روز جهانی پویانمایی در ایران

نگاه سوم-آیین‌های بزرگداشت روز جهانی پویانمایی (انیمیشن)، ۲۸ اکتبر، همزمان با سایر نقاط جهان، امسال با تاکید و گستره ویژه‌ای، در دو همایش جداگانه و به مدت چهار روز، از ۶ تا۹ آبان ۱۳۸۵، در موزه امام علی و موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد. چندی پیش چهارمین جشنواره بین‌المللی پویانمایی تهران، در اسفند ۱۳۸۴ با رشد و توفیق محسوسی توسط کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد و اکنون شاهد سومین برنامه بزرگداشت روز جهانی پویانمایی (انیمیشن) هستیم. به نظر می‌رسد که در پی رونق اخیر پویانمایی در ایران که از دهه‌ هفتاد آغاز شده بود، برگزاری چنین همایش‌هایی توسعه فزاینده این حرفه را نوید می‌دهد.

در نخستین مراسم، ششم آبان، برابر با ۲۸ اکتبر، روز جهانی پویانمایی، در مراسمی که به همت خانه سینما و معاونت فرهنگی هنری شهرداری تهران در موزه امام علی برگزار شد، تقدیر چند باره‌ای از نورالدین زرین ‌کلک، پدر انیمیشن آکادمیک ایران، انجام گرفت.

همایش آسیفای ایران

انجمن آسیفای ایران، که یکی از فعال‌ترین مراکز آسیفای جهانی (انجمن بین‌المللی فیلمسازان انیمیشن) است، با نظم و اهتمام ویژه سومین دوره بزرگداشت روز جهانی پویانمایی را برگزار کرد.

در این راه موزه هنرهای معاصر، مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، موسسه فرهنگی هنری صبا، موسسه فرهنگی هنری آشنا، شبکه دو سیما، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، دانشکده صدا و سیما و خانه‌ سینما یاریگر این همایش بودند.

بزرگداشت روز جهانی پویانمایی در ایران مقارن با سی‌امین سالگرد شکل‌گیری آسیفای ایران شده است.

برنامه‌های سه روزه آسیفا

برنامه‌های سه روزه سومین دوره، شامل میزگردهای تخصصی، آیین‌های بزرگداشت، نمایش فیلم، نمایشگاه و کارگاه‌های آموزش فیلم انیمیشن بود.

در روز اول پس از افتتاح همایش با سخنان نورالدین زرین‌کلک، برنامه نکوداشت علی‌اکبر صادقی، انیماتور پیشکسوت ایران برگزار شد و در ادامه میزگردی با موضوع «وضعیت فعلی انیمیشن در جهان» برپا شد.

همچنین در این روز در بخش نمایش فیلم، مروری شد بر سینمای معاصر پویانمایی فرانسه و در نوبتی دیگر نیز گزیده‌‌های جشنواره‌ پویانمایی انسی ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ به نمایش درآمد.

میزگرد روز دوم به «معضلات تولید انیمیشن در ایران» پرداخت. ضمن آنکه گزیده‌ای از آثار تهیه شده توسط مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و حوزه هنری تبریز به نمایش درآمد. در نوبت دوم نمایش فیلم هم، آثار پویانمایی مرکز فرهنگی هنری صبا به تماشا گذاشته شد و در بخش سوم، آثار پویانمایی دانشجویان ایران به نمایش درآمد.

در سومین روز، آخرین میزگرد با موضوع «انیمیشن و تکنولوژی روز» برپا شد.

در این روز گزیده‌ای از فیلم‌های تولید کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به نمایش درآمد و در پایان هم «جواهرهای قرن» (برترین آثار پویانمایی جهان در قرن بیستم) برنامه‌های این همایش را خاتمه داد.همچنین در مراسم پایانی، مراسم بزرگداشت سعید توکلیان، مدرس پویانمایی برگزار شد.

در این مراسم محمدرضا جعفری جلوه، معاون سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و محمد آفریده، رییس مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در میان هنرمندان حوزه پویانمایی حضور یافتند.

چکیده ای از سخنرانیها

نورالدین زرین کلک، رییس آسیفا و پدر انیمیشن ایران با قدردانی از حضور گسترده هنرمندان انیمیشن در این مراسم گفت: خرسندیم نهالی که در سال ۸۳ کاشته شد امروز به طرز دلگرم کننده‌ای بارور می‌شود.

وی ضمن اشاره به مشکلات برگزاری مراسم بزرگداشت روز جهانی انیمیشن گفت: متاسفانه در آستانه برگزاری این مراسم با تعطیلاتی ناگهانی روبرو شدیم که همه چیز را دچار رکود کرد اما به هر حال تعهد ما برجای خود باقی بود و نمی‌شد برنامه‌ها را لغو کرد.

در ادامه این برنامه، لوح تقدیر و نماد قدیمی‌ترین انیمشین که یکی از ظروف قدیمی شهر سوخته است، به سعید توکلیان، استاد پیشکسوت انیمیشن اهدا شد.

در ابتدای میزگرد «انیمیشن و تکنولوژی روز» میرصادقی گفت: امروزه نه تنها نیازمند نیروی متخصص و ابزار و آلات جدید هستیم بلکه باید در نوع دید و زیبایی شناسی آثار خود، تغییراتی بدهیم.

امیررضا معتمدی در این باره گفت: امروزه، مرزهای سینما فراتر از موجوداتی است که در مقابل دوربین قرار می‌گیرند و انیمیشن به جایی رسیده که دیگر نقاشی صرف نیست بلکه مرز خود را تا واقعیت نزدیک کرده است.

وی سپس به تشریح تکنیک‌های ساخت فیلم انیمیشن و نقاط ضعف هر یک از آنها پرداخت.

در ادامه جلسه نیز کامران سحر‌خیز با اشاره به کاربرد فراوان کامپیوتر در ساخت فیلم‌های انیمیشن، گفت: هرچند ابزار و آلات جدید به ما کمک بسیاری می‌کنند، اما بخش هنری ماجرا همچنان برجای خود باقی است. وی ادامه داد: در انیمشن‌های جدید به حدی از رئالیسم می‌رسیم که دیگر تفاوت میان واقعیت و انیمیشن قابل شناسایی نیست.

شهرام میر صادقی نیز یکی از جنبه‌های مهم تکنولوژی را اقتصاد دانست و تصریح کرد: ‌تکنولوژی به ما کمک می‌کند تا بسیاری از هزینه‌ها را کاهش دهیم، به طوری که ایده جلوه‌های ویژه در سینما به خاطر صرفه‌جویی در همین هزینه‌ها است.

معتمدی هم درباره کاربرد تکنولوژی‌های نوین معتقد است: زمانی جلوه‌های بصری یک اثر کامل است که کاملا نامحسوس باشد. البته ما در ایران تنها هنگام ساخت برخی از آثار مانند آثار تاریخی، دکورهای مجازی از این تکنولوژی‌ها استفاده می‌کنیم و تا زمانی که این نیاز در جامعه ما احساس نشود نمی‌توان آن را ایجاد کرد.

وی ادامه داد: در ایران بازارهای فراوانی برای فروش محصولات انیمیشن وجود ندارد تا بتوانیم سرمایه‌ها را برگردانیم در حالی که در خارج از کشور سرمایه‌های ساخت یک اثر، به شیوه‌های گوناگون برگشت داده می‌شود.

معتمدی با اشاره به عدم تعریف درست از هنر انیمیشن، گفت: در تلویزیون ما برنامه‌های انیمیشنی ساخته می‌شود که می‌تواند به صورت زنده تولید شود و این در حالی است که در دنیا، ‌انیمیشن، جذابیت و خواستار دارد و به سینمایشان راه یافته اما در ایران این پروسه برعکس است.