امارات و چین بزرگ‌ترین صادرکننده زیورآلات بدلی به ایران

ایسنا، ستاره بختیاری - تا چشم کار می‌کند گردنبند می‌بینی و انگشتر و دستبند، اما این بار نه از جنس طلا چون همه انگشترها و گردنبندها یا فلزی‌اند و یا پلاستیکی. بدل از طلا و جواهرند، گردنبندها، انگشترها، دستبندها و سرویس‌های زینتی از تیتانیوم، برنج، نقره، پلاستیک، استخوان گاو، شتر و فیل، نیکل، رادیوم، مس و آب کاری‌های رنگارنگ با نگین‌های براق از جنس شیشه و پلاستیک! آن هم در حجره‌هایی که همه زرق و برق است. بازار «مفید»، «سلطانی» و «منصوری» در منتهی الیه بازار تهران بین خیابان امام خمینی(ره) و ناصرخسرو را به جرات می‌توان قلب تپنده بدلیجات در کشور نامید؛ بازاری پر از عمده فروشان بدل فروش. برای دیدن بازار منصوری باید از پله‌های در اصلی آن پایین بروی و با پیمودن ۱۰۰ قدم و عبور از دالان سر پوشیده قدیمی‌ وارد بازار شوی. دالان ورودی به حیاط مسجد و نیز بازار منصوری منتهی می‌شود.

مثل همه بازارها شلوغ و پر رفت و آمد! ولی با این همه کسبه ناراضی‌اند و می‌گویند قدیم‌ها مردم برای گذشتن از این دالان صف می‌بستند و امروز این دالان محل پهن کردن بساط دست فروش‌ها شده است.

وارد بازار که می‌شوی جلوی مغازه‌ها آن قدر گردنبند، کمربند، دستبند، تسبیح و زینت‌آلات بدلی جلوی در ورودی بعضی از آنها آویزان شده که به سختی می‌توان داخل مغازه را دید.

بازاری با حجره‌های کوچک ولی مالیات‌های سه و چهار میلیون تومانی و اجناس کم ارزش که به قول یکی از عمده فروشان آن سرتاسر حجره‌های بازار بدلیجات پر از جنس‌های کم ارزشی است که در برابر میلیاردها تومان پول وارد کشور می‌شود. البته ما هم اگر بدانیم این اشیای زینتی کم ارزش از کشورهای کره، چین، هند، هنگ کنگ، ایتالیا و اتریش وارد می‌شود و تولیدکنندگان ما در این عرصه کوچک هم حرفی برای گفتن ندارند بیشتر به فکر فرو می‌رویم. خرید کالاهای زینتی از قدیم الایام مورد توجه زنان و حتی مردان ایرانی بوده است، اما به مرور زمان نوع نگاه‌ها به زیورآلات تغییر کرده و اکثر خریداران این نوع از بدلیجات در پی «ست‌کردن» رنگ زینت‌آلات خود با رنگ لباسشان هستند، اما عمده فروشان چیز دیگری می‌گویند.

آنها معتقدند که خریداران بیشتر از قشر کم درآمد جامعه‌اند و توان خرید طلاجات را ندارند و به همین دلیل نیز به دنبال خرید بدلیجات هستند. یکی از آنها می‌گفت: چندی پیش عروس و دامادی نزدم آمدند و گفتند چون پول کافی برای خرید طلا ندارند، سرویس کاملا شبیه به طلا به آنها بدهم که تنها ۱۲هزار تومان قیمت آن بود.

محمود محققی، یکی دیگر از عمده فروشان نیز می‌گفت: با گران شدن جواهرات، بدلیجات نیز جایگاه خود را در بازار به دست آورده است.

سعادتی، یکی دیگر از فروشندگان نیز که ۱۱ سال است در این بازار فعالیت دارد، بیان می‌کند: مصرف و خرید و فروش بدلیجات در سه سال اخیر رشد جهشی داشته و مدل‌های آن نیز تنوع بسیاری یافته است.

از نظر وی کاهش قدرت خرید طلاجات و گرایش زنان به تجمل‌گرایی از مهم‌ترین دلایل این افزایش مصرف است.

با وجود آنکه بدلیجات از کشورهای متفاوت وارد کشور می‌شود، اما عمده آنها حول یک محور قیمتی می‌چرخند و تنها تفاوت فاحشی که در قیمت‌ها به چشم می‌خورد سرویس بدلیجات ایتالیایی و کره‌ای است که بهترین کیفیت آن از ۴۰ تا ۱۰۰هزار تومان در نوسان است.

انگشترهای بدلی با نگین‌های اتمی ‌و نگین‌های معمولی که زیر آن جیوه به کار رفته مشتریان بیشتری دارد، قیمت انگشتر با نگین کار اتریش از یک هزار و ۵۰۰تومان تا سه هزار تومان، انگشتر معمولی هنگ‌کنگ هم در بازار پنج هزار و ۵۰۰تومان فاکتور می‌شود و در مغازه‌های بالا و وسط شهر تهران به قیمت‌های ۱۶ هزار تومان و حتی بالاتر به فروش می‌رسد و اما سرویس‌های حریری و پارچه‌ای نیز مشتریان خوبی دارد و قیمت عمده آن در بازار چهار هزار و ۵۰۰تومان است.

مشتریان بازار بدلیجات عمدتا خانم‌ها هستند، اما تعداد کمی‌از آنها را در بازار بدلیجات می‌توان دید که شاید به دلیل عمده فروش بودن مغازه داران باشد، اما از خریداران عمده هم خبری نبود.

یکی از فروشندگان از کسادی بازار سخن می‌گفت. وی عنوان می‌کرد که در چند ماه گذشته بیش از ۱۰مشتری عمده‌اش چک برگشتی داشته‌اند.

انصاری دیگر عمده فروش بازار منصوری از واردات بی رویه و اشباع بازار بدلیجات انتقاد می‌کرد.

وی می‌گفت: پول نفت را می‌دهیم و یک مشت آشغال وارد می‌کنیم که هیچ سودی هم ندارد چون مس را کیلویی شش هزار تومان به خارجی می‌فروشیم و آنها کیلویی ۲۰هزار تومان به ما بر می‌گردانند.

انصاری می‌گفت: چرا باید استخوان فیل و گاو و شتر را بتراشند و ما پول نفت را بدهیم تا آنها را بخریم و گردن مردم بیندازیم.

وی تاکید کرد که ما باید به جای واردات بی رویه کالاهای مصرفی و عادت دادن مردم به خرید آنها تولیدکنندگان داخلی را حمایت کنیم تا با اشتغالزایی از وضعیت موجود نجات یابیم. تقریبا ۹۰درصد جنس‌های موجود در بازار بدلیجات از مبدا چین وارد شده و با وجود کیفیت پایین به راحتی هرچه تمام با تولیدات اندک ایرانی در این عرصه رقابت کرده و گوی سبقت را هم ربوده است. البته برخی از فروشندگان بازار مفید از افت بازار اظهار نگرانی می‌کردند. آنها معتقدند که ۳۰درصد بازار افت کرده و دلیل اصلی آن سردرگمی‌ دولت در تعیین تعرفه‌های سال جدید بوده و به همین دلیل هم بدلیجات در سال جدید ۲۰درصد رشد قیمت داشته است.

مصرف بدلیجات زینتی شاید به دلیل اعتقادی که بین مردم رایج است، بیشترین آمار را به خود اختصاص دهد، اما متاسفانه هیچ آمار دقیق و شفافی در این زمینه نیست و نمی‌توان جنس قلابی و قاچاق را از اصل آن تشخیص داد.

براساس آمار گمرک، واردات بدلیجات در سال ۸۳ بیش از ۱۱میلیارد و ۴۰۴میلیون و ۲۱۵هزار ریال معادل یک میلیون و ۲۸۱ هزار و ۳۷۲ دلار بوده است که عمده آنها نیز از امارات، چین، هند و تایلند وارد شده است.

کشورهای کره، ایتالیا، ترکیه، آلمان، هنگ‌کنگ، فرانسه، بحرین، سوریه و اسپانیا نیز هر یک سهمی ‌در واردات بدلیجات به ایران دارند.

علاوه بر این، آمار رسمی‌سال ۸۴ بیانگر این است که در مجموع بیش از ۳۶۳هزار کیلوگرم بدلیجات وارد کشور شده است.

همچنین در بهار امسال نیز مجددا کشورهای امارات، چین، هند و تایلند عمده‌ترین سهم را در صادرات بدلیجات به ایران داشته‌اند به طوری که در همین مدت کوتاه حدود سه میلیارد ریال به وزن ۶۴هزار کیلوگرم انواع بدلیجات را وارد کشورمان کرده‌اند که این به غیر از واردات غیر رسمی‌و قاچاق آن است.

بخش عمده‌ای از بدلیجات وارداتی به کشور شامل زیورآلات بدلی و فلزات معمولی و نیز آب‌کاری شده است.

براساس آمارهای بین‌المللی که درباره تجارت بدلیجات منتشر می‌شود کشور چین به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده بدلیجات شناخته شده و سالانه بیش از پنج میلیارد دلار از محل صادرات بدلیجات کسب درآمد می‌کند.

اما آیا مسوولان کشورمان در این زمینه که سودهای میلیاردی در پی دارد و به تکنولوژی و خط تولید آن چنانی هم نیازی ندارد لحظه‌ای اندیشیده‌اند؟ آیا به این سخن که می‌توان با تولیدات ساده‌تری هم به رشد صادرات و اشتغال کمک کرد رسیده‌اند؟

پولادخان ـ از واردکنندگان بدلیجات که زمانی مدیریت شرکت تولیدکننده بدلیجات را نیز بر عهده داشته ـ معتقد است که تولید بدلیجات در کشور به علت نبود حمایت‌های لازم به نابودی کشیده شده است.

وی عنوان کرد: فروش بدلیجات خارجی بازار بسیار مناسبی در بازار تهران و سایر کشورها دارد.

وی با بیان اینکه مصرف بدلیجات چین بیشترین بازار را به خود اختصاص داده است، گفت: بدلیجات هندی به دلیل سنتی بودن در بازار هندی چندان طرفدار ندارد، لذا عمده انگشتر، گوشواره، گردنبند و تسبیح چینی است که بازار ایران را فتح کرده است.

پولادخان با بیان اینکه چین سالانه بیش از پنج میلیارد دلار از صادرات بدلیجات درآمد دارد، افزود: بدلیجات از جمله اجناسی است که واردات آن به لحاظ قانونی مشکل چندانی ندارد و تعرفه آن به صورت کیلویی است، لذا در سال‌های اخیر بیش از تقاضای بازار واردات داشته‌ایم و بازار از بدلیجات چینی اشباع شده‌ است.

از نظر وی با وجود اینکه مواد اولیه تولید بدلیجات از سایر کشورها وارد می‌شود به دلیل دستمزد بالا در کشور موفق نیست، چرا که قیمت تمام شده بدلیجات خارجی بسیار بهتر از بدلیجات داخلی است و به همین دلیل نیز بسیاری از تولیدکنندگان سابق هم ورشکست شده و تقریبا تولید آن به فراموشی سپرده شده است و تولیدی وجود ندارد.

امارات مرکز توزیع کالاهای چینی تولید شده برای کشورهای آفریقایی است که البته در چند سال گذشته زحمت تجار چینی کمتر شده و کالاهایشان به جای بازارهای آفریقا سر از بازار ایران در می‌آورد در هر حال بدلیجات چینی با کیفیت بسیار پایین و به صورت غیرقانونی هم وارد کشور می‌شود و جدای از نگرانی‌های بهداشتی این سوال را پیش می‌آورد که چرا بر این بخش هیچ نظارتی نیست و تا این حد کم اهمیت جلوه می‌کند شاید هم معتقدیم چون نفت داریم پس نیازی نیست به تولیدات ساده و پست روی آورده و به صادرات آن بیندیشیم. بد نیست بدانیم که در کشورهای مختلف مسوولان اقتصادی برای اشتغالزایی و دستیابی به آمار صادرات بالا علاوه بر توجه به رشد صنعت و تولیدات صنعتی بر روی یکسری کالاهای استراتژیک دیگر که نقش عمده در صادرات و اشتغال دارند برنامه‌ریزی می‌کنند و این کالاها همان کالاهایی است که مصرف بالایی داشته و کشورهای نفتی مثل ایران آنها را در اولویت صدم قرار می‌دهند.