قانون منع تبعیض سنی در بازار کار از اول اکتبر در انگلیس به اجرا گذاشته شد. این قانون که به تبعیت از قوانین منع تبعیض جنسی و نژادی تدوین شده، پیش از این در چند کشور از جمله آمریکا، دانمارک، ایرلند و استرالیا به اجرا گذاشته شده است. این قانون درواقع دولت‌ها را موظف می‌کند تا اشتغال برای سالمندان را تضمین نمایند و مانع تبعیض‌هایی شوند که کارفرمایان برای سالمندان در بازار کار قائل می‌شوند. تعریف تبعیض سنی در بازار کار این است که یک کارگر یا کارمند از سوی کارفرما به خاطر سن و سالش مورد تبعیض واقع شود. این تبعیض شکل‌های مختلفی دارد، گاهی آشکار است مثل وقتی که کسی به خاطر پیر بودن از کاری اخراج می‌شود. گاهی هم این تبعیض غیرمستقیم است مانند اظهارنظر و ارزیابی درباره کارمندان و کارگران با استناد به سن آنها. اتحادیه‌های کارگری تبعیض سنی را معمول‌ترین شکل تبعیض در محیط کار می‌دانند. اما تبعیض سنی به اندازه تبعیض جنسی یا نژادی موضوعی نبوده که توجه بسیاری را به خود جلب کند. در بعضی صنایع همچون رسانه‌ها و تبلیغات تبعیض سنی چنان معمول و پذیرفته شده بود که بعد از گذشت سال‌ها هیچ اعتراضی را برنمی‌انگیزد. پایه و اساس اکثر این قوانین ممنوعیت تبعیض علیه افراد زیر ۶۵ سال در محیط های کاری است. قانون منع تبعیض مجموعه مسائلی را در محیط‌های کاری دربرمی‌گیرد که در کنار هم و به طورکلی اجزای قانون منع تبعیض سنی را تشکیل می‌دهند. براساس این قانون کارفرما نباید تعیین حد و مرز سنی را از شرایط استخدام قرار دهد. همچنین کارفرمایانی که کارگران را با استناد به شرایط سنی اخراج کرده و یا امکانات آموزشی را از آنها دریغ می‌کنند، ناقض این قانون شناخته می‌شوند. اما اگر کارفرما دلیل قانع‌کننده‌ای برای این کار خود ارائه کند، اجازه دارد بخشی از قانون را هم نقض کند. این قانون فقط شرایط در محیط کار را شامل می‌شود و موارد خارج از محیط کار را پوشش نمی‌دهد. همانطور که گفته شد قانون منع تبعیض سنی در محیط کار در چند کشور دیگر هم اجرا می‌شود.

دانمارک

قانون منع تبعیض سنی در محیط کار در سال ۲۰۰۴ در دانمارک به تصویب رسید و اجرا شد. قانون دانمارکی منع تبعیض در محیط کار شباهت زیادی به این قانون در انگلیس دارد. دلیل این شباهت آن است که هر دوی این قوانین الهام گرفته از مقررات برابری در اشتغال انگلیس هستند. در دانمارک تبعیض سنی در همه موارد استخدام، اخراج، آموزش و بازنشستگی قبل از ۶۵ سالگی ممنوع است. در دانمارک هم مانند انگلیس کارفرمایان موارد استثنا دارند و اگر دلیل قانع‌کننده‌ای بیاورند که کارشان دلیل تجاری دارد، می‌توانند از استثنائات قانون بهره‌مند شوند. اما میان قوانین سنی کار در انگلیس و دانمارک یک تفاوت عمده وجود دارد و آن این است که کارمندان و کارگران دانمارکی به صورت خودکار حق درخواست کار بعد از سن ۶۵ سالگی ندارند. اما از اول ماه اکتبر کارگران انگلیسی این حق را دارند. در دو سال گذشته فقط دو مورد شکایت حقوق درباره قانون منع تبعیض در دانمارک وجود داشته است.

آمریکا

آمریکا از سال ۱۹۶۷ قانون منع تبعیض سنی در محیط کار دارد. البته از مدت‌ها قبل‌تر و از دهه ۱۹۲۰ بسیاری از ایالات آمریکا به تنهایی قوانین خود را اجرا می‌کردند. دامنه و دورنمای قانون منع تبعیض در آمریکا بسیار محدودتر از قوانین انگلیسی است. براساس قوانین منع تبعیض در آمریکا، اخراج و یا عدم استخدام افراد براساس شرایط سنی‌اشان کاملا غیرقانونی است. البته این قانون فقط برای افراد بالای ۴۰ سال صادق است. بنابراین افراد زیر ۴۰ سال از چتر حمایتی این قانون محروم هستند.

به‌رغم اینکه آمریکا باسابقه‌ترین قوانین منع تبعیض سنی در کار را دارد، اما شرایط در این کشور چندان خوب پیش نمی‌رود. درحقیقت از دهه ۱۹۶۰ اشتغال در میان پنجاه ساله‌ها در آمریکا مانند بسیاری از کشورهای غربی دیگر کم شد. اما در سراسر ایالات آمریکا نوعی هوشیاری و حساسیت نسبت به موضوع تبعیض سنی در بازار کار پدید آمد. اکنون در آمریکا حساسیت نسبت به تبعیض سنی بسیار بالاتر از تبعیض جنسی یا نژادی است. اما در این بحث این حقیقت را نباید فراموش کرد که جمعیت آمریکا رو به رشد است و میزان زاد و ولد هم بالاست. به عبارت دیگر تعداد نیروی جوانی که در آمریکا وارد بازار کار می‌شوند بسیار بالاتر از اروپاست.

ایرلند

ایرلند از بسیاری جهات قوانینی بسیار نزدیک به انگلیس دارد. اما قانون ایرلند مصوب سال ۱۹۹۸ است و قبل‌تر از مقررات برابری اشتغال اتحادیه اروپا تصویب شده و از این نظر الگویی برای دیگر کشورهای اروپایی بوده است.

به نظر می‌رسد قوانین منع تبعیض سنی در ایرلند تاثیر چندانی بر بازار کار نداشته و سالمندان مانند گذشته به راحتی در سنین پنجاه و شصت سالگی شغل پیدا می‌کنند. اما مشکلی که در ایرلند و دیگر کشورهای اروپایی وجود دارد این است که تغییر قوانین به تنهایی کافی نیست و باید رویکردها را تغییر داد.

استرالیا

ایالات مختلف استرالیا از مدت‌ها قبل قوانین منع تبعیض سنی را به اجرا می‌گذاشته است. «نیوسات‌ویلز» اولین ایالت استرالیا بود که قانون منع تبعیض سنی در محیط کار را در سال ۱۹۷۷ به اجرا گذاشت.

ایالات دیگر هم در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ این قوانین را به اجرا گذاشتند. در سطح فدرال در سال‌های ۱۹۹۶ و بعد بار دیگر در سال ۲۰۰۴، قوانینی برای مبارزه با تبعیض سنی در محیط کار در استرالیا تصویب شد.

با وجود چنین قوانینی کارگران استرالیایی کاملا تحت حمایت هستند. اما همچنان کارفرمایان در تبلیغات برای استخدام نیروی جدید از عبارت «کارگر جوان» استفاده می‌کنند. به همین دلیل دولت تصمیم گرفته کارفرمایان را در این مورد آموزش دهد تا ذهن آنها را برای اجرای این قوانین آماده کند.

منبع : بی.بی.سی