در اقتصاد دولتی تشکل‌گرایی معنا ندارد

گروه تشکل‌ها- یوسف بهمن‌آبادی: اختصاص بخش اندکی از تعرفه واردات به تشکل‌های مربوطه، می‌تواند کمک شایان‌توجهی به توسعه نهادهای غیردولتی به شمار آید. دکتر فرهاد گلستانی‌فرد، رییس هیات‌مدیره انجمن سرامیک ایران، در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد با بیان این مطلب افزود: انجمن سرامیک ایران، با هدف توسعه صنعت سرامیک در سال ۱۳۷۰ تاسیس شد.

این انجمن در حال حاضر هزار عضو حقیقی و ۵۰عضو حقوقی دارد. وی مهم‌ترین فعالیت‌های این انجمن را در چند محور تشریح کرد و گفت: برگزاری کنگره‌های دوسالانه از جمله مهم‌ترین فعالیت‌های انجمن به شمار می‌آید.

در طول فعالیت انجمن ۶کنگره برگزار شده که در آن مقالات و نتایج علمی ارائه شده است.

نتایج تحقیقات ارائه شده در این کنگره‌ها، از باارزش‌ترین تحقیقاتی است که درباره صنعت سرامیک صورت گرفته است.

دومین محور، چاپ کتاب‌هایی در زمینه علم سرامیک است که تاکنون ۱۰کتاب با محتوای آموزش سرامیک، صنعت سرامیک و تحقیقات مربوط به آن ترجمه یا تالیف و در سطح کشور توزیع شده است.

محور دیگر، برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت آموزشی است. انجمن تا به حال ۲۵ دوره آموزشی تخصصی در صنعت کاشی، لعاب و شیشه برگزار کرده است.

در هر یک از این دوره‌ها، ۵۰نفر شرکت کرده و توسط استادان دانشگاه داخلی یا خارجی آموزش دیده‌اند. ایجاد گروه‌های تخصصی برای حل مسائل صنعتی از دیگر فعالیت‌های انجمن قلمداد می‌شود. این گروه‌های تخصصی در زمینه‌های مختلف کاشی، شیشه، مواد نسوز، مواد اولیه سرامیک، لعاب و غیره شکل گرفته‌اند تا با صنعت، ارتباط قوی‌تری ایجاد کرده و به پروژه‌های صنعتی مشاوره علمی دهند. از دیگر محورهای فعالیت انجمن، حمایت از تشکل‌های دانشجویی برای انجام تحقیقات دانشجویی است.

در این خصوص پایان‌نامه‌های دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد کشور هر چند سال یکبار مورد بررسی قرار گرفته و به برترین‌های آنها جوایزی اهدا شده است تا جوانان برای فعالیت در این صنعت انگیزه پیدا کنند.

وی در بیان مشکلات پیش روی انجمن‌ها اظهار داشت: اولین مساله این که قوانین موجود در کشور، جایگاهی برای انجمن‌ها به عنوان یک محور نظارتی یا مشاوره‌ای در مسائل کلان کشور قایل نشده است، در حالی که اگر دولت در زمینه توسعه صنعت کاشی، شیشه و واردات مواد اولیه از انجمن سرامیک به عنوان بازوی مشورتی نظرخواهی کند، تشکل‌ها جایگاه بسیار موثری در صنعت پیدا می‌کنند. وی افزود: یکی از مشکلات صنعت سرامیک، تطابق نداشتن واردات با نرخ تعرفه است.

یکی دیگر از مشکلات به تولید بیش از اندازه کاشی برمی‌گردد.

در حالی که میزان مصرف بازار داخلی ۵۰میلیون مترمربع است، دولت موافقت اصولی کرده تا ۳۰۰میلیون مترمربع کاشی در داخل تولید شود.

به نظر می‌آید این تصمیم، غیرفنی و حتی غیرعملی است که ورشکستگی دیگر تولیدکنندگان را به دنبال خواهد داشت.

واقعیت این است که تولیدکنندگان با تولید بیشتر سعی دارند از صندوق ذخیره ارزی استفاده کنند.

گلستانی‌فرد گفت: جوان بودن انجمن‌ها در ایران، پایین بودن تجربه عملیاتی و ساختاری باعث شده انجمن‌ها نتوانند به طور شایسته و بایسته فعال باشند و البته این وضعیت خود ناشی از دولتی بودن بخش عمده‌ای از فعالیت‌های اقتصادی است. چرا که انجمن‌ها در بستر اقتصاد خصوصی معنا پیدا می‌کنند. متاسفانه در شرایط فعلی از انجمن‌ها تنها اسمی باقی مانده و هیات‌مدیره آنها به خاطر ناتوانی در تامین مخارج، تشکیل جلسه نمی‌دهند. وی با بیان این که در‌ حال ‌حاضر بودجه‌های تحقیقاتی از سوی وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها واگذار می‌شود، گفت: متاسفانه هنگام تعریف پروژه‌ها، انجمن‌ها جایگاهی ندارد، در نتیجه بودجه‌ای هم به آنها اختصاص داده نمی‌شود.

در این میان، برخی وزارتخانه‌ها بودجه‌هایی برای انجمن‌ها در نظر می‌گیرند که مقدار آن اندک است و انجمن‌ها نمی‌توانند حتی با آن نشریه خود را به طور مرتب منتشر کنند. وی با طرح این پرسش که چرا وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی از انجمن‌ها تقاضای کارشناسی نکرده و از آنها نظرخواهی نمی‌کنند، گفت: انجمن‌ها دغدغه ملی دارند و بی‌غل‌وغش در راه توسعه گام برمی‌دارند. اما با وضعیت فعلی، نمی‌توانند کاری از پیش ببرند. حال آنکه آنها به علت جوان بودن نیازمند حمایت‌های مالی، معنوی و قانونی دولت هستند.

وی افزود: حمایت دولت در سال‌های آغازین فعالیت انجمن‌ها ضروری است اما با خصوصی شدن اقتصاد، دیگر نیازی به کمک دولت نخواهد بود. چرا که بخش‌خصوصی به خاطر نیاز به مشاوره‌های علمی در تصمیم‌گیری‌های خود، به انجمن‌ها روی آوردند که نتیجه آن، قدرتمند شدن جایگاه انجمن‌ها خواهد بود.

رییس هیات‌مدیره انجمن سرامیک ایران با بیان اینکه تامین منابع مالی از مشکلات اساسی تمامی انجمن‌ها است، اذعان داشت: بخش عمده‌ای از منابع مالی انجمن سرامیک از حق عضویت‌ها تامین می‌شود. بخش دیگر آن، از طریق دریافت شهریه کلاس‌های آموزشی تامین می‌شود. ‌وزارت علوم هم هر ساله بودجه‌ای حدود ۵میلیون به انجمن اعطا می‌کند.‌

با این حال، به خاطر بالا بودن هزینه اجاره دفتر انجمن، دانشگاه علم و صنعت، اتاقی برای فعالیت آن در اختیار ما قرار داد. وی درخصوص ارتباط با انجمن‌های مرتبط سایر کشورها گفت: با انجمن‌های کانادا و آلمان در ارتباط هستیم، همچنین در سمینارهای بین‌المللی آنها حضور موثری داریم.

هنگام برگزاری کلاس‌های آموزشی، انجمن‌های یاد شده استادان مدنظر را برای تدریس در اختیار انجمن قرار می‌دهند.

علاوه بر این دو کشور، تفاهمنامه‌هایی با انجمن سرامیک چین و هند امضا کرده‌ایم تا ایران به عنوان پوشش‌دهنده منطقه خاورمیانه، بخشی از اتحادیه انجمن‌های سرامیک آسیا را تشکیل دهد.