حادث شود، به فرهاد رهبر و دولت انتقاد کرد که اولین وظیفه دولت برنامه‌ریزی است و اگر دولت نهم، قانون برنامه چهارم را کارآمد یا کارشناسی نمی‌داند، می‌بایست آن را اصلاح می‌کرد نه اینکه بعد از دو سال عملکرد مغایر، قانون را زیر سوال ببرد.
محمد ستاری‌فر در آغاز بحث با اشاره به سخنان شب گذشته فرهاد رهبر که گفته بود به لحاظ کارکردی و اوضاع و احوالی که داریم دولت کوچک، مناسب وضعیت فعلی اقتصاد ایران نیست، گفت: در ادبیات قانونی چشم‌انداز و سیاست‌های کلی و همچنین ابلاغیه اصل ۴۴، نظام دنبال «دولت متناسب» است و در قانون برنامه چهارم نیز ما دولت متناسب داریم و نه بحث دولت کوچک و بزرگ.
وی افزود: دولت متناسب، دولتی است که نسبت به انجام وظایف حاکمیتی خود به نحو احسن اقدام کند و تصدی‌های اجتناب ناپذیر را کارآمد اداره کند و به دور از خطای مداخله در کار مردم غفلت در کار خود باشد.
ستاری‌فر خاطرنشان کرد: بنابراین در ادبیات قانونی بخصوص ابلاغیه مقام معظم رهبری از بحث دولت هدایتگر، آینده‌نگر، فرصت ساز، مشارکت‌جو، تعامل‌گرا با شهروندان و با عوامل اقتصادی و اجتماعی کشور صحبت می‌شود.
وی اضافه کرد: بحث دولت که جناب رهبر خیلی روی آن متمرکز شده‌‌‌اند، نمی‌دانم در کجای ادبیات برنامه آمده است؟
وی با اشاره به ارقام هزینه‌های ارزی گفت: دکتر رهبر فرمودند در جدول شماره ۴ بندی آمده که به دولت اجازه می‌دهد که هر مقدار ارزی را که وجود دارد استفاده کند.
ستاری فر اظهار کرد: با جناب زنگنه به مدت دو ماه در مورد قیمت و مقدار نفت بحث داشتیم. وزارت نفت پیش‌بینی می‌کرد که قیمت نفت در طول برنامه چهارم زیر ۲۰دلار است، اما سازمان مدیریت بین ۲۰ تا ۳۰دلار برآورد می‌کرد.
وی ادامه داد: در نهایت با بحث‌هایی میان نه تن از وزرا و با حضور جناب خاتمی، جدول شماره هشت طراحی شد. آنچه در جدول شماره ۴ بیان شده فروض اساسی در برنامه چهارم است.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: در ادامه مواردی از جمله کاهش تدریجی فروش اوراق مشارکت و رساندن آن به صفر، محدود کردن رشد اعتبارات جاری به ۱۰درصد، حذف تدریجی منابع حاصل از واگذاری شرکت‌های، دولتی و تامین تدریجی کل اعتبارات هزینه‌ای از منابع غیرنفتی بودجه آمده است.
ستاری‌فر خطاب به فرهاد رهبر گفت: ۶ بند در اینجا مطرح شده که قانونگذار تصویب کرده و یک تبصره در انتهای آن آمده و عنوان شده موارد مندرج در جدول بر اساس تحولات شاخص‌های کلان اقتصادی تعدیل می‌شود.
وی افزود: استحضار دارید که در اینجا ۱۵میلیارد آوردیم و در ۸۹۵تومان ضرب شده است. الان اگر شما رییس سازمان مدیریت بودید و دلار ۹۲۷تومان بود آن را در این میزان ضرب می‌کردید. منظور از تعدیل‌ها این است نه اینکه فروض اساسی تعدیل شود.
وی افزود: این موارد که در جدول شماره هشت در روزنامه رسمی آمده، درکمیسیون مجلس و در حضور مقام رهبری بحث شده و خواستم بگویم در شهریور ۸۰ در زمان تشکیل کابینه دوم آقای خاتمی، مقام رهبری فرمودند که من دو توقع دارم یکی در مورد خودکفایی گندم سازمان مدیریت و وزارت جهاد کشاورزی اقدام اساسی کنند و دیگر اینکه اقدام اساسی برای کاهش وابستگی به نفت صورت گیرد.
ستاری‌فر با اشاره به صحبت مقام رهبری دراین مورد که اگر جایی اشتباه کردیم با صراحت بنویسیم تا اصلاح شود، افزود: اگر ابلاغیه مشکلی دارد نامه به مقام رهبری نوشته شود که ۵-۴ تا از بندهای مهم از ابلاغیه سیاست‌های کلی اصلاح شود.
وی با اشاره به اینکه بحثی که مطرح می‌کنم مربوط به دولت خاصی نیست و به طور کلی به مجموع اقتصاد کشور (دولت و مردم) باز می‌گردد، گفت: در زمان آقای هاشمی در آستانه صلح و ویرانه‌های جنگ بودیم در دو سال اول این دولت ۳۰میلیارد دلار داشتیم.
وی افزود: در دو سال اول آقای خاتمی بحران سررسید بدهی‌ها، کاهش قیمت نفت و خشکسالی‌ها بوده که ۲۹میلیارد دلار داشتیم.
ستاری فر تصریح کرد: در دو سال آقای احمدی نژاد دستاوردهای اصلاحی ۱۶ سال قبل، زیرساخت‌ها، عسلویه، سدها، پتروشیمی‌ها آماده شده و ۱۲۰میلیارد دلار دریافت کردیم.
وی در ادامه گفت: یعنی در مرداد ماه امسال ۱۲۰میلیارد دلار منابع ارزی است با توجه به اینکه مساله حاد نیز در اقتصاد مانند زمان جنگ و بحران سررسید بدهی‌ها وجود ندارد.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: الان که ۱۲۰میلیارد دلار منابع ارزی داریم بنا بوده با توجه به چشم‌انداز و سیاست‌های کلی بهتر کار کنیم.
رییس اسبق سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی گفت: متر سنجش من متر قانون است و می‌گویم ما در سه سال ۸۰، ۸۱ و ۸۲ رشد اقتصادی ۵/۶، ۷ و ۱/۷درصد داشتیم و بنا بوده با این منابع ارزی گسترده‌تر به حداقل ۴/۸درصد برسیم.
فرهاد رهبر در دومین شب مناظره با ستاری‌فر سخنان خود را اینگونه آغاز کرد که فکر می‌کنم که باید از آن چیزی که در مناظره قبلی گفتم عدول کنم و وارد حوزه اقتصاد سیاسی شوم.
رهبر افزود: آقای ستاری فر شما به رشد ۷درصد و ۸ درصد انتهای برنامه سوم اشاره کردید و گفتید رشد ۸درصد را در برنامه چهارم مبنا قرار دادیم. ولی شما خوب می‌دانید که رشد اقتصادی ما طی ۸ سال اول ۴درصد و طی ۸ سال دوم نیز ۴درصد بود. متوسط سالانه رشد اقتصادی در طی این دو دوره ۸ ساله ۴درصد است. اگر متوسط رشد اقتصادی طی دوره ۸ ساله ۴درصد است، در آغاز حرکت دولت‌ها هم ما رشد ۶/۱درصدی را تجربه کردیم. چطور می‌توانیم انتقاد کنیم که در دو سال اول برنامه رشد ۵/۵درصدی رشد مطلوبی نیست.
وی اظهار کرد: ما اگر درآمد ارزی ۳۰میلیارد دلاری می‌دهیم، باید ۴۰میلیارد دلار بدهی را هم ببینیم و ۴۰میلیارد دلار سرمایه‌گذاری هم که امروز داریم بازپرداخت این بدهی‌ها را می‌کنیم از همین محل این را هم ببینیم. در شرایط امروز اقتصاد خودمان ما گندم وارد کردیم، برنج وارد کردیم.
ما شرایطی را داشتیم پشت سر می‌گذاشتیم که بنا بود که یک بودجه اضطراری در کنار بودجه طبیعی خودمان داشته باشیم. ما پیش‌بینی آینده می‌کنیم و بر مبنای پیش‌بینی آینده داریم برنامه‌ریزی می‌کنیم.
رهبر گفت: اکنون ما در حال جنگ هستیم، نه به صورت جنگ دهه ۶۰ به شکل دیگری. جنگ یعنی ما استراتژی تهاجمی در سیاست خارجی خودمان که دستاوردهای بزرگی را به همراه داشته که آن هم دسترسی به انرژی هسته‌ای است. به چه قیمتی می‌خواهیم عوض کنیم. آقای ستاری‌فر انصاف داشته باشید؟ آیا می‌توانیم این دستاوردی را که امروز ما در استراتژی سیاست خارجی خود به دست آوردیم به دلار ارزیابی کنیم. تحت این شرایط ما نباید اطمینان لازم را به مردم خودمان بدهیم بگوییم مردم مطمئن باشید ما گندم شما را تامین می‌کنیم؟ نباید بگوییم مطمئن باشید که ما امنیت غذایی شما را فراهم می‌کنیم؟
وی افزود: یکی از این هزینه هایی که من عرض کردم در ۲۹ و یا ۳۶میلیارد دلار که جمع این دو به کمتر از ۶۰میلیارد دلار می‌رسد که ۱۲۰میلیارد دلار نیست، بخش قابل توجهی از آن مربوط بوده است به حدود ۱۰میلیارد دلار واردات بنزین. امروز دولت دارد برنامه‌ریزی می‌کند برای اینکه این ۱۰میلیارد دلار را پس‌انداز کند برای امور دیگری که اقتصاد به آن نیاز دارد هزینه کند. همینطوری نیاییم قضاوت کنیم با یک اطلاعات نه چندان صحیح و ذهن مردم را مغشوش کنیم.
این استاد دانشگاه گفت: من سوالی داشتم از آقای ستاری‌فر و آن این است که آیا همه هدفمان باید رشد اقتصادی باشد. همان چیزی که من در مناظره قبلی به آن اشاره کردم که اگر توسعه و رشد اقتصادی را بدون در نظر گرفتن عدالت اجتماعی ببینیم، قطعا برنامه‌های توسعه‌ای ما با اختلال مواجه خواهد شد به دلیل اینکه مردم تحمل نمی‌کنند.
فرهاد رهبر با اشاره به ساخت ۹۶ بیمارستان ۹۶ تخت خوابه گفت: من می‌توانم به جرات به شما بگویم طی سال‌های گذشته هزینه‌های عمرانیمان ۳ برابر قیمت تمام شده طبیعی و عادی خود بوده‌است. آیا این اتلاف منابع نیست؟
ستاری‌فر با اشاره به اینکه گزارش‌های بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول برخی مواقع صحیح و برخی موارد نادرست است، افزود: اگر مسوولان یک کشور گزارش همکاری خود را به بانک جهانی ارائه کنند، آنها گزارش‌هایی تهیه می‌کنند و می‌گویند گزارش ایران حسب نظر مسوولان اینچنین است.
ستاری‌فر افزود: با این حال صندوق و بانک جهانی از وضعیت ساختار بودجه و چالش‌های اقتصادی ما نگران هستند.
وی خاطرنشان کرد: در طول دو سال ۱۲۰میلیارد دلار دریافت کردیم و ۸۰میلیارد دلار انرژی مصرف کردیم که ۲۰۰میلیارد دلار می‌شود اگر کشورهای چین، ترکیه و هندوستان بخواهند ۲۰۰میلیارد دلار درآمد داشته باشند، آن کشورها باید ۲۰۰۰میلیارد دلار تولید کرده و به بازار جهانی عرضه کنند تا ۱۰درصد آن عایدشان شود. ستاری‌فر گفت: خداوند متعال ۲۰۰میلیارد دلار به ما داده و باید به اندازه ۲۰۰۰هزار میلیارد دلار بتوانیم فرصت‌سازی و بستر رشد و توسعه در کشور را ایجاد کنیم. این مقایسه‌ها است که ما را نگران کرده است.
رییس اسبق سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی گفت: برخی مواقع گفته می‌شود که چرا نفت نتوانسته برای نظام برنامه‌ریزی و توسعه کشور ما در طول ۵۵ سال، موجبات شادی و بالندگی را فراهم کند.
وی تاکید کرد: نظم و سازمان ما مطابق با این نعمت خداوندی قرار نگرفته است. بنابراین این ۲۰۰میلیارد دلار یک فرصت است که باید از این فرصت استفاده می‌کردیم.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: گفته می‌شود رشد ۵درصدی دولت نهم رشد خوبی است، در صورتی که اگر سال‌های ۸۰ و ۸۱ با ۵/۱۷میلیارد دلار بودجه با ۱۲۰ میلیارد دلار بودجه این دو سال مقایسه شود، تفاوت‌ها مشخص می‌شود؟
ستاری‌فر تاکید کرد: رشد تنها برای دولت نیست و برای فعل و انفعالات متغیر‌های اقتصادی و اجتماعی کل کشور است. ما چه کردیم؟ از دکتر رهبر خواهش می‌کنم به دلیل آشنایی افکار عمومی و کمک به دولت به ما بگویید با ۱۲۰میلیارد دلار درآمدی که در طول ۲ سال کسب شد، لبخند در چهره صنوف، پیمانکاران، کارخانه‌ها و خودرو‌سازان را در کجا می‌بینیم؟
وی با اشاره به سخنرانی احمدی‌نژاد در روز صنعت و معدن گفت: رییس‌جمهور گفتند گویا این صنعتگران امیدی به خیر ما ندارند. می‌خواهم بگویم با این ۱۲۰میلیارد دلار چهره شاداب اقتصاد بر روی کالای مسکن مردم، صنوف، نساجی‌ها و مردم است؟
وی ادامه داد: با این ۱۲۰میلیارد دلار است که ۸/۱میلیون تن شکر، ۲/۱میلیون تن برنج، یک میلیون تن گندم می‌آید وزارت جهاد کشاورزی و کشاورزان اعتراض می‌کنند. این سرمایه خداوندی باید به سرمایه بین نسلی تبدیل می‌شد. این جا را بازار بین‌المللی میوه از شیلی، آفریقای جنوبی، مصر و ترکیه کرده‌ایم در حالی که کشوری که ادعای تحقق چشم‌انداز را دارد باید در این کشور بازار فناوری شویم.
ستاری‌فر تاکید کرد: نمی‌دانم چه کسی مدعی است که رشد متوازن داریم. اگر کمی کم لطفی نکنید و نگاه عمیق‌تری به اسناد چشم‌انداز برنامه چهارم داشته باشیم، یک فصل تحت عنوان آمایش و توازن منطقه‌ای داریم.
وی گفت: در سال ۸۰ در سازمان مدیریت ردیف توازن منطقه‌ای ایجاد کردیم. من به مناطق محروم می‌رفتم و نزدیک به ۴۰هزار روستا را دیده‌ام.
این استاد دانشگاه خطاب به فرهاد رهبر خاطرنشان کرد: مشکلی که ما با شما و دوستان شما داریم، ادبیات غیرمکتوب است. هرچه که در دوره قبل بوده رسما مکتوب شده و هر رقمی بگویم شما می‌توانید رد کنید به همین جهت در برنامه چهارم این متن نوشته شده است.
وی با اشاره به متن برنامه چهارم گفت: در این متن آمده است که رییس‌جمهوری تا پایان آذر ماه هر سال بررسی عملکرد موارد قانونی برنامه سیاست‌های اجرایی، متغیر‌های عمده کلان شامل تولید، سرمایه‌گذاری، تجارت خارجی، تراز پرداخت‌ها، بودجه بخش پولی، تورم، اشتغال و بیکاری، پیشرفت اسناد ملی، توسعه بخش و استانی، ارزیابی نتایج عملکرد و تعیین علل مغایرت با برنامه را مکتوب ارائه کند.
ستاری‌فر خاطرنشان کرد: اگر این گزارش ارائه می‌شد، می‌توانستیم با استناد به این گزارش یعنی چشم در مقابل چشم آمار و رقم دهیم.
وی خطاب به دکتر رهبر گفت: اعدادی که شما خواندید حداقل از منظر سند قانون بودجه برای من عجیب است. ستاری‌فر ادامه داد: شما که بودجه ۸۴ و متمم‌ها را بردید ۳۵میلیارد و ۴۰۰میلیون دلار دریافت کردید و گزارش سازمان مدیریت و مرکز پژوهش‌ها و سخنرانی دوستان شما در مجلس موجود است.
وی افزود: بودجه سال ۸۵ برخلاف آن عدد عجیبی که فرمودید ۴۴میلیارد دلار با متمم بوده و در روزهای آخر دکتر توکلی و رییس‌جمهور نشستند و گفتند ۵/۲میلیارد دلار متمم چهارم مناسب نیست که از حساب ذخیره ارزی برداشته شود و از طرح عمرانی کاسته شود. عملکرد ۴۳میلیارد دلار است یک عدد عجیب که نه در لایحه است و نه در قانون بودجه و عملکرد. این استاد دانشگاه تصریح کرد: عملکرد امسال را اگر بتوانیم انقباضی انجام دهیم حداقل ۴۵میلیارد دلار است.
وی گفت: مستندات رسمی کجا است؟ گفته شده ۱۰میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی آمده یا مصوب شده در حالی که آنکتاد می‌گوید زیر یک میلیارد دلار است.
ستاری‌فر خاطرنشان کرد: مشکلی که اقتصاد‌دانان و کارشناسان دارند، بحث آمار و ارقام پراکنده و غیر مدون است. وی گفت: آقای رهبر در جلسه گذشته مطرح کردید، اگر دولت آقای خاتمی پول داشتند آن را خرج می‌کردند.
خدا را شکر تا پایان اسفند ۸۲، حدود ۶/۲۲میلیارد دلار در حساب ذخیره ارزی پول داشتیم. مبلغ ۱/۶میلیارد از آن را بابت یکسان سازی نرخ ارز (اندوخته بانک مرکزی) و ۴میلیارد دلار در دو سال تحت عنوان بند «م» برای طرح عمرانی داده شده و ۹۰۰میلیون دلار از حساب ذخیره برداشته و به فرهنگیان داده شد، در سال ۸۲ حدود ۵/۱۱میلیارد دلار برای بخش خصوصی بود که حدود ۶۰۰میلیون دلار پرداخت کرده بودند. در سال ۸۳، حدود سه میلیارد هم اضافه شد.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: آقای دکتر رهبر از قانون بودجه ۸۴ اشکال گرفتند و گفتند قانون بودجه‌ای که آقای خاتمی داده اشکال داشت. می‌خواهیم بگویم آقای دکتر رهبر عزیز! بودجه ۸۵ را که شما تنظیم کردید چرا این بودجه به ۴ متمم ختم شد؟ آیا استحضار دارید که در ۸ سال دولت آقای خاتمی یک متمم بودجه، دولت به مجلس تقدیم نکرد.
وی تاکید کرد: ۹۰میلیارد دلار در این سه سال داریم بیشتر خرج می‌کنیم و دولت را ده‌ها کیلو چاقی می‌کنیم بعد می‌خواهیم با اصل ۴۴ ده‌ها مثقال آن را لاغتر کنیم آیا این شدنی است؟
ستاری‌فر گفت: این ۹۰میلیارد دلاری که دولت در ساختار بودجه هزینه می‌کند باید خرج وسعت بازار، اشتغال، توانمند شدن مردم می‌شد.
در اقتصاد اعتقاد نداریم که کار یک شبه می‌شود.
وی عملکرد ارز در سال ۸۳ را ۶/۲۲میلیارد دلار عنوان کرد و افزود: ۵/۲میلیارد دلار برای یکسان‌سازی نرخ ارز تخصیص یافته بود.
رییس اسبق سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی گفت: بودجه جاری در سال ۸۳ حدود ۲۲هزار میلیارد تومان بود که در ۸۴ به ۳۱هزار میلیارد تومان افزایش یافته و ۸۵ حدود ۴۰هزار میلیارد تومان شده است.
در ادامه برنامه فرهاد رهبر گفت: دنیا الان چیزی را پذیرفته به نام برنامه‌ریزی «غلطان» به این معنا که ما در سال عمل می‌کنیم، برآورد می‌کنیم، تصحیح می‌کنیم و یک برنامه پنج ساله دیگری تنظیم می‌کنیم و بر اساس آن روند خودمان را ادامه می‌دهیم. آقای ستاری‌فر مدام به سیاست‌های کلی و فرمایش مقام معظم رهبری اشاره می‌کنند. من سوال می‌کنم در برنامه اول ، دوم و سوم ، مقام معظم رهبری سیاست‌های کلی ابلاغ فرمودند در برنامه چهارم - چقدر ما توصیه‌های مقام رهبری را در درون برنامه‌های خود جا دادیم. رهبر در ادامه گفت: من یک سوال می‌پرسم مگر ما برنامه چهارم را بر مبنای سیاست‌های کلی ابلاغ مقام معظم رهبری ننوشتیم. ماده ۳ قانون برنامه چهارم که در دولت تصویب شد در مجلس ششم تصویب و در مجلس هفتم تغییر کرد و آن بهره مالکانه بود. بهره مالکانه یعنی برگشتن به دامن انگلیس که در ماده ۳ دولت تصویب شده بود.
وی ادامه داد: بهره مالکانه یک پدیده خطرناکی بود که نفت ملی شده ما را در دامن بیگانه قرار می‌داد و سوال من این است که ما به سیاست‌های کلی ابلاغیه مقام معظم رهبری اشاره می‌کنیم. کجا مقام رهبری ابلاغ فرمودند که ما نفت را که ملی شده مجددا برگردانیم به وضعیت ۵۰ سال گذشته خودش واقعا دور از شان است.
ستاری‌فر در پاسخ گفت: ماده ۳ لایحه، افتخار دولت است که شما گفتید مایه خجالت است. وی گفت: در این بند مطرح شده نفت یک ارزش ذاتی در زیرزمین دارد؛ به طور مثال اگر ارزش نفت ۱۲۰میلیارد دلار و ارزش زیر زمین ۶۰میلیارد دلار باشد نام آن را ارزش ذاتی گذاشتیم.
ستاری‌فر گفت: در این بند مطرح شده که این پول برای انفال بین نسل‌ها است و تعرض به آن در بین بودجه‌ها ممنوع است.
ارسال نظر