دنیای اقتصاد - حامد صالح‌آبادی: با وجود اینکه انتخابات یازدهمین دوره ریاست‌جمهوری حدود دو ماه دیگر برگزار می‌شود و نامزدها تا یک ماه دیگر برای ثبت‌نام در انتخابات فرصت دارند، ولی هنوز فضای سیاسی کشور کاندیداهای اصلی این رقابت بزرگ برای رسیدن به پاستور را نشناخته است؛ چرا که تعداد زیادی از چهره‌ها در اردوگاه اصولگرایان و در قالب دو ائتلاف اعلام کاندیداتوری کرده‌اند که قطعی شدن نامزدیشان را در انتخابات به اقبال عمومی در نظرسنجی‌ها تا زمان نزدیک به مهلت ثبت‌نام کاندیداها حواله داده‌اند و همین امر سبب آشفتگی سیاسی در این دوره از انتخابات ریاست جمهوری شده است؛ اما از سوی دیگر در اردوگاه اصلاح‌طلبان چنان جنب و جوشی برای نامزدی در انتخابات به چشم نمی‌خورد و تنها تا کنون سه نامزد که خود را منتسب به جبهه اصلاحات می‌دانند، آمادگی خود را برای حضور در انتخابات اعلام کرده‌اند. با اینکه تعداد نامزدهای کم فروغ هر روز افزایش پیدا می‌کند، ولی هنوز خبری از اعلام کاندیداتوری چهره‌های سرشناس عرصه سیاست کشور در هر دو جناح سیاسی نیست و بیشتر این چهره‌ها تصمیم خود برای نامزدی در انتخابات یازدهم را به روزهای آخر ثبت‌نام موکول کرده‌اند، اما براساس گمانه‌زنی‌های موجود و نظرسنجی‌های غیر رسمی کاندیدای اصلی اصلاح‌طلبان و دولتی‌ها از شانس رای‌آوری بیشتری در مقایسه با سایر گزینه‌ها قرار دارند که اگر حضور آنها در انتخابات قطعی شود، مطمئنا آرایش سیاسی کشور در هر دو جناح به کل با تحولات اساسی مواجه خواهد شد؛ اما اگر وضعیت به همین منوال ادامه یابد و نامزدهای اصلی اصلاح‌طلبان و دولت موفق به حضور در انتخابات نشوند، باید رقابت را میان همین افراد موجود که احساس تکلیف کردند و خود را به مردم عرضه کردند، محتمل دانست.

اصولگرایان همچنان در انتظار نظرسنجی‌ها

با این حال تاکنون در اردوگاه شلوغ اصولگرایان، غلامعلی حدادعادل رییس فراکسیون اصولگرایان مجلس، محمدباقر قالیباف شهردار تهران، علی‌اکبر ولایتی، محمدحسن ابوترابی‌فرد و محمدرضا باهنر دو نایب‌رییس مجلس، از چهره‌های راست سنتی، مصطفی پورمحمدی رییس سازمان بازرسی کل کشور و عضو جامعه روحانیت مبارز تهران، منوچهر متکی وزیر سابق امور خارجه و عضو جبهه پیروان خط امام و رهبری، یحیی آل‌اسحاق عضو حزب موتلفه در قالب دو ائتلاف اصولگرایی کاندیداتوری خود را اعلام کرده‌اند و بنایشان بر این است که از میان هریک ازاین ائتلاف‌ها یک نفر به عنوان نامزد اصلی اصولگرایان معرفی شود و بقیه افراد از او حمایت کنند.

سازوکار ائتلاف‌های اصولگرایان

در همین رابطه مصطفی پورمحمدی، معاون سیاسی جامعه روحانیت مبارز به باشگاه خبرنگاران می‌گوید که ما در ائتلاف ۵نفره (متکی، آل اسحاق، باهنر، ابوترابی و پورمحمدی) با آن «ائتلاف ۳نفره» (غلامعلی حداد عادل، علی اکبر ولایتی و محمدباقر قالیباف) در جلسات، صحبت‌ها و قرارهایی که با هم داشته‌ایم و مقرر کرده‌ایم هر کدام از این گروه‌ها یک خروجی داشته باشند. همچنین در مرحله پس از ثبت‌نام نیز باهم همکاری می‌کنیم که اگر نیاز شد باز به یک «نظر واحد» برسیم. وی افزود:سه مولفه اصلی در سازوکار انتخاباتی جامعه روحانیت مبارز در نظر گرفته شده است؛ اول اینکه درباره «کاندیدای اصولگرایان» به وحدت برسند. از طرفی از ایده ائتلاف حمایت کرده‌اند؛ ایده سومی که مطرح می‌شود این است که در نهایت اگر اصولگرایان رقیب قوی داشتند تنها یک کاندیدای اصولگرا معرفی شود. اعضای کمیته انتخاباتی جامعه روحانیت مبارز هم آماده شده‌اند که داوری کنند؛ یک تیم تشکیل داده‌اند که گفته‌اند ما آماده هستیم داوری کنیم، اما جزئیات سازوکار را به خود کاندیدا واگذار کرده‌اند.مدل این سازوکار این گونه طراحی شده است که ما جزئیات سازوکار را نخواهیم گفت، خودتان باهم تفاهم کنید و طبق آن تفاهم با هم هماهنگ باشید؛ ما هم در داوری کمک می‌کنیم. پورمحمدی اظهار کرد: بنابراین اینکه کاندیداها بخواهند با نظرسنجی به نظر واحد برسند یا با دلایل و شاخص‌های دیگر، این را بر عهده خود کاندیداها گذاشته اند. از طرفی دیگر خواست و مطالبه جدی‌شان این است که کاندیداها به نظر واحد برسند؛ چراکه خواست سازوکار جامعه روحانیت این است که «وحدت» عمل شود، فکر می‌کنم این مدل جواب خواهد داد.

در کنار این افراد این دو ائتلاف، حسن روحانی، محسن رضایی، محمد سعیدی‌کیا، علی فلاحیان، حسن سبحانی، باقر خرازی، خسرو نصیرزاده، ارسلان فتحی‌پور و محمد بیاتیان هم به عنوان دیگر چهره‌های اصولگرا نامزدی خود را اعلام کرده‌اند، اما عضو هیچ ائتلافی نیستند و به صورت مستقل فعالیت‌های انتخاباتی خود را جلو می‌برند.

در عین حال جبهه پایداری که در انتخابات مجلس نهم از افراد کنار گذاشته دولت احمدی نژاد شکل گرفت قصد دارد نامزد مستقل معرفی کند که هنوز به جمع بندی نهایی برای این مهم نرسیده‌اند اما نام افرادی همچون سعید جلیلی، کامران لنکرانی و مسعود میرکاظمی در این جبهه برای نامزدی در انتخابات مطرح است که به نظر می‌رسد اجماع جبهه پایداری روی مسعود میرکاظمی، وزیر سابق نفت شکل بگیرد و او نامزد نهایی جبهه پایداری باشد.

بهار آمد ولی نامزد دولت نیامد

حامیان دولت با اینکه فصل بهار از راه رسیده است، اما همچنان از نامزد اصلی خود رونمایی نکرده‌اند؛ ولی افزایش فعالیت‌های سیاسی اسفندیار رحیم مشایی بعد از مدتی که او سکوت اختیار کرده بود مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته است. همچنین در ماه گذشته مشایی، احمدی‌نژاد را در اکثر برنامه‌هایش همراهی کرد و در برخی سخنرانی‌ها هم هر دو خبر از آمدن بهار دادند و بر شعار انتخاباتی زنده باد بهار تاکید کردند.

در این میان روح‌الله احمدزاده، از چهره‌های نزدیک به مشایی که از همین ارتباطات توانست به سمت استانداری فارس و ریاست سازمان میراث فرهنگی برسد، کاندیداتوری خود در انتخابات آتی را اعلام کرده است.

همچنین در انتهای تعطیلات نوروز امسال علی نیکزاد، وزیر راه و شهرسازی دولت دهم که برخی رسانه از او به عنوان یکی از گزینه‌های اصلی دولت برای انتخابات نام می‌برند، نامزدی خود را در انتخابات یازدهم اعلام کرد، اما بعد از یک روز سایت شبکه ایران که نزدیک به دولت است کاندیداتوری نیکزاد را تکذیب کرد و اعلام کرد که خبرنگار مربوطه در مصاحبه با نیکزاد از صحبت‌هایش برای حضور در انتخابات برداشت اشتباه کرده است. همچنین چهره‌های دیگری نظیر ثمره هاشمی، غلامحسین الهام، علی اکبر صالحی و عبدالرضا شیخ الاسلامی هم به عنوان نامزدهای احتمالی دولت یاد می‌شود، اما از شواهد هویداست که محتمل‌ترین گزینه دولت، اسفندیار رحیم مشایی است.

اصلاح‌طلبان همچنان چراغ خاموش

اردوگاه اصلاح‌طلبان اما چراغ خاموش فعالیت‌هایش را جلو می‌برد و در یک اقدام مهم انتخاباتی در روزهای پایانی سال گذشته ۴۶ نفر از مشاوران رییس‌جمهوری پیشین ایران برنامه دولت مورد حمایت اصلاح‌طلبان را که به امضای سیدمحمد خاتمی رسیده بود با شعار «دولت امید، اعتماد، ثبات» منتشر کردند.در این برنامه سرفصل‌های برنامه دولت اصلاح‌طلبان در حوزه فرهنگ، اقتصاد، سیاست داخلی و سیاست خارجی قرار گرفت و گفته شد که این برنامه توسط اتاق فکر اصلاح‌طلبان به تدوین رسیده است. در این مجموعه رویکردی تحلیلی مجموعه نگرش‌ها و رویکردها و راهکارهای اصلاح‌طلبانه برای خروج کشور از وضعیت کنونی، به‌خصوص در آستانه انتخاباتی که «می‌تواند سرنوشت‌ساز باشد» مورد بررسی قرار گرفت. سیدمحمد خاتمی نیز در پاسخ به این نامه نوشت: «با سپاس فراوان از تلاش ارجمند عزیزان که منجر به ارائه متنی متین و دربردارنده نکات مهمی شده است امید دارم گام‌های بعدی نیز با توکل به حضرت حق جهت روشنگری جامعه و ارائه راه‌حل مشکلات و خدمت به انقلاب و مردم برداشته شود.» به نظر می‌رسد انتشار این نامه در جهت افزایش تلاش‌ها برای متقاعد کردن خاتمی به پذیرش نامزدی در انتخابات آتی باشد. این در حالی است که جبهه اصلاحات از خاتمی برای نامزدی در انتخابات دعوت کرده است و خاتمی نیز در یکی از دیدارهایش در سال گذشته گفته بود که به نظر اجماعی اصلاح‌طلبان برای کاندیداتوری در انتخابات احترام خواهد گذاشت. همین تحرکات احتمال کاندیداتوری خاتمی را افزایش داده است؛ اما شخص خاتمی در یکی از جلسات گفته است که تا آخر فروردین ماه نظر نهایی اش را برای حضور در انتخابات اعلام خواهد کرد.

در عین حال در میان اصلاح‌طلبان نیز افرادی همچون محمدرضا عارف معاون اول رییس‌جمهور در دولت اصلاحات، مصطفی کواکبیان نماینده سابق مجلس و محمد شریعتمداری، وزیر بازرگانی دولت اصلاحات اعلام کاندیداتوری کرده‌اند ولی دیگر افراد مطرح همچون نجفی و جهانگیری هنوز به تصمیم قطعی برای حضور در انتخابات نرسیده‌اند و منتظر تصمیم جمعی اصلاح‌طلبان هستند.

در کنار همه این گزینه‌ها، حضور احتمالی آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در انتخابات آتی مورد توجه رسانه‌ها است و با اینکه او از کانداتوری امتناع می‌کند؛ ولی اخیرا در جلسه‌ای گفته است: به احتمال ۹۰ درصد در انتخابات ریاست‌جمهوری کاندیدا نخواهم شد مگر آنکه یک مطالبه عمومی در کشور شکل گرفته و بنده احساس تکلیف نمایم.

با این حال به نظر می‌رسد که فضای انتخابات یازدهم ریاست جمهوری برای پرشورتر شدن همچنان منتظر حضور نامزدهای اصلی در این صحنه است و حضور احتمالی هاشمی یا خاتمی و مشایی در این رقابت سخت نتیجه نهایی این دوره از انتخابات را تعیین خواهد کرد.