وقتی (پل هریسون) در کتاب (فردای جهان سوم)، این کشورها را به وحدت منطقه‌ای بر مبنای باورها و اعتقادات خود فرا خواند، هیچ چشم‌انداز روشنی از این حیث پیش روی کشورهای در حال توسعه نبود، اما کمتر از سه دهه بعد، دنیا با الگوهای همگرایی بر مبنای اعتقادات مشترک مواجه شد. بارزترین جلوه این همگرایی در دنیای امروز، نزدیکی اقتصادی کشورهای اسلامی‌به یکدیگر است که یکی از مصداق‌های آن موضوع، گزارشی است که پیش رو دارید، این خبر در هفته جاری در همه رسانه‌های داخلی و بسیاری از رسانه‌های اسلامی‌مورد توجه قرار گرفت: (استقبال نمایندگان کشورهای اسلامی‌از اولین رسانه مالیاتی جهان اسلام). سومین کنفرانس فنی سران مالیاتی کشورهای اسلامی‌در پاکستان عرصه‌ای برای اقبال گسترده نمایندگان کشورهای اسلامی‌به نخستین رسانه مالیاتی جهان اسلام بود. در این کنفرانس، هنگامی‌که رییس سازمان امور مالیاتی ایران، مشغول توضیح درباره راه‌اندازی این رسانه بود، ابتدا رییس جلسه سخنان (دکتر عرب مازار) را قطع کرد و ضمن ابراز شگفتی از اندیشه چنین اقدامی، آن را مبداء حرکتی عظیم در عرصه رسانه ای اقتصادی جهان اسلام دانسته، سپس سایر اعضا درباره اهمیت راه‌اندازی نخستین رسانه مالیاتی در جهان اسلام واکنش نشان دادند. رسانه‌ای با دو کارکرد ارتباطی

رسانه مالیاتی ایران، در دو حوزه ارتباطی (چاپی و الکترونیک) فعال است. در حوزه مکتوب، (هفته نامه سامان) که با مشخصات حرفه‌ای روزنامه‌های سطح بالا تهیه و انتشار می‌یابد، در زمان کوتاهی که از عمر انتشار آن می‌گذرد، توانسته جای خود را به عنوان یک منبع تخصصی در میان مطبوعات کشور باز کند و نگاه حرفه‌ای آن،‌ مورد تایید سایر مطبوعات تراز اول کشور قرار گیرد. در حوزه الکترونیک نیز رسانه اینترنتی مالیاتی ایران با فعالیت روزانه و موثر خود، هر روز ده‌ها خبر اقتصادی مالیاتی را در دسترس کاربران قرارمی‌دهد و بسیاری از روزنامه‌های پرتیراژ کشور نیز اخبار تخصصی این حوزه را از رسانه اینترنتی مالیاتی ایران نقل می‌کنند.

ترکیب درآمدها، نقطه آسیب‌پذیر کشورهای اسلامی‌

کشورهای اسلامی‌با وجود آنکه حجم قابل توجهی از جمعیت، منابع طبیعی و بازار مصرف جهانی را به خود اختصاص داده‌اند، اما به تناسب این عوامل، از قدرت اقتصادی در خور در جهان بهره‌مند نیستند.

صاحبنظران، دلایل این امر را دو عامل ضعف همگرایی و مشکلات اقتصادی این کشورها ذکر می‌کنند. (دکتر سعادتی)، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی‌در این مورد می‌گوید: (اگر کشورهای اسلامی، همگرایی قوی‌تری نسبت به یکدیگر می‌داشتند، امروز در جهان در کنار قطب‌هایی مثل (ناتو) یا (کشورهای مشترک‌المنافع)، شاهد حضور قطبی به نام (کشورهای اسلامی) می‌بودیم. از نظر اقتصادی ظرفیت‌های بالقوه قدرت در کشورهای اسلامی‌وجود دارد. پارامتر جمعیت، از منظر نیروی کار و بازار مصرف و نیز عامل ذخایر ارزشمند طبیعی که کشورهای اسلامی‌از آن بهره‌مند هستند، بسیار تعیین‌کننده به حساب می‌آیند. ضعف همگرایی در میان کشورهای اسلامی ‌باعث شد که این ظرفیت‌های بالقوه مجال بالفعل شده نیابند. عامل دیگری که باعث شده کشورهای اسلامی‌ به عنوان یک هسته قدرت مطرح نباشند، شکل عمده اقتصادی آنها است که تا حد زیادی به ترکیب درآمدهایشان مربوط است. ترکیب درآمدها در بسیاری از کشورهای اسلامی‌نامناسب است. اتکا به ذخایر طبیعی و پایین بودن سطح درآمدها، از جمله آسیب‌های عمده این کشورها به حساب می‌آید. ویژگی مشترک همه کشورهای اسلامی، کم توجهی به درآمدهای مالیاتی برای پوشش هزینه‌های جاری است. از این منظر است که راه‌اندازی (رسانه مالیاتی) ایران به عنوان اولین رسانه مالیاتی جهان اسلام، می‌تواند ابزاری برای جهش اطلاعاتی در این مقوله باشد. متاسفانه آنچه که بیشتر از اصل (معضل نحوه ترکیب درآمدهای کشورهای اسلامی) ایجاد مشکل می‌کند، جهل فراگیری است که در این مقوله حاکم است. به همین دلیل است که وقتی خبر راه‌اندازی رسانه مالیاتی ایران را شنیدم، هیجان‌زده شدم و اینکه شما می‌گویید نمایندگان اقتصادی کشور‌های اسلامی‌ در اجلاس پاکستان نیز پس از شنیدن این خبر چنین واکنش‌هایی داشته اند، به نظرم از همین منظر است، این جهل نسبت به مسائل مربوط به ترکیب درآمدها، آنقدر تاریک بوده است که تا به حال هیچ فضای مناسبی برای آگاهی ایجاد نکرده و مشعلی که امروز رسانه مالیاتی ایران در این عرصه روشن کرده، ان‌شاءا... راهگشای پیشرفت‌های چشمگیر در این مقوله خواهد شد.

عرصه‌ای برای همگرایی اقتصادی کشورهای اسلامی‌

(کشورهای اسلامی‌به دلیل اشتراکات بسیار زیاد اعتقادی که در قوانین و مقررات آنها نیز انعکاس یافته، ظرفیت‌های بزرگی برای همگرایی اقتصادی دارند).(دکتر نوری) پژوهشگر مرکز تحقیقات اقتصادی، با بیان این نکته، راه‌اندازی اولین رسانه مالیاتی جهان اسلام را در ایران، موقعیت مناسبی برای تقویت همگرایی اقتصادی میان کشورهای اسلامی‌دانست و گفت: با توجه به آسیب‌پذیر بودن اقتصادی کشورهای اسلامی‌ و اتکا تعداد قابل توجهی از آنها به منابع طبیعی، از جمله نفت، یکی از اصول و مبانی همگرایی اقتصادی بین کشورهای اسلامی، می‌تواند بحث کیفیت درآمدها باشد. بدون هیچگونه تردیدی می‌توان ادعا کرد که بزرگترین چالش کشورهای اسلامی، چالش مربوط به نوع درآمدهای آنها است. پیشنهاد می‌کنم (سازمان امور مالیاتی)، به عنوان موسس اولین رسانه مالیاتی جهان اسلام، همایشی بین‌المللی را در چارچوب (سازمان کشورهای اسلامی) برنامه‌ریزی و برگزار کند که محور آن (بررسی وضعیت درآمدهای ملی در کشورهای اسلامی) می‌باشد. در این همایش که قطعا مورد استقبال کشورهای مسلمان واقع خواهد شد، راهکارهای اصلاح وضعیت و رفع تنگناهای درآمدی کشورها بررسی می‌شود و شیوه‌های این کار، اعم از توجه به در آمدهای مالیاتی و تلاش برای دوری از در آمد‌های برون‌زا (درآمدهای حاصل از فروش منابع طبیعی بویژه نفت) به دلیل مشکلات بعدی مورد توجه قرار می‌گیرد.

نقطه آغاز شکل‌گیری رسانه جامع مالیاتی جهان اسلام

با (دکتر امید علی مسعودی) از استادان علوم ارتباطات که مولف کتاب‌های ارزنده‌ای در این مقوله است، موضوع راه‌اندازی نخستین رسانه مالیاتی جهان اسلام را در ایران مطرح می‌کنم.

از پیش در جریان خبر بوده است. می‌گوید: (این موفقیت بزرگی در عرصه ارتباطات برای ایران است. طبعا نباید در این موفقیت، متوقف شد. این راه که با ایران آغاز شده، باید به وسیله ایران اسلامی‌هم استمرار یابد و قطعا طراحان رسانه جامع مالیاتی ایران، در اندیشه استمرار این راه هستند. کمک به سایر کشورهای اسلامی‌ برای راه‌اندازی رسانه مالیاتی، یکی از اولین قدم‌هایی است که ایران می‌تواند در این مقوله بردارد. این کار نیازمند تجارب عمیق ارتباطی است که فعالیت رسانه مالیاتی ایران نشان از وجود این تجربه در ایران دارد. به ویژه ایجاد یک چارچوب یکپارچه برای شکل‌گیری رسانه‌های مالیاتی کشورهای اسلامی، با توجه به اشتراکات عمیق دینی،‌ می‌تواند به عنوان یک هدف عالی در این مقوله دنبال شود).

مولف کتاب «مبانی نگارش رسانه‌ای» ادامه می‌دهد: گام بعدی در این مقوله، راه‌اندازی دبیر خانه دائمی ‌رسانه‌های مالیاتی جهان اسلام در تهران است که برای پشتیبانی فکری و اجرایی از رسانه‌های مالیاتی جهان اسلام، بسیار ضروری است. دبیرخانه دائمی‌ رسانه‌های مالیاتی جهان اسلام، می‌تواند به عنوان جهت دهنده حرکت‌های هماهنگ در مقولات اقتصادی در سطح کشورهای اسلامی‌باشد.

دکتر مسعودی یکی دیگر از کارکردهای دبیرخانه دائمی ‌رسانه‌های مالیاتی را ایجاد و برقراری تعامل گسترده اقتصادی بر مبنای اعتقادات اسلامی‌ در میان کشورهای مسلمان می‌داند و به عنوان عالی‌ترین هدف در این راستا به راه‌اندازی (رسانه جامع مالیاتی مشترک جهان اسلام) اشاره می‌کند و می‌گوید: نقطه اوج حرکتی که اینک آغاز شده، می‌تواند شکل‌گیری یک رسانه جامع بین‌المللی متشکل از همه کشورهای اسلامی ‌باشد که رسانه‌های مالیاتی هر یک از کشورهای اسلامی، نقش نمایندگی آن را در کشور خود ایفا کنند. این رسانه جامع مشترک می‌تواند تعاریف و مختصات و مشخصات عمیقی پیدا کند که بسیاری از خلاء‌های فعلی را در این مقوله پوشش دهد.

رویکرد جهانی به رسانه‌های تخصصی

ساختار اجتماعی بسیاری از کشورهای اسلامی، مشابهت‌های بسیاری با یکدیگر دارند که این مشابهت‌ها، ریشه در باورها و اعتقادات ملل اسلامی‌دارد.

براساس همین مشابهت‌ها است که می‌توان راهبردهایی مشترک میان کشورهای اسلامی‌در مقولات اقتصادی اتخاذ کرد.

دکتر ریاضی،‌ متخصص ارتباطات رسانه‌ای که مطالعات قابل توجهی در مقوله رسانه‌های اقتصادی دارد، در این مورد می‌گوید: (رسانه‌های تخصصی در جهان امروز، اهمیتی مضاعف یافته‌اند. رویکرد جهانی به رسانه‌های تخصصی، امروزه از اقبال متخصصان و کارشناسان فراتر رفته و به حیطه عام نزدیک شده است. امروزه مخاطبان رسانه‌ها ترجیح می‌دهند مطالب مورد نظر و نیازشان را در هر مقوله‌ای در رسانه‌های تخصصی مربوطه جست‌وجو کنند.

سازمان‌های غیردولتی زیادی در عرصه‌های جهانی ارتباطات، هم اینک مشغول مطالعات تخصصی برای بازتعریف نظام‌های قانونمند به‌منظور ساماندهی محتوایی و تشکیلاتی رسانه‌های تخصصی هستند. در چنین فضایی است که رسانه مالیاتی ایران به عنوان (اولین) رسانه تخصصی مربوط به مقوله مالیات در ایران و البته در جهان اسلام شکل می‌گیرد و این اولین‌ها، با هر صفت مشابه دیگری متفاوت است. شما می‌توانید (اولین) ساختار را در هر مقوله‌ای مهم بدانید، اما اولین رسانه تخصصی در مقوله‌ای خاص از اقتصاد آن‌هم در جهان اسلام، با هر(اولین) دیگری قطعا متفاوت است و این تفاوت را می‌توانید از خلال نظریه‌های ارتباطی امروز دریابید.

محملی برای انتقال تجارب مالیاتی جهان اسلام

مجید رامتین، کارشناس ارشد مسائل اقتصادی نیز در واکنش به راه‌اندازی اولین رسانه مالیاتی جهان اسلام، آن را راهبردی برای بهره‌مندی کشورهای اسلامی ‌از تجارب یکدیگر در مقوله مالیاتی می‌داند و می‌گوید: «براساس تحقیقات انجام شده، در برخی از کشورهای اسلامی‌ انواعی از مالیات‌ها در حال اجراست که در انطباق کامل با باورهای اسلامی‌ و شرایط اجتماعی آنهاست و عملکرد این نوع مالیات‌ها هم مثبت بوده است.

این‌گونه گزارش‌ها از کشور مالزی و برخی از کشورهای اسلامی ‌به شکل کلی در اختیار کارشناسان قرار می‌گیرد که برقراری شبکه‌ای از رسانه‌های مالیاتی بین این کشورها، می‌تواند این تجارب را با جزئیات کامل و به سیاقی کاملا مطالعه شده، در اختیار همه کشورهای اسلامی‌ قرار دهد تا معضل تامین درآمدهای با ثبات با ساختار درون‌زا که یکی از مهم‌ترین معضلات اقتصادی کشورهای اسلامی ‌است، تا حد قابل توجهی رفع شود.»

تبریک دکتر محسنیان راد

دکتر محسنیان‌راد نظریه پرداز ارتباطات ایران در واکنش به راه‌اندازی اولین رسانه مالیاتی جهان اسلام در ایران، آن را اقدامی‌ ارزشمند در عرصه ارتباطات ارزیابی کرد و استقبال کشورهای اسلامی‌از این رخداد بزرگ و مورد توجه قرار گرفتن آن را در مجامع جهانی به دست‌اندرکاران این رسانه و طراحان آن تبریک گفت.