بخش چهارم

داوود اویسی

پس از آغاز کارگاه‌های ترویجی آرمان‌های توسعه هزاره برای گروه‌ها و تشکل‌های اقتصادی و اجتماعی،لزوم برگزاری کارگاه برای خبرنگاران و روزنامه‌نگاران در دستور کار قرار گرفت، کارگاه‌هایی که باید به حق آنها را موفق‌ترین برنامه در مجموع فعالیت‌های ترویجی UN در ایران به شمار آورد، هرچند که شاخص‌های برجسته آن که حکایت از تاثیرگذاری مثبت این گروه بر روند توسعه دارد هرگز از سوی متولیان ابراز نشد. پرداختن به بحث رسانه و روزنامه‌نگاری در فضای ملتهب و سیاست زده‌ای که همزمان با تحولات سیاسی ناشی از انتخابات ریاست جمهوری نهم و جابه‌جایی دولت بود ظرافت خاصی را طلب می‌کرد و همین موضوع آنرا متمایز از سایر گروه‌ها می‌ساخت. حساسیت بر روی انتخاب مدرسین و چگونگی اداره جلسات و پرهیز از ورود به مسائل چالش برانگیز از جمله دغدغه‌های برگزاری کارگاه برای این گروه بود. در زمان برگزاری کارگاه‌ها و بروز مسائل حاشیه‌ای نشان از درستی حساسیت‌های اولیه داشت. انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران به عنوان یکی از NGOs فعال و مرتبط با جریان روزنامه‌نگاری، قراردادی برای برگزاری ۱۰ کارگاه در استان‌های مختلف با UNDP به امضا رسانید که تنها برگزاری چهار کارگاه در استان‌های کرمانشاه، گلستان، فارس و مرکزی مقدور شد. البته برگزاری همین تعداد کارگاه نیز نتایج بسیار قابل تاملی را رقم زد که به برخی از شاخص‌های آن اشاره‌ای گذرا خواهیم داشت. کارگاه‌های ترویجی و آموزشی روزنامه‌نگاران در شهرستان‌ها را باید یکی از مهم‌ترین دروازه‌های ورود MDG به مجلس، ادارات و دوایر دولتی به شمار آورد. در هر یک از این کارگاه‌ها حضور مدیران ارشد استانی از استانداری، فرهنگ و ارشاد، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و سایر دوایر دولتی کاملا مشهود بود و نمایندگان مجلس نیز از جمله میهمانان ویژه این کارگاه‌ها به شمار می‌رفتند. نفوذ و اقبال مناسب روزنامه‌نگاران در بین مسوولان و نمایندگان بسیار قابل تامل و «کارگشا» است. پیمایش افکار را باید یکی از ابزار مهم در اتخاذ تصمیم و برنامه‌ریزی و سنجش به شمار آورد. در سه کارگاه MDG برای روزنامه‌نگاران، اقدام به تدوین و توزیع دو پرسشنامه (صبح و ظهر) برای ارزیابی مراحل مختلف کارگاه شد (نتایج مثبت حاصل از کنکاش و بررسی پرسشنامه‌ها منجر به توزیع آن در برخی از کارگاه‌های دیگر گروه‌ها شد) از جمله دستاوردهای قابل اعتنا این پرسشنامه شناخت و «اولویت‌بندی» مهم‌ترین دغدغه‌های روزنامه‌نگار ایرانی بود. در کارگاه‌های MDG، پس از ارائه مفاهیم مقدماتی در رابطه با آرمان‌ها و در زمان شکل‌گیری کارگروه‌ها، دو سوال اساسی در رابطه با «مشکلات روزنامه‌نگاران برای نقش‌آفرینی در تحقق توسعه پایدار» و «عواملی که انگیزه روزنامه‌نگاران را در خدمت به جامعه تحریک می‌کند» مطرح شد. مباحثی چون پایین بودن حقوق اجبار به دریافت آگهی، عدم امنیت شغلی (حتی فاقد قرارداد موقت) از جمله عوامل ترمزی بر تاثیرگذاری جامعه روزنامه‌نگاری در تحقق توسعه پایدار محسوب شده که در کنار مواردی چون، وابستگی شدید اقتصادی نشریات به آگهی‌های دولتی و نداشتن سازوکاری برای کنترل رفتار مدیران در بهره گرفتن از ابزار آگهی در قبال انتقاد یک نشریه، از جمله مباحثی بود که به عنوان دغدغه‌های شغلی آنان مطرح شد روزنامه‌نگاران را باید تنها گروه در بین سایر تشکل‌ها به شمار آورد که اقدام به تهیه و تدوین یک جزوه تخصصی ۳۲ صفحه‌ای تحت عنوان «مسوولیت اجتمایی روزنامه‌نگاران و تحقق توسعه پایدار» کردند.

روزنامه‌نگاران دو استان گلستان و کرمانشاه پس از برگزاری موفقیت آمیز کارگاه MDG با هماهنگی و همراهی مسوولان محلی در استانداری، بهزیستی و دانشگاه‌های علوم پزشکی اقدام به برگزاری کارگاه «رسانه، ایدز و اعتیاد» کردند. این دو کارگاه بر اساس نتایج حاصل از نظر سنجی کارگاه‌های MDG طراحی و در پاسخ به درخواست‌ها و دغدغه‌های روزنامه‌نگاران برگزار شد UNESCO , UNAIDS , UNODC به عنوان حامی ‌و مشارکت کننده در این کارگاه‌ها حضور داشتند. در کنار چهار کارگاه MDG که براساس توافق و برنامه‌ریزی قبلی به سرانجام رسید یک سمینار تحت عنوان «اشتغال جوانان، IT و گردشگری» با حضور شخصیت‌هایی ازجمله آقای مصری ریاست وقت کمیسیون اجتماعی مجلس و وزیر رفاه فعلی و مدیران ارشد از استانداری و ادارات کل اطلاعات، میراث فرهنگی و گردشگری، فرهنگ و ارشاد اسلامی، فرمانداری، شورای شهر و سایر نهادها در شهر کرمانشاه برگزار شد که با توجه به اجرای پروژه ABD در این استان می‌توان از نتایج آن در تسهیل اجرای برنامه‌های آینده بهره‌مند شد. این سمینار با تلاش روزنامه‌نگاران کرمانشاهی و مساعدت UNDP به سرانجام رسید. با توجه به این موضوع که تجربه کرمانشاه در برخورد و کنترل بیماری AIDS در سطح منطقه و جهان قابل تامل است، پس از برگزاری کارگاه «رسانه، ایدز و اعتیاد» در این شهر، اطلاعات و تجربیات در نهادهای مختلف در مورد HIV و اعتیاد توسط روزنامه‌نگاران کرمانشاه به همکاران گلستانی منتقل و به‌وسیله آنها به نهادهای مرتبط در این استان ارائه شد و در نهایت شرایط برای شناخت بهتر تجربیات کرمانشاه توسط مسوولان گلستانی مهیا و ما شاهد عملکرد صحیح روزنامه‌نگاران در انتقال تکنولوژی بودیم.برگزاری کارگاه و سمینار برای روزنامه‌نگاران بازخورد مناسبی در رسانه‌ها داشت و علاوه بر رسانه‌های مکتوب و خبرگزاری‌ها که به شکل مطلوبی اقدام به پوشش اخبار و تحولات مرتبط با کارگاه‌ها کردند رادیو و تلویزیون در استان‌های فوق نیز اقدام به تهیه گزارش، خبر و پخش جلسات در صدا و سیمای استان کردند.در هر یک از چهارکارگاه ترویجی روزنامه‌نگاران در کنار بروشورهای اختصاصی و عمومی، یک جلد کتاب تخصصی و یا CD آموزشی و در مجموع بیش از۲۰۰ جلد کتاب و ۱۰۰ حلقه CD به شرکت‌کنندگان تقدیم و در استان‌های کرمانشاه و گلستان دو کتابخانه تخصصی هر یک با بیش از ۱۲۰ جلد کتاب راه‌اندازی شد.