آن روی سکه «طلا»

سمیه صیادی فر

هر چیز بسیار ارزشمندی را به طلا تشبیه می‌کنند، حتی اگر ارزش آن خیلی بیشتر از این حرف‌ها باشد مثل وقت. متاسفانه عامل بسیاری از کلاهبرداری‌ها، سرقت‌ها، جنایت‌ها و ... طلا و فریبندگی‌هایش است. این کالا در بسیاری از مواقع علاوه بر زینتی بودنش، سرمایه افراد نیز محسوب می‌شود. سرمایه‌ای که باید از آن حفاظت شود و البته قبل از آن باید از اصل بودنش اطمینان یافت. شاید شما هم یکی از افرادی باشید که برای ذخیره و پس‌انداز سرمایه خود طلا خریداری می‌کنید. در این صورت به نظر می‌رسد دانستن اطلاعاتی در مورد اصل یا تقلبی بودن، چگونگی تشخیص عیار طلا، ضوابط خرید و فروش طلا و ... برایتان اهمیتی دو چندان یابد. اصل یا تقلبی مساله این است!

اگر به طلافروشی مراجعه می‌کنید تا محصول طلایی را بخرید، این امکان که خودتان مطمئنا و ۱۰۰ درصد بتوانید تشخیص دهید طلایی که قصد خریداری آن را دارید، اصل است یا تقلبی، وجود ندارد. حتی بعضی از طلافروشان به این قضیه اعتراف می‌کنند که با وجود گذراندن دوره‌های فنی تشخیص و تمیز طلا و یا کسب اطلاعات از افراد با تجربه هم صنف خود، باز هم امکان خطا در تشخیص اصل بودن بعضی از اجناس طلا، وجود دارد. حقیقت این است که هر طلافروشی با صدور فاکتور برای محصول طلا، طلای خریداری شده را تضمین کرده و در قبال اصل یا تقلبی بودن آن مسوول است. یک طلافروش در این زمینه چنین اظهارنظر می‌کند: تشخیص اصل یا تقلبی بودن در اکثر موارد توسط خریداران امکان‌پذیر نیست. اما ما در مقابل فاکتوری که به شما ارائه می‌کنیم، مسوولیت داریم و باید به اتحادیه طلا و جواهر پاسخگو باشیم. طلا فروش دیگری در این زمینه می‌گوید: فاکتوری که به شما ارائه می‌شود، معتبر است. با این حال در صورت هرگونه مشکل، طلافروش، صادرکننده فاکتور در صورت شکایت شما و تایید اصل نبودن جنس طلا باید پاسخگو باشد. کوروش گوهربین، رییس اتحادیه طلا و جواهر، در این زمینه معتقد است: معمولا طلاهای همه واحدهای طلافروشی هر ۲ ماه یکبار توسط بازرسان اتحادیه طلا و جواهر کنترل و نمونه‌برداری می‌شود تا طلای تقبلی ساخته نشود. علاوه بر آن در فاکتور فروش قید می‌شود که عیار طلا ۱۸ است و مارک سازنده طلا نیز مشخص است که نشان‌دهنده هویت فروشنده آن است. وی در زمینه ایجاد تمهیداتی در زمینه بالا بردن ضریب اطمینان ملاک تشخیص خریداران است، می‌افزاید: با موسسه استاندارد، هماهنگ شده تا در آینده‌ای نزدیک علاوه بر علامت ۷۵۰ که درون محصول حک می‌شود. علامت استاندارد (کدی از طریق موسسه استاندارد) نیز به خود تولیدکنندگان داده شود که این علامت نیز علاوه بر علامت ۷۵۰، درون محصول حک شود.

مشکل عیار پایین طلا! پیگیری امکان دارد؟

کوروش گوهربین، رییس اتحادیه طلا و جواهر، در این زمینه معتقد است که چون هر ۲ ماه یکبار طلای واحدهای طلافروشی توسط بازرسان اتحادیه از نظر عیار نیز سنجیده می‌شود، در این زمینه کمتر مشکلی وجود دارد. اما در عین‌حال اگر فردی به عیار جنس طلای خریداری شده خود شک کند می‌تواند به همراه اصل جنس و فاکتور خرید آن به اتحادیه طلا و جواهر مراجعه و پس از تایید پایین بودن عیار، واحد فروشنده باید پاسخگو باشد. البته نکته بسیار مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که خریداران حتما باید به واحدهای طلافروشی‌ای که زیرنظر اتحادیه طلا و جواهر هستند، مراجعه کنند چون در غیر این صورت طبق گفته رییس اتحادیه طلا و جواهر چون اتحادیه بر واحدهایی که زیر نظرش نیست، نظارتی ندارد، بنابراین اگر تخلفی نیز صورت گیرد، هیچ مسوولیتی در این زمینه نخواهد داشت.

البته طلافروشان مختلف هر کدام زمان متفاوتی را برای سنجش عیار طلا آن هم توسط موسسه استاندارد و نه اتحادیه، ذکر کردند. یکی از طلافروشان در این زمینه گفت: موسسه استاندارد هر ماه یک بار مراجعه و یک نمونه از اجناس را، به آزمایش می‌برد. البته نمونه کارها متعلق به شرکت‌های ساخت طلا است و خود آنها پاسخگو هستند. در صورتی که عیار جنس طلای آزمایش‌شده پایین باشد، خریدار از طلافروش شاکی و طلافروش نیز از شرکت‌ سازنده شاکی خواهد شد. طلافروشی‌های دیگر، هر ۳، ۴، یا ۶ماه یک بار را برای کنترل و نمونه‌برداری و نظارت بر عیار اجناس طلا، ذکر کردند.

ترازوهای طلافروش‌ها دقیق است؟

در خرید و فروش طلا، مقدار وزن آن و سپس میزان قیمت و تقریبا همه چیز را ترازوهای خاص و دقیق تعیین می‌کند. به نظر می رسد به صورت کلی، هر ترازویی نیز ممکن است دچار خرابی یا عدم‌دقت شود. در این صورت میزان گرم و در نتیجه قیمت طلای خریداری شده کم یا زیاد خواهد شد. بنابراین، نظارت بر میزان دقت ترازوهای طلافروشان، امری بسیاری ضروری است. به نظر کوروش گوهربین چون ترازوهای طلافروشی‌ها دیجیتالی بوده و از طریق موسسه استاندارد کنترل‌ شده است، امکان خطا در آنها وجود ندارد. با این حال سالی یک بار نیز ترازوها توسط اتحادیه طلا و جواهر بازبینی و کنترل می‌شود. طلافروشان این امر را به این صورت بیان کردند که ترازوها را ما خودمان هر روز تنظیم می‌کنیم، از اتحادیه سالی یک بار و از موسسه استاندارد نیز ۶ماه یک بار جهت تنظیم دقت ترازو مراجعه می‌کنند. یکی از طلافروشان نیز گفت: دقت ترازوها فقط توسط موسسه استاندارد که با اتحادیه در تماس است، ۲بار در سال مورد بررسی قرار می‌گیرد. افراد دیگر نیز تقریبا نظرات مشابهی داشتند با این تفاوت که زمان‌های متفاوتی را جهت بازبینی و بررسی دقت‌ ترازوها توسط موسسه استاندارد بیان کردند. به هر صورت نکته مهم و قابل‌توجه این است که ترازهای دیجیتالی ابزار دست طلافروشان بوده و بالا بودن میزان دقت آن بسیار مهم و ضروری است.

تشخیص اصل بودن جواهرات و سنگ‌های قیمتی

تشخیص سنگ‌های قیمتی تقلبی از اصل نیز توسط خریداران امکان‌پذیر نیست. این جمله را رییس اتحادیه طلا و جواهر گفت و افزود: طلافروشان نیز که می‌توانند اصل را از تقلبی تشخیص دهند به دلیل دوره‌های تمیز و تشخیص تخصصی است که قبل از دریافت جواز کسب، می‌گذرانند. گوهربین به خریداران توصیه می‌کند جواهرات و سنگ‌های قیمتی را نیز فقط و فقط از واحدهایی که زیر نظر اتحادیه طلا و جواهر هستند و پروانه کسب دارند، خریداری نمایند. تا اگر خلافی نیز صورت گرفت از سوی اتحادیه قابل پیگیری باشد.

یک خبر امیدوارکننده

اگر فردی طلایی تقلبی خریداری کند، میزان گرم محاسبه شده از طرف طلافروش درست نباشد و یا عیار طلا پایین‌تر از ۱۸ باشد، در صورت تایید این امر دریافت مبلغ نقدی از طلافروش امکان‌پذیر است. این مطلب را رییس اتحادیه طلا و جواهر بیان کرد و افزود: در این صورت مشتری باید با به همراه داشتن فاکتور خرید و جنس به اتحادیه مراجعه نماید، در آنجا بعد از انجام کارشناسی و تایید خلاف، با طلافروش خاطی برخورد شده و قطعا دریافت مبلغ نقدی خریدار امکان‌پذیر است.

قواعد خرید و فروش طلا

دقت کنید! اگر شما به واحد طلافروشی مراجعه و جنسی را خریداری کنید، اگر فردای همان روز برای فروش مراجعه کنید، اجرت پرداخت و سودی که طلافروش برده است از جنس طلا کسر شده و جنس طلای شما، به قیمت طلای کهنه از شما خریداری خواهد شد. تعجب نکنید! این کار قانونی است. البته به گفته کوروش گوهربین این مورد که فرد بعد از یک یا چند روز برای فروش جنس طلای خریداری شده خود مراجعه کند، خیلی به ندرت پیش می‌آید و موردی استثنا است. اما در این صورت طلافروش درصدی جزئی بابت آب کردن طلا از فرد می‌گیرد و این کار قانونی است. البته طلافروش حق ندارد طلای نویی را که به قیمت طلای کهنه می‌خرد، دوباره به فرد دیگر بفروشد و این عمل خلاف قانون است. کوروش گوهربین در این زمینه می‌گوید: در صورت مشاهده این قضیه با واحد‌های طلافروش خاطی برخورد خواهد شد. البته در عمل زیرنظر گرفتن همه طلافروشی‌ها در تمام طول روز و نظارت بر عملکرد تمام ساعات روزانه آنها کاری محال است. یک طلافروش در پاسخ به این سوال که خریداران در این مورد خاص بیان شده، چگونه باید تشخیص دهند که طلا نو است یا کهنه؟ می‌گوید: هیچ ملاکی برای تشخیص طلای نو از طلایی که پس از چند روز به قیمت طلای کهنه خریداری شده (اما هنوز نو است) وجود ندارد. طلافروش دیگری در این زمینه می‌گوید: اتحادیه نمی‌تواند بر عملکرد تمامی طلافروشی‌ها نظارت روزانه داشته باشد، تنها عاملی که ممکن است باعث شود طلافروش طلای نویی را که اجرات و سود آن را کم کرده و دوباره آن را خریده، به فرد دیگری به عنوان طلای نو نفروشد، وجدان خود طلافروش است. در غیر این صورت خریدار اصلا نمی‌تواند این امر را تشخیص دهد.

مواظب فاکتور خرید طلای خود باشید!

اگر فاکتور خرید جنس طلا را گم کنید، دچار دردسر خواهید شد. یعنی اگر برای فروش طلای خود مراجعه کنید، چون امکان اثبات اینکه مالک جنس طلا هستید وجود ندارد، طلا از شما خریداری نخواهد شد، مگر اینکه مشتری ثابت یک طلافروشی خاص باشید و طلافروش شما را بشناسد. در غیر این صورت، اکثر طلافروشان حاضر به خرید جنس طلای شما نخواهند بود. رییس اتحادیه طلا و جواهر در این زمینه نظر جالبی دارد. به نظر کوروش گوهربین این مشکل نیز قابل حل است. او می‌گوید: خریدار در صورت گم کردن فاکتور خود باید به همان واحدی که طلا را از آن خریداری کرده مراجعه و تاریخ دقیق خریداری خود را به آن واحد اطلاع دهد، در این صورت واحد فروشنده در لیست فروش تاریخ یاد شده مراجعه و پس از تایید خرید، برای خریدار المثنای فاکتور را صادر می‌کند و اگر فرد تاریخ دقیق را نداند، راه‌حلی وجود ندارد. البته طلافروشان با شنیدن کلمه المثنی برای فاکتور تعجب کردند. اکثر آنها گفتند ما لیست خرید خود را در زمان طولانی نگهداری نمی‌کنیم. بنابراین نمی‌توانیم براساس لیست فروش خود، خرید فرد را تایید کنیم. طلافروشی در این زمینه گفت: ما نمی‌توانیم به افراد اعتماد کنیم. چرا که در‌حال‌حاضر حتی سارقان در حین سرقت جنس طلا از منازل، اول به دنبال فاکتور آن هستند. وقتی سارقان با جنس و فاکتور مراجعه می‌کنند، ما چطور می‌توانیم به افرادی که فاکتور ندارند اعتماد کنیم که جنس طلا متعلق به خود آنها است. طلافروش دیگری در این زمینه می‌گوید: اگر فردی که بدون فاکتور مراجعه کند، چهره آشنایی داشته باشد، ممکن است جنس طلایش را بخرم! ولی معمولا این کار را انجام نمی‌دهم، چون به دردسرش نمی‌ارزد. متاسفانه در کشور ما فرهنگ نگهداری فاکتور خرید طلا وجود ندارد. اگر به کسی بگوییم جنس طلایت را با فاکتور خرید از شما خریداریم. چه بسا با عصبانیت به ما بگوید من مالک این طلا هستم! منظور شما چیست؟! در صورتی که ما هم چاره‌ای نداریم، جنس طلا باید فاکتور داشته باشد. چون این تنها راهی است که ما می‌توانیم متوجه شویم طلا متعلق به فرد است و سرقتی نیست!

مالخری طلا، قابل پیگیری و نظارت است؟

اگر فردی کلاهبردار و سارق برای فروش طلای سرقتی به طلافروشی مراجعه کند و طلافروش هم از او فاکتوری نخواهد و طلایش را بخرد، طلافروش مواخذه خواهد شد. این جمله را کوروش گوهربین بیان کرد و افزود: نظارت بر این امر نیز بر عهده اتحادیه طلا و جواهر و آگاهی است. به این صورت که اگر کسی شاکی خصوصی داشته باشد که محصول طلایش مورد سرقت قرار گرفته است، آگاهی به ما اطلاع می‌دهد و ما نیز به صورت اطلاعیه در سازمان نصب می‌کنیم و این امر را مورد پیگیری قرار می‌دهیم. البته بازرسان ما نیز هر ۲ ماه یکبار به طلافروشی‌هایی که زیر نظر اتحادیه هستند مراجعه و بر کار آنها نظارت دارند. علاوه بر آن اگر کسی بگوید که واحد طلافروشی خاص محصولات طلا را بدون فاکتور خریداری می‌کند، اتحادیه این امر را پیگیری کرده و شخص خاطی باید پاسخگو باشد. یک طلافروش در این زمینه می‌گوید: اتحادیه نمی‌تواند بر تمام عملکرد خرید و فروش طلافروشان نظارت داشته باشد، مهم‌ترین عامل و مانع مالخری توسط طلافروشان وجدان کاری خود آنها است. کشف مالخری طلافروشان نیز خیلی اتفاقی و براساس حدس و گمان است. به این صورت که وقتی آگاهی هر چند وقت یکبار، سارقی را دستگیر می‌کند در موقع اعتراف‌گیری از او می‌خواهد طلافروشی‌هایی را که اجناس را به آنها فروخته است، نشان دهد. نکته جالب اینجا است که اگر سارق هر طلافروشی‌ای را نشان دهد، طلافروش متهم است و اصلا نمی‌تواند اثبات کند که جنس طلا را نخریده است! و برای طلافروش پرونده‌ای تشکیل می‌شود. به هر حال امکان نظارت دقیق بر تمام ساعات کاری طلافروشان وجود ندارد و کشف مالخری طلا نیز براساس احتمال و بسیار اتفاقی است.