حکم مرگ برای صدام

دیکتاتور سابق عراق به جرم جنایت علیه بشریت به اعدام با طناب دار محکوم شد. دنیای اقتصاد - رهام وزیری: سرانجام ماراتن سیزده ماهه محاکمه صدام حسین، رییس‌جمهور مخلوع عراق با صدور حکم اعدام برای او به پایان رسید تا تاریخ یکبار دیگر شاهد عاقبت تلخ دیکتاتوری دیگر باشد.

دادگاه محاکمه صدام حسین به‌جرم نسل‌کشی و قتل‌عام شیعیان روستای الدجیل در ۹۰ کیلومتری بغداد در مهر‌ماه سال ۸۴ کار خود را به ریاست محمدامین آغاز کرد که در میانه‌راه این قاضی به‌دلیل آنچه دخالت دولت در روند دادرسی می‌نامید، از سمت خود استعفا کرد و به جای او رشید عبدالرحمن به کار گرفته شد. سرانجام پس از برگزاری ۴۰ جلسه دادرسی، دیروز دادگاه به ریاست قاضی عبدالرحمن تشکیل جلسه داد و رای صدام حسین و همدستانش را در مورد جنایات روستای الدجیل قرائت کرد. براساس این رای صدام حسین، برادر ناتنی‌اش برزان ابراهیم التکریتی و عواد حامد بندر، قاضی سابق و رییس دفتر صدام در گذشته، به اعدام محکوم شدند. نکته جالب توجه این رای اعدام با چوبه دار است. این در حالی است که در ماه‌های قبل صدام به هنگام ایراد دفاعیات خود از قاضی خواسته بود که در صورت صدور رای اعدام، فراموش انجام شودکه مرگ او باید با حضور جوخه آتش انجام شود، چرا که او یک نظامی است. خبرنگار بی‌بی‌سی از محل دادگاه صدام گزارش داد که صدام حسین پس از شنیدن رای دادگاه یک بار دیگر خواسته خود یعنی اعدام با جوخه آتش را تکرار کرده است. او همچنین پس از اعلام رای، فریاد «ا... اکبر» و «مرگ بر خائنین» و «مرگ بر متجاوزین» سر داده است و به عراق و مردم آن درود فرستاده است. علاوه بر این سه نفر، طاها یاسین‌رمضان، معاون رییس‌جمهوری در زمان صدام حسین به حبس ابد محکوم شد و سه مقام سابق حزب بعث نیز به دلیل معاونت در اجرای قتل‌عام الدجیل به پانزده سال حبس محکوم شدند. تنها یکی از متهمان این پرونده به دلیل نبود مدارک کافی علیه او از اتهام شرکت در جنایت الدجیل تبرئه شد.

به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس از بغداد، تدابیر شدید امنیتی از چند روز قبل از اعلام رای در پایتخت عراق و شهرهایی که احتمال ناآرامی در آنها وجود داشت، به اجرا گذاشته شده بود. شهر تکریت برخی استان‌های دیگر عراق به خصوص استان‌های مجاور بغداد در کنترل شدید و مقررات منع آمد و شد قرار گرفته بودند و دولت عراق کلیه نیروهای ارتش را به حال آماده‌باش درآورده بود.

طی این محاکمه طولانی تیمی ۲۰ نفره از حقوقدانان کشورهای مختلف، وکالت صدام‌حسین را برعهده داشتند که سرپرستی این تیم دفاعی برعهده خلیل الدلیمی، حقوقدان عراقی بود. مشهورترین چهره در تیم وکلای مدافع صدام هم، رمزی کلارک، دادستان فدرال ایالات متحده در دهه ۶۰ بود. اما ماجرای روستای الدجیل چه بود که این گونه صدام را به پای چوبه‌دار کشانید؟ در جولای سال ۱۹۸۲ صدام و دیگر مقامات حزب بعث برای شرکت در یک کنفرانس وارد منطقه الدجیل شدند و به دنبال آن مورد حمله مردان مسلح این منطقه قرار گرفتند. به دنبال این حمله مسلحانه که صدام از آن جان سالم به‌در برد، نیروهای ارتش و پلیس، این منطقه را به محاصره درآورده و طی یک محاکمه ساختگی ۱۴۸ نفر و به روایتی ۱۵۰ نفر را قتل‌عام کردند.

در سال ۲۰۰۳ خبرگزاری آسوشیتدپرس با مانور خبری گسترده بر روی این حادثه، باعث شد تا این قتل‌عام به عنوان بزرگترین اتهام صدام حسین در دادگاه مطرح شود. در جریان رسیدگی به این پرونده بود که دادگاه از کارشناسان رسمی درخواست کرد تا اثر انگشت و امضای صدام حسین بر پای فرمان سرکوب مخالفان دولت در الدجیل را بررسی کند. نتیجه بررسی کارشناسان، امضا و اثر انگشت صدام حسین را بر پای کشتارنامه الدجیل تایید کرد و سرانجام قاضی رئوف رشید عبدالرحمن صدام را به جرم «جنایت علیه بشریت» به مرگ محکوم کرد. بنگاه خبری بی‌بی‌سی زندگی صدام حسین را به شش بخش اصلی تقسیم کرده است. بخش اول یعنی دوران کودکی او که در شرایطی بسیار سخت گذشت. صدام در آوریل ۱۹۳۷ در روستای فقیرنشین عوجه به دنیا آمد. زندگی زیر سایه ناپدری و در میان تعصبات قبیله‌ای از صدام فردی پرخاشگر و تندخو ساخت. دومین بخش زندگی صدام حسین از سال ۱۹۵۷ یعنی زمانی که تنها ۲۰ سال سن داشت، آغاز می‌شود. در این زمان صدام جوان به حزب بعث پیوست. حزب بعث که در آن زمان ۵ سال از تاسیس آن می‌گذشت طرفداران چندانی نداشت و اندک اعضای آن سعی می‌کردند از شیوه‌های خرابکارانه و توطئه برای پیشبرد مقاصد حزب استفاده کرد. بخش سوم زندگی صدام از زمانی آغاز می‌شود که حزب بعث کم‌کم قدرت می‌گرفت. تاکید بر ملیت عرب، جوانانی همچون صدام را که بخش زیادی از عمرشان را در سرکوب گذرانده بودند، به خود جلب می‌کرد. صدام در این دوره تمامی زندگی خود را وقف پیشبرد اهداف حزب ‌کرد. بخش چهارم زندگی صدام حسین با طراحی نقشه ترور عبدالکریم قاسم شروع می‌شود. در این زمان صدام و چند نفر از جوانان حزب بعث به خودروی عبدالکریم قاسم که عازم مهمانی سفارت آلمان شرقی در بغداد بود حمله کرده و آن را به گلوله بستند. محافظان قاسم در جریان این ترور کشته شدند اما خود او که مجروح شده بود جان به در برد. این واقعه در تاریخ ۷ اکتبر سال ۱۹۵۹ اتفاق افتاد. پس از این اتفاق صدام به مصر گریخت. پنجمین بخش از زندگی صدام حسین از سال ۱۹۶۶ و با ورود او به مبارزات مخفیانه حزب بعث آغاز می‌شود. در این زمان صدام به یکی از افراد با اهمیت حزب تبدیل شده بود که رهبری بسیاری از برنامه‌ها را بر عهده داشت. هدف حزب بعث کسب انحصار قدرت در عراق بود. سرانجام حزب بعث در ۱۷ جولای ۱۹۶۸ به مقصود خود رسید و با یک کودتای نظامی حسن البکر به ریاست جمهوری عراق رسید.

ششمین بخش نیز به قدرت رسیدن صدام حسین به عنوان رییس‌جمهور عراق بود. اما روز ۵ نوامبر ۲۰۰۶ برای همیشه در تاریخ زندگی صدام حسین به ثبت خواهد رسید. روزی که یک دادگاه عراقی او را به جرم جنایت علیه بشریت به مرگ با طناب دار محکوم کرد. پس از حمله نیروهای چند ملیتی به رهبری آمریکا به عراق در مارس ۲۰۰۳ سرانجام در ماه آوریل دولت صدام حسین سقوط کرد و از آن زمان صدام متواری شده و تحت تعقیب قرار گرفت. بالاخره در روز ۱۳ دسامبر سال ۲۰۰۳ پس از ماه‌ها فرار، نیروهای آمریکایی صدام را درون‌ گودالی زیرزمینی در حومه شهر تکریت پیدا کردند.