148مسافر توپولف در محاصره آتش
دنیای اقتصاد‌ـ انفجار مرگبار پرواز 945 در فرودگاه بین‌المللی مشهد 148مسافر و سرنشین را در میان دود و آتش گرفتار کرد.

عکس: خبرگزاری مهر

این حادثه ساعت 13 و 50دقیقه زمانی رخ داد که چرخ جلوی هواپیمای توپولف 154 به هنگام فرود در باند فرودگاه دچار سانحه شد و هواپیما از سمت چپ باند خارج شد.
این گزارش حاکی است، هواپیما بلافاصله بعد از خروج از باند به خاطر برخورد بال چپ با زمین، پس از یک انفجار شدید در قسمت جلو و سمت چپ دچار آتش‌سوزی شد.
یک ساعت تاخیر
پرواز ۹۴۵ در حالی ساعت ۱۱ و ۴۵دقیقه صبح دیروز فرودگاه بندرعباس را به سمت مشهد ترک کرد که مسافران یک ساعت تاخیر را تحمل کردند.
یکی از مسوولان ترافیک ایران ایرتور در فرودگاه بندرعباس به خبرنگار ما گفت: هواپیمای سانحه‌دیده صبح دیروز پس از یک ساعت تاخیر از مشهد به بندرعباس وارد شد و پس از 45دقیقه توقف در فرودگاه مسافران را سوار کرد. وی گفت: این پرواز با 139مسافر بزرگسال، 9بچه زیر 2سال بدون صندلی و 10خدمه به سمت مشهد پرواز کرد.
فرود مرگبار
پرواز 945 در حالی که آماده فرود از سمت شرق به غرب باند فرودگاه مشهد بود، در ابتدای باند ناگهان با ترکیدن لاستیک جلو دچار حادثه شد.
مهدی دست پیمان یکی از مجروحان حادثه در این باره گفت: به آسمان مشهد که رسیدیم، خلبان هواپیما - کاپیتان سلیمانی- طبق روال همیشه خواست تا مسافران آماده فرود شوند، همه چیز به خوبی پیش می‌رفت. چند ثانیه پس از اینکه چرخ‌های پشت هواپیما روی باند نشست، یک دفعه هواپیما با تکان‌های خیلی شدید به سمت چپ کشیده شد و در یک لحظه من که در قسمت پشت و سمت راست هواپیما نشسته بودم، با یک انفجار مهیب آتش‌ زیادی را که از سمت جلو زبانه می‌کشید دیدم. هواپیما همچنان روی زمین کشیده می‌شد، باور کنید لحظات وحشتناکی بود. همه مسافران فریاد می‌کشیدند. کودکان گریه می‌کردند و تعدادی که در قسمت جلو نشسته بودند در حالی که آتش تمام وجودشان را گرفته بود، سعی داشتند خود را به قسمت پشت هواپیما برسانند. اما از هیچ‌کس کاری برنمی‌آمد، همه در شوک این حادثه گرفتار شده بودند.
این شاهد عینی می‌گوید: هر کس سعی می‌کرد خود را نجات دهد و این در حالی بود که وقتی گروه امداد رسید، تعدادی خود را از دو در کنار بال‌ها به بیرون از هواپیما رسانده بودند.
امدادرسانی
مهندس کریمی، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی مشهد در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: ساعت 13 و 54دقیقه به سازمان آتش‌نشانی تلفنی حادثه گزارش داده شد و 18یگان عملیاتی و 2یگان پشتیبانی که شامل 70 آتش‌نشان بود به فرودگاه اعزام شدند.
وی افزود: البته زمانی که آتش‌نشان‌ها به محل حادثه رسیدند، مشغول عملیات اطفای حریق فرودگاه شدند و در حال امدادرسانی بودند که به همراه ما در حداقل زمان ممکن مسافران خارج و آتش هواپیما اطفا شد.
مدیر روابط‌عمومی فرودگاه‌های خراسان نیز گفت: نیروهای آتش‌نشانی، نیروی زمینی ارتش، هلال‌احمر و نیروی هوایی ارتش در حال امدادرسانی هستند.
قربانیان حادثه
سردار رادان، فرمانده نیروی انتظامی مشهد در گفت‌وگوی تلفنی به خبرنگار ما گفت: در این حادثه از 148سرنشین هواپیما تا ساعت 19، 29جنازه کشف و 43 مجروح به بیمارستان انتقال داده شدند.
وی افزود: خلبان این هواپیما نیز مجروح و به بیمارستان انتقال داده شده است. سردار رادان در ادامه گفت: بررسی‌های کارشناسان فنی برای یافتن علت اصلی حادثه آغاز شده است اما آنچه مسلم است این که این سانحه هواپیما را کاملا از رده خارج کرده است. وی ادامه داد: هواپیما از سمت جلو و چپ به شدت آسیب دیده، تمامی صندلی‌های آن کاملا سوخته است و در بین کشته‌شده‌ها دو کودک نیز دیده می‌شود.
آمارهای ضد و نقیض
در حالی که سردار رادان تعداد کشته‌ها را ۲۹ نفر اعلام کرده است، بهنام پیرهنده، مدیر روابط عمومی فرودگاه بین‌المللی مشهد آمار کشته‌شدگان را ۹۰ نفر اعلام کرد.
از سوی دیگر دکتر اروعی، مدیر اتاق بحران اورژانس کشور، تعداد تلفات حادثه را 30 نفر دانست و مدیرکل فرودگاه‌های خراسان رضوی نیز همین آمار را تایید کرد.
شناسایی هویت اکثر کشته‌شدگان سانحه هوایی فرودگاه مشهد دشوار و بعضا غیر‌قابل شناسایی است.
فرزاد پناهی، رییس مرکز اورژانس کشور با اعلام این خبر افزود: به علت سوختگی شدید، شناسایی هویت اکثر کشته‌شدگان این سانحه با مشکل رو‌به‌رو شده است. وی در خصوص آخرین آمار مجروحان این سانحه گفت: در این سانحه 46 نفر مجروح شدند که به بیمارستان‌های مشهد منتقل شده‌اند. همچنین مسافرانی که در این سانحه زنده مانده‌اند هم‌اکنون در هتل طرقبه مشهد اسکان داده شده‌اند. هواپیمای توپولوف 145 بعد از ظهر دیروز با 148 مسافر و خدمه هنگام فرود از باند خارج و دچار حریق شد.
هواپیمای سانحه‌دیده توپولوف ۱۴۸مسافر و خدمه داشت
هواپیمای سانحه دیده توپولوف در فرودگاه مشهد 148 مسافر و خدمه داشت. جعفرزاده، مدیر روابط عمومی سازمان هواپیمایی کشور با اعلام این خبر افزود: این هواپیما با شماره پرواز 945 ساعت 10 و 45دقیقه فرودگاه بندرعباس را به مقصد مشهد ترک کرد که ساعت 14 و 40دقیقه هنگام فرود در باند فرودگاه دچار سانحه شد.
اکثر مسافران هواپیمای توپولف بر اثر خفگی جان باخته‌اند
یکی از امدادگران فرودگاه مشهد گفت: آتش‌سوزی در قسمت میانی بدنه هواپیما رخ داده و اکثر مسافران بر اثر خفگی جان باخته‌اند. یکی از امدادگران در محل حادثه سقوط هواپیمای مشهد که نخواست نامش فاش شود در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در مشهد، افزود: همه مجروحان به مراکز درمانی انتقال یافته‌اند. وی اظهار داشت: چون آتش‌سوزی در قسمت میانی رخ داده همه مسافران قسمت میانی هواپیما به دلیل سوختگی جان باخته یا به دلیل دود ناشی از آتش خفه شده‌‌اند و اکثر مجروحان مربوط به کابین جلوی هواپیما هستند. در لحظه مخابره این خبر آتش‌نشانی در حال ترک محوطه سانحه است و نیروی انتظامی با وجود هماهنگی‌های به عمل آمده برای ورود خبرنگاران باز هم از ورود آنها به محل حادثه ممانعت می‌کند و درصدد توقیف دوربین‌ها هم برآمده است.
پزشکی قانونی: ‌٢٩ جسد به سازمان پزشکی قانونی منتقل شده است
مدیر تالار تشریح سازمان پزشکی قانونی کشور اعلام کرد: آخرین گزارش‌ها از انتقال اجساد جانباختگان حادثه هواپیمای سانحه دیده توپولف حاکیست تا ساعت 19 دیروز، حدود 29 جسد از کشته‌شدگان حادثه به پزشکی قانونی مشهد انتقال یافته است. دکتر بشیر نازپرور افزود: هم اکنون مسوولان تالار تشریح پزشکی قانونی مشهد در حال کدگذاری اجساد و تهیه عکس از آنها و جمع‌آوری وسایل شخصی متوفیان هستند.
در هتل طرقبه
لحظاتی پس از انتقال حدود 70مسافر نجات‌یافته از سانحه هواپیمایی به هتل طرقبه، همهمه عجیبی در لابی هتل دیده می‌شد. زن‌ها‌ و مردانی که به همراه بچه‌های خود به این سفر مرگبار آمده بودند، با نگرانی چشمان جست‌وجوگرشان به هر طرفی می‌چرخید تا شاید بتوانند اثری از گمشده خود به دست آورند.مسافران در حالی برای اقامت در هتل راهنمایی می‌شدند که هنوز در شوک انفجار دهشتناک هواپیما بودند. بسیاری از آنان قادر به صحبت کردن نبودند. عده‌ای هم به هر طریق ممکن سعی داشتند تلفنی پیدا کرده و خانواده‌هاشان را در جریان بگذارند. صدای مسافران نجات‌یافته از هیجان آمیخته با ترس می‌لرزید. آنان از لحظه برخورد هواپیما با تپه خاکی کنار باند و انفجار برای هم صحبت می‌کردند.
یکی از مسافران که به طور معجزه‌آسایی خود را از میان دود و آتش به بیرون از هواپیما رسانده است. پس از انتقال به هتل طرقبه در این باره گفت: از بندرعباس با یک ساعت تاخیر به طرف مشهد حرکت کردیم. وقتی به باند فرودگاه مشهد رسیدیم به نظر می‌رسید که سرعت هواپیما زیاد بود. لحظه‌ای بعد از تماس لاستیک جلو با آسفالت باند، ناگهان هواپیما تکان‌های شدیدی خورد. در همان هنگام بود که لاستیک ترکید. هواپیما به طرف چپ و راست منحرف می‌شد تا اینکه از سمت چپ از باند خارج شد.من در ردیف ۲۲ نشسته بودم. درهای کنار بال هواپیما را با زحمت باز کردند. هنوز هواپیما منفجر نشده بود. فقط دود داخل هواپیما را فرا گرفته بود.داشتم خفه می‌شدم. از خودروهای امداد خبری نبود. به نظر می‌رسید امدادرسانان هم از این اتفاق شوکه شده‌اند. ۳ تا ۴دقیقه بعد از اینکه هواپیما را ترک کردیم. آتش‌سوزی شروع شد. به سرعت ما را از هواپیما دور کردند. فکر می‌کنم تا آن لحظه حدود ۳۰نفری را خارج کرده بودند. فاطمه ذاکری زن ۴۰ساله یکی دیگر از مسافران نجات‌یافته در این باره گفت: ما درست وسط هواپیما نشسته بودیم. نزدیک بال هواپیما. اضطراب و نگرانی در داخل هواپیما سایه انداخته بود. حادثه هولناکی بود. هواپیما تکان‌های شدیدی می‌خورد. یکی از مسافران با لگد در را باز کرد. دود همه‌جا را گرفته بود، کسی نمی‌توانست اطراف را ببیند. ما یک گروه ۱۷ نفره بودیم که ۶بچه کوچک همراه ما بودند. من بلافاصله پس از باز شدن در بچه‌ام را بغل کرده و خودم را بیرون انداختم. بقیه مسافر‌ها هم خودشان بیرون دویدند. مامور‌ها جلو نمی‌آمدند. خلبان در داخل هواپیما بود. خواهر شوهرم سکته کرد.
سقوط دوازدهمین هواپیمای مسافربری
در ۲۵ سال گذشته ۱۷ سانحه مرگبار هوایی در ایران اتفاق افتاده است که بدون احتساب کشته‌شدگان سقوط هواپیمای توپولوف امروز (جمعه) در فرودگاه مشهد، ۱۴۶۴ نفر از مسافران جان خود را از دست دادند. به گزارش ایسنا در این سوانح که به دلایل گوناگون اتفاق افتاده هواپیماهای مختلف نظامی و غیر نظامی سقوط کرده‌ و بسیاری از مسافران بخش هوایی ایران جان خود را از دست داده‌اند.
برخی از سوانح بزرگ هوایی ایران از سال 1359 (1980) تاکنون به شرح زیر است:
۱ - شهریور ۱۳۸۵ (سپتامبر ۲۰۰۶): سقوط هواپیمای توپولوف در فرودگاه مشهد (تعداد کشته‌شدگان تا زمان ارسال خبر مشخص نیست)
2 - دی 1384 (دسامبر 2005): سقوط هواپیمای فالکن سپاه پاسداران حوالی ارومیه با 12 کشته
۳ - آذر ۱۳۸۴ (دسامبر ۲۰۰۵ ): سقوط هواپیمای سی - ۱۳۰ در نزدیکی فرودگاه مهرآباد با ۱۰۶ کشته
4 - فروردین 1384 (آوریل 2005): سقوط هواپیمای بوئینگ - 707 در فرودگاه مهرآباد با دو کشته
۵ - آبان ۱۳۸۳ (نوامبر ۲۰۰۴ ): سقوط هواپیمای فوکر ۵۰ در نزدیکی فرودگاه شارجه با ۴۵ نفر کشته
6 - اسفند 1382 (فوریه 2003): سقوط هواپیمای ایلوشین در جنوب شرق ایران با 276 کشته
۷ - دی ۱۳۸۱ (دسامبر ۲۰۰۲): سقوط هواپیمای آنتونوف در مرکز ایران با ۴۶ کشته
8 - اسفند 1381 (فوریه 2002): سقوط هواپیمای توپولوف در خرم‌آباد با 119 کشته
۹ - اردیبهشت ۱۳۸۰ (مه ۲۰۰۱): سقوط هواپیمای یاک و کشته شدن ۲۹ نفر (از جمله وزیر راه و ترابری)
10 - اسفند 1379 (فوریه 2000): برخورد دو هواپیمای نظامی و مسافربری در تهران با شش کشته
۱۱ - فروردین۱۳۷۶ (مارس ۱۹۹۷): سقوط هواپیمای نظامی در شمال شرق ایران با ۸۰ کشته
12 - آبان 1373 (اکتبر 1994): سقوط هواپیمای فوکر شرکت آسمان در نطنز با 66 کشته
۱۳ - فروردین ۱۳۷۳ (مارس ۱۹۹۴): سقوط هواپیمای ترابری ارتش با ۲۴ کشته
14 - اسفند 1371 (فوریه 1993): برخورد دو هواپیمای نظامی و مسافربری با 132 کشته
۱۵ - تیر ۱۳۶۷ (ژوییه ۱۹۸۸): سقوط هواپیمای ایرباس بر اثر حمله موشکی ناو آمریکایی با ۲۹۰ کشته
16 - آبان 1365 (نوامبر 1986): سقوط هواپیمای ترابری ارتشی در زاهدان با 103 کشته
۱۷ - بهمن ۱۳۵۹ (ژانویه ۱۹۸۰): سقوط هواپیمای مسافربری بوئینگ در مسیر مشهد تهران با ۱۲۸ کشته.
نگاه متفاوت
عدم اجرای مصوبه جنجالی وزارت راه حادثه آفرید
براساس مصوبه وزارت راه و ترابری، 7فروند هواپیمای توپولوف 154 استیجاری شرکت هواپیمایی ایر‌تور در سال 83 قرار بود از ناوگان هوایی ایران خارج شوند که این اتفاق نیفتاد.
به گزارش «مهر»، وزارت راه و ترابری در مصوبه‌ای در سال ۸۳ خواستار خروج ۷فروند هواپیمای توپولوف استیجاری شرکت هواپیمایی ایران ایر‌تور شده بود که این شرکت این مصوبه را اجرا نکرد.
در آن زمان، علت عدم خروج این هواپیماهای استیجاری، نهایی نشدن 22فروند هواپیمای MD90 این شرکت از کشور چین عنوان شده بود.
بر اساس این گزارش، بر طبق اهداف برنامه سوم توسعه قرار بود تعداد ناوگان هوایی استیجاری در پایان سال ۱۳۸۳ به صفر برسد، که بر اساس آخرین آمار در سال ۸۳، تنها ۷فروند هواپیمای اجاره‌ای در ناوگان وجود داشت. البته هم‌اکنون تعداد هواپیماهای استیجاری در ناوگان هوایی افزایش یافته است.
گزارش سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی نیز در این خصوص حاکی است: به دلیل مشکلات ناشی از تحریم اقتصادی کشور و ناتوانی مالی شرکت‌ها، تکلیفی بودن تعرفه جابه‌جایی مسافران هواپیمایی (قیمت بلیت) و وابستگی این صنعت به خارج، تعداد ناوگان هوایی استیجاری در سال 1383 بر طبق برنامه سوم توسعه کاهش نیافت. همچنین برآورد شده بود که در برنامه سوم توسعه، تعداد ناوگان ملی با میانگین رشد سالانه 6/11درصد در پایان سال 1383 به 90فروند برسد، این شاخص در برنامه با میانگین رشد سالانه حدود 1/12درصد به 92فروند در سال پایانی برنامه(1383) رسید.