البرادعی، همزمان با اجلاس ۱+۵ منتشر کرد
گزارش دوپهلو درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران
علی طجوزی- دیروز همزمان با برگزاری دور دیگری از نشست‌های غیررسمی گروه ۱+۵ درخصوص پیش‌نویس اروپایی قطعنامه تحریم علیه ایران، گزارش جدید محمد البرادعی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در مورد فعالیت هسته‌ای ایران نیز منتشر شد. این گزارش که تحولات فعالیت‌های هسته‌ای ایران بعد از ۹ شهریور (۳۱ آگوست ۲۰۰۶) را بررسی کرده است سختگیرانه و تاحدی غیرواقعی تنظیم شده است.
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در این گزارش علاوه بر مقصر دانستن ایران به دلیل عدم همکاری در تلاش‌های آژانس برای تحقیق درخصوص وجوه برنامه به پیدا شدن مقدار زیادی پلوتونیوم و اورانیوم بسیار غنی شده در ایران اشاره کرده است.
البرادعی در این گزارش چهار صفحه‌ای آورده است که آژانس نمی‌تواند اظهارات ایران را مبنی‌بر آنکه فعالیت‌های هسته‌ای‌اش غیرنظامی است، تایید کند، مگر اینکه تهران بر شفافیت برنامه‌اش بیافزاید. به گفته وی، این همکاری برای آنکه آژانس بتواند ماهیت صلح‌آمیز فعالیت‌های هسته‌ای ایران را تایید کند یک شرط لازم است.
در این گزارش آمده است که بازرسان آژانس آثاری از پلوتونیوم را در نمونه‌های ذرات اورانیوم بسیار غنی شده را از محل نگهداری زباله‌های هسته‌ای در شهر کرج پیدا کرده‌اند.
در این گزارش همچنین اشاره شده است که آثار یافته شده در سطحی بالاتر از آنچه برای تولید برق نیاز است، هستند.
در عین حال البرادعی یادآوری کرده است که همچنان هیچ مدرکی دال بر انحراف ایران از ماهیت صلح‌آمیز فعالیت‌های هسته‌ای‌اش پیدا نکرده است.
از سوی دیگر، یکی از مقام‌های عالی‌رتبه سازمان ملل که از گزارش جدید آژانس مطلع است به آسوشیتدپرس گفت: با وجودی که اورانیوم یافت شده در سطحی بالاتر از آنچه که باید باشد است، اما در حدی نیست که بتوان با آن سلاح تولید کرد. وی ضمن هشدار به برداشت‌های افراطی از آثار بسیار غنی شده پلوتونیوم گفت که ایران در مورد هر دو مورد توضیح داده است و احتمالا آنها به عنوان محصولات فرعی فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز طبقه‌بندی خواهند شد.
رویتر نیز به نقل از یکی دیگر از مقامات عالی‌رتبه سازمان گزارش داد که ایران فقط مقادیر اندکی اورانیوم در سطح ۵درصد که برای سوخت نیروگاه لازم است را غنی‌سازی کرده است. در گزارش البرادعی همچنین ادعا شده است که ایران به پرسش‌های مربوط به دستیابی به موارد موردنیاز سانتریفیوژها از بازار سیاه، تحقیق در خصوص فرآوری سنگ‌خام اورانیوم و طرح آزمایش‌های انفجاری و کلاهک موشکی پاسخ نداده است.
در قسمت دیگری از گزارش البرادعی همچنین آمده است که ایران همچنان از پذیرش درخواست آژانس برای نصب ابزارهای نظارتی کنترل از راه دور سایت‌های هسته‌ای که تصاویر را مستقیما به آژانس منتقل کند، خودداری کرده است.
یکی دیگر از مقامات سازمان ملل نیز در خصوص این بخش از گزارش گفته است که فقدان نظارت از راه دور در ایران زمانی که چند هزار سانتریفیوژ در مقیاس صنعتی در این کشور راهاندازی شود، ضعفی جدی برای بازرسان خواهد بود. وی مدعی شده است که در حال حاضر حرکت در ایران برای بازرسان ما بسیار مشکل است. زمانی که آنها (ایران) ۳۰۰۰سانتریفیوژ یا بیشتر را راهاندازی کنند نظارت از دور ضرورت بیشتری پیدا می‌کند و این در حالی است که ایران از اجازه بازرسی‌های اعلام نشده به بازرسان خودداری می‌کند.
متن کامل گزارش جدید آژانس بینالمللی انرژی اتمی به شرح زیر است:
۱. در تاریخ ۳۱ آگوست ۲۰۰۶ مدیر کل درباره اجرای توافق‌های پادمانی پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای در جمهوری اسلامی ایران (GOV/۲۰۰۶/۵۳) گزارش داد. گزارش حاضر مربوط به تحولات از آن زمان تاکنون است.
الف. تعلیق فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی
۲. از ۳۱ آگوست ۲۰۰۶، سانتریفیوژها در یک جایگاه آزمایشی دستگاهی واحد و آبشارهای ۱۰ دستگاهی، ۲۰ دستگاهی و اولین ۱۶۴ دستگاهی در سایت آزمایشی غنی‌سازی سوخت به راه انداخته شدند، در حالی که بیشتر آنها در خلاء بودند و گاز UF۶ نیز در دوره‌های متناوب به آنها تزریق می‌شد. نصب دو آبشار ۱۶۴ دستگاهی کامل شد و در ۱۳ اکتبر ۲۰۰۶ آزمایش این آبشار با گاز UF۶ آغاز شد. بین ۱۳ آگوست و دوم نوامبر ۲۰۰۶ ایران گزارش داد، حدود ۳۴ کیلوگرم گاز UF۶ را به سانتریفیوژها تزریق کرده و اورانیوم ۲۳۵ را تا کمتر از پنج درصد غنی کرده است.
۳. بین ۱۶ تا ۱۸ سپتامبر ۲۰۰۶، آژانس راستی‌آزمایی کنترل موجودی فیزیکی را در سایت آزمایشی غنی‌سازی سوخت انجام داد که ارزیابی آن هنوز بستگی به نتایج نمونه‌ها دارد.
۴. نتایج تحلیل نمونه‌های محیطی که توسط آژانس به منظور تایید اظهارات ایران در ژوئن ۲۰۰۶ گرفته شد که به سطوح غنی‌سازی اورانیوم ۲۳۵ تا پنج درصد در آزمایشی که در اولین آبشار ۱۶۴ سانتریفیوژی در سایت آزمایشی غنی‌سازی سوخت رسیده است، هنوز مشخص نشده است (GOV/۲۰۰۶/۵۳ بند پنجم). ایران به آژانس اجازه دسترسی کامل به سوابق عملیاتی درباره تولید و سنجشی که آژانس برای تکمیل فعالیت‌های بازرسی خود به آنها نیاز دارد، نداده است.
۵. ایران به سر باز زدن از بحث درباره نصب سیستم‌های نظارتی کنترل از راه دور در سایت آزمایشی غنی‌سازی سوخت ادامه می‌دهد، پیشنهادی که آژانس به منظور جبران این حقیقت مطرح کرد که اقدامات معمول که برای راستی‌آزمایی در تاسیسات غنی‌سازی عملیاتی (دسترسی سرزده محدود) انجام می‌شود، در سایت آزمایشی غنی‌سازی امکان‌پذیر نیست. (GOV/۲۰۰۶/۵۳، بند ششم)
۶. روز پنجم نوامبر ۲۰۰۶، راستی‌آزمایی اطلاعات مربوط به طرح‌ها در سایت غنی‌سازی سوخت در نطنز انجام شد که در آن هنوز ساخت و ساز انجام می‌شود.
ب. تعلیق فعالیت‌های بازفرآوری
۷. آژانس استفاده از سلول‌های داغ در رآکتور تحقیقاتی تهران و «مولیبدنوم»، «آیودین» و «تاسیسات تولید رادیوایزوتوپ اسکنون» و ساخت سلول‌های داغ در رآکتور تحقیقاتی هسته‌ای ایران از طریق بازرسی‌ها، راستی آزمایی اطلاعات مربوط به طرح‌ها و تصاویر ماهواره‌ای را تحت نظارت دارد. هیچ نشانه‌ای از فعالیت‌های بازفرآوری در این تاسیسات یا هر تاسیسات دیگر اعلام شده‌ای وجود نداشت.
ج. رآکتور تحقیقاتی آب سنگین
۸. از ۳۱ آگوست ۲۰۰۶ تاکنون آژانس از طریق تصاویر ماهواره‌ای ساخت رآکتور آی‌آر-۴۰ را که به همراه ساخت ساختمان‌های وابسته که در حال ادامه است، تحت نظر داشت.
د. مسائل باقیمانده
۹. روز ۱۶ اکتبر ۲۰۰۶ آژانس نامه‌ای به ایران نوشت و در آن به مسائل راستی‌آزمایی باقیمانده در درازمدت مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای ایران و به این حقیقت که ایران این مسائل را پاسخ نداده و شفافیت لازم را برای از بین بردن تردیدهای مربوط به برخی فعالیت‌های هسته‌ای‌اش اشاره کرد. در این نامه، آژانس از ایران خواست همه اطلاعات لازم و دسترسی به تاسیسات مورد درخواست را برای حل همه مسائل راستی‌آزمایی فراهم کند. ایران در پاسخش در اول نوامبر ۲۰۰۶ اعلام کرد آماده است، در صورتی که ابهامی وجود داشته باشد رفع کند و بر اساس توافق پادمانی اجازه دسترسی و اطلاعات را می‌دهد. ایران در رابطه با مسائل باقیمانده به نامه ۲۷ آوریل ۲۰۰۶ خود اشاره کرد که در آن اعلام کرده بود برای حل مسائل باقیمانده تا سه هفته آینده آماده است به شرط آنکه پرونده هسته‌ای‌اش به طور کامل به چارچوب آژانس بازگردانده شود.
د.۱. برنامه غنی‌سازی
د.۱. ۱ آلودگی
۱۰ - هیچ پیشرفت دیگری درباره حل مسائل آلودگی که در GOV/۲۰۰۶/۵۳ بند ۱۱ به آن اشاره شد (منابع ذرات اورانیوم غنی‌شده در حد پایین و برخی ذرات اورانیوم غنی‌شده در حد بالا که در مکان‌هایی که ایران اعلام کرد قطعات سانتریفیوژ در آن تولید، استفاده یا انبار شده) حاصل نشده است. علاوه بر این هنوز لازم است مساله ذرات طبیعی و اورانیوم غنی‌شده در سطح بالا که در نمونه‌های گرفته شده از تجهیزات در دانشگاه فنی در ژانویه ۲۰۰۶ یافته شد، روشن شود. (GOV/۲۰۰۶/۵۳ بند ۲۴)
د.۱. ۲ دریافت فناوری سانتریفیوژهای P-۱ و P-۲
۱۱. ایران هیچ گونه اطلاعات جدیدی درباره برنامه سانتریفیوژهای P-۱ و P-۲ خود ارائه نکرده است (GOV/۲۰۰۶/۵۳ بند ۲۴).
د.۲ فلز اورانیوم
۱۲. ایران هنوز نسخه‌ای از سند ۱۵ صفحه‌ای درباره روند احیای UF۶ به فلز اورانیوم و ریخته‌گری و تراش فلز اورانیوم غنی‌شده و مصرف شده به شکل کره ارائه نداده است (GOV/۲۰۰۵/۸۷ بند ۶). این سند در آگوست ۲۰۰۶ توسط آژانس منتشر شد.
د.۳) آزمایشات پلوتونیوم
۱۳ - آژانس به دریافت توضیحات ایران درباره آزمایش‌های تفکیک پلوتونیوم (GOV/۲۰۰۶/۵۳ پاراگراف‌های ۱۷-۱۵) ادامه داده است. ایران توضیحات کافی درباره موضوعات باقیمانده مربوط به این آزمایش‌ها ارائه نکرده و اطلاعات مرتبط دیگری در اختیار قرار نداده است.
۱۴ - همانگونه که در گزارش پیشین مدیر کل (GOV/۲۰۰۶/۲۳ پاراگراف ۱۷) ذکر شده است. نتایج تجزیه و تحلیل نمونه‌های زیست محیطی برداشته شده از تاسیسات ذخیره ضایعات کرج (که در آنجا از مخازنی برای ذخیره مواد اورانیوم تهی شده‌ای استفاده شده بود که در این آزمایش‌ها به دست آمده است) نشان از وجود مواد اورانیوم با غنای بالا دارد. ایران در پاسخ به درخواست ۱۵ اوت ۲۰۰۶ آژانس برای ارائه اطلاعاتی درباره منشاء این مواد و استفاده‌هایی که در گذشته از این مخازن صورت می‌گرفته است، در نامه ۶ سپتامبر ۲۰۰۶ به اطلاع آژانس رساند که از این مخازن برای ذخیره موقت سوخت مصرفی حاصل از راکتور تحقیقاتی تهران (TRR) استفاده می‌کرده است و از دیدگاه تهران این امر می‌تواند توضیح کافی برای وجود مواد اورانیوم با غنای بالا باشد. نمونه‌های دیگری از دیگر مخازنی که در مرکز تحقیقات هسته‌ای تهران وجود داشت برداشت شد که آن مخازن نیز برای ذخیره سوخت مصرف شده حاصل از راکتور تحقیقاتی تهران (TRR) استفاده می‌شده است. نتیجه بررسی این نمونه‌ها هنوز اعلام نشده است.
۱۵ - در نامه آژانس به تاریخ ۱۶ اکتبر ۲۰۰۶ (که در پاراگراف ۹ ذکر شده است) به ایران ارزیابی مفصلی از نتایج تجزیه و تحلیل‌های بیشتر بر نمونه‌های برداشت شده از مخازن کرج ارائه شد و از این کشور خواسته شد که توضیحات بیشتری درباره وجود مواد اورانیوم با غنای بالا ارائه کرده و توضیحات درباره آلودگی‌های بیشتر یافت‌شده در این نمونه‌ها در اختیار قرار دهد. در ۱۳ نوامبر ۲۰۰۶ ایران پاسخی به این درخواست آژانس ارائه کرد که این آژانس هم‌اکنون مشغول بررسی این پاسخ است.
ه - دیگر موضوعات مربوط به اجرا [پادمان]
ه.۱) تبدیل اورانیوم
۱۶ - در ژوئن ۲۰۰۶ ایران در تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF) کاری را برای تبدیل اورانیوم به میزان ۱۶۰ تن از کنسانتره اوره اورانیوم آغاز کرد. تا ۷ نوامبر ۲۰۰۶ حدود ۵۵ تن از این نوع اورانیوم در طول این مدت به شکل UF۶ درآمد. همه UF۶ تولیدی در مرکز UCF تحت نظارت و بازدید آژانس قراردارد.
ه.۲) دیگر مسائل
۱۷ - تحولات تازه‌ای برای گزارش کردن در ارتباط با دیگر موضوعات مربوط به اجرای پادمان که در گزارش‌های پیشین (GOV/۲۰۰۶/۳۸ پاراگراف ۱۴،GOV/۲۰۰۶/۲۷ پاراگراف‌های ۲۰-۱۹) ذکر شده بود، ایجاد نشده است.
و- تدابیر شفاف‌سازی
۱۸ - ایران هنوز به درخواست‌هایی که آژانس از مدت‌ها پیش درباره موضوعات باقیمانده برای ارائه توضیحات مربوطه و دستیابی به نمونه‌های بیشتر درباره تجهیزات و مواد مربوطه به مرکز تحقیقات فیزیک (PHRC) مطرح کرده، پاسخ نداده است و برای آژانس این امکان را فراهم نیاورده تا با دیگر روسای پیشین این مرکز مصاحبه کنند.
۱۹ - ایران هیچگونه آمادگی برای مباحثه درباره اطلاعات مربوط به مطالعات مشکوک درباره آن چه که پروژه نمک سبز و آزمایش مربوط به مواد فوق‌العاده انفجاری و طراحی دستگاه «re-entry» موشک خوانده می‌شود، اعلام نکرده است (GOV/۲۰۰۶/۵۳ پاراگراف ۲۶).
ز) خلاصه
۲۰ - ایران به آژانس امکان دسترسی به مواد و تاسیسات از پیش اعلام شده داده است و گزارش‌های حسابرسی لازم مربوط به مواد هسته‌ای در ارتباط با چنین مواد و تاسیساتی را فراهم کرده، ولی هنوز دسترسی کامل آژانس به سوابق (مرکز غنی‌سازی سوخت آزمایشی) PFEP را فراهم نیاورده است.
۲۱ - با وجود آن که آژانس می‌تواند عدم انحراف در مواد هسته‌ای اعلام شده در ایران را (به سمت کاربرد تسلیحاتی) مورد تایید قرار دهد، اما این نهاد هنوز قادر نیست که در تلاش‌هایش برای راستی آزمایی نبود مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده در ایران به پیشرفت‌های بیشتری دست پیدا کند، مگر این که ایران به مسائلی پاسخ دهد که از دیرباز درباره راستی‌آزمایی و از جمله اجرای پروتکل الحاقی و ارائه شفافیت لازم، مطرح شده است. پیشرفت‌ها در این رابطه به عنوان پیش‌نیاز آژانس برای تایید ماهیت برنامه هسته‌ای ایران قلمداد می‌شود.
۲۲ - آژانس به تحقیقات خود درباره همه مسائل باقیمانده مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای ایران ادامه می‌دهد و مدیر کل به گزارش‌های خود در زمان مقتضی ادامه خواهند داد.
ارسال نظر