بازتاب
پاسخ شرکت ایران‌خودرو به یک یادداشت
قسمت اول
بدهی‌های بانکی
شرکت ایران‌خودرو- دلایل ضرورت‌ها و نتایج
در روزنامه دنیای اقتصاد تاریخ 13/3/86 مطلبی در نقد و بررسی وضعیت مالی شرکت ایران‌خودرو از جناب آقای دکتر غلامرضا سلامی از مدیران انجمن حسابداران خبره و صاحب‌نظران حرفه حسابداری و حسابرسی چاپ شده بود. با توجه به اهمیت و اثرگذاری قابل توجه عملکرد شرکت ایران‌خودرو در جامعه و با توجه به اینکه ایران‌خودرو بیش از 136هزار سهامدار دارد که می‌باید برداشت و اطلاعات صحیح و دقیق از وضعیت مالی و اقتصادی کنونی شرکت ایران‌خودرو و روند آن داشته باشند. واحد مدیریت سهام شرکت ایران‌خودرو را موظف می‌داند پاسخ مناسب به نکات مهم نقد و بررسی مالی و اقتصادی شرکت ایران‌خودرو توسط جناب دکتر سلامی ارائه نماید. این پاسخ البته نسبتا مفصل و جامع است و در چند قسمت تقدیم حضور علاقه‌مندان و خوانندگان گرامی می‌شود.
۱ - ابتدا وظیفه خود می‌دانیم از جناب آقای دکتر سلامی بابت نقد و بررسی مذکور و از روزنامه دنیای اقتصاد به علت چاپ و انتشار آن مطلب، تشکر نماییم و در همین جا از همه صاحب‌نظران و خبرگان این مرزوبوم درخواست می‌کنیم با نقد و بررسی عملکرد شرکت و گروه ایران‌خودرو و ارائه پیشنهاد، مدیریت شرکت و گروه ایران‌خودرو را در راهبری و مدیریت بهتر این مجموعه عظیم و مولد ارزش و رفاه، کمک و یاری نمایند.
2 -در نقد و بررسی دکتر سلامی چنین آمده است: «صحبت‌های اخیر مدیرعامل محترم شرکت ایران‌خودرو و ارتباط آن با موضوع... کاهش دستوری نرخ بهره تسهیلات بانکی که گویای آن بود که مشکل اساسی صنعت خودرو... فقط به دلیل بالا بودن نرخ سود تسهیلات بانکی است، مرا واداشت تا استنباط خود را از وضعیت فعلی صنعت خودرو حداقل از منظر یک حسابدار بیان نمایم.
ایشان (مدیرعامل شرکت ایران‌خودرو) ضمن ابراز حمایت از کاهش نرخ سود بانکی گفته‌اند که کاهش دودرصدی نرخ سود بانکی هزینه های ایران‌خودرو را سالانه ۶۰میلیارد تومان کاهش میدهد. با کنار هم گذاردن رقم فوق با ارقام منتشره در اطلاعات بورس می‌شود به نتایج زیر دست یافت:
1 - تسهیلات بانکی ایران‌خودرو 3هزار میلیارد تومان.... است». کانون توجه و پاسخ اصلی ما به این بخش از نظرات آقای دکتر سلامی میزان دقیق و صحیح تسهیلات مالی بانکی شرکت ایران‌خودرو تشریح دلایل و روند ایجاد این بدهی است. اما قبل از وارد شدن به موضوع اصلی بدهی‌های بانکی شرکت ایران‌خودرو، ضروری ا ست در مقدمه به چند نکته اشاره شود. اول اینکه مدیرعامل شرکت ایران‌خودرو در مصاحبه خود نتایج حاصل از کاهش دودرصدی نرخ سود بانکی برای شرکت و گروه ایران‌خودرو را بیان کرده است. (کاهش هزینه 60میلیارد تومانی و افزایش رقابت‌پذیری محصولات) و هیچ تحلیل و اشاره‌ای درباره اینکه نرخ سود بانکی و بالا بودن آن مشکل و مانع اساسی و اصلی صنعت خودرو و شرکت ایران‌خودرو است نمی‌کند و بیان این موضوع که «نرخ تسهیلات مشکلات اساسی صنعت خودرو است». در بررسی و تحلیل آقای دکتر سلامی، احتمالا از منابع و نظرات دیگری غیر از مصاحبه فوق مدیر عامل شرکت ایران‌خودرو برداشت شده است.
دوم اینکه استقبال و حمایت مدیرعامل شرکت ایران‌خودرو از کاهش دودرصدی نرخ سود تسهیلات بانکی که به نظر آقای دکتر سلامی نادرست آمده است. اتفاقا یکی از بهترین و درست‌ترین مواضع مدیرعامل شرکتی است که به قول آقای سلامی ۳۰۰۰میلیارد تومان بدهی بانکی دارد و بزرگ‌ترین مشتری سیستم بانکی کشور است. شرکتی که فقط در سال ۸۴ بیش از ۴۰۰میلیارد تومان و در سال ۸۵ بیش از ۵۰۰میلیارد تومان هزینه مالی پرداخت کرده، شرکتی که در طی دوره ۸ سال ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۵ بیش از ۲۷۲۷میلیارد تومان هزینه مالی (شامل سود تسهیلات مالی بانکی. سود اوراق مشارکت و سود مشارکت پیش‌فروش محصولات) پرداخت و متحمل شده است. آیا مدیرعامل یک چنین شرکتی نباید از کاهش نرخ سود بانکی استقبال و حمایت کند؟ موضع مدیرعامل شرکت ایران‌خودرو در قبال کاهش نرخ سود بانکی بسیار شفاف و روشن است.
مانند مشتری و مصرف‌کننده هر کالای دیگری که از کاهش قیمت کالا استقبال می‌کند، مدیرعامل شرکت ایران‌خودرو نیز به عنوان مشتری بزرگ و پرمصرف تسهیلات مالی بانکی، از کاهش هزینه سود تسهیلات بانکی استقبال می‌کند و آن را به سود کسب و کار شرکت خود می‌داند. کجای این موضع و حمایت اشتباه است؟
نه تنها مدیرعامل شرکت ایران‌خودرو با این حجم و مبالغ کلان مراوده و بده و بستان با سیستم بانکی از کاهش نرخ سود بانکی استقبال می‌کند، بلکه به احتمال زیاد مدیرعامل شرکت سایپا، مدیران عامل سایر شرکت‌های تولیدی و خدماتی (البته به جز بانک‌ها) و هر بنگاه‌اقتصادی و شخص‌حقوقی و حقیقی که در کسب‌وکار خود نیاز به دریافت تسهیلات بانکی دارد. نیز از کاهش نرخ سود بانکی استقبال نموده و موافق آن هستند. (در ضمن روزنامه دنیای‌اقتصاد می‌تواند در این خصوص از مدیران و صاحبان شرکت‌های تولیدی و صنعتی کشور نظرسنجی به عمل آورده و نتایج آن را منتشر نماید.)
مدیرعامل شرکت ایران‌خودرو و هیچ‌کدام از این مدیران و صاحبان کسب‌وکار را نباید و نمی‌توان بابت استقبال و حمایت از کاهش نرخ سود بانکی مورد مواخذه و نکوهش قرار داد. این مدیران از موضع و نگرش منافع بنگاه اقتصادی انتفاعی که اداره و راهبری سودآور آن را به عهده دارند. به موضوع کاهش نرخ سود برخورد می‌کنند و آن را به سود شرکت و کسب‌وکار آن می‌دانند.
این موضوع که از موضع کلان اقتصاد و منافع ملی کاهش نرخ سود بانکی، حفظ نرخ موجود و حتی افزایش آن کدام درست است، اینکه در تعیین نرخ سود بانکی چه عوامل و شاخص‌هایی می‌باید مورد توجه قرار گیرد. اینکه فرآیند قانونی کاهش و افزایش نرخ سود بانکی باید رعایت گردد و اینکه همه موضوعات و چالش‌هایی واقعی فرا روی مدیران و کارشناسان اقتصاد کلان و نهادها و سازمان‌های ملی، قانونی، مسوول و مرتبط است که باید به طور همه‌جانبه مورد بحث و بررسی قرار گیرد و در نهایت تصمیم مناسب اتخاذ گردد.
متاسفانه در کشور ما رایج شده که گروه‌ها، اقشار، اصناف و نظایر آن خواسته‌ها و منافع خاص خود را در پوشش خواسته و منافع عمومی و ملی و ملت و نظایر آن ارائه و ابراز کنند. بسیاری از اختلافات و سوء‌تفاهمات موجود در جامعه نیز ریشه در همین امر دارد. مناسب و درست این است که هر قشر، صنف، گروه و طبقه خواسته‌ها و منافع خود را و اثرات این و آن سیاست، راهبرد و طرح و برنامه را به نام خود و برای خود اعلام و ارائه کنند. تشخیص اینکه این و آن سیاست، راهبرد و طرح و لایحه منافع همگانی و عمومی و ملی را تامین می‌کند را نیز باید به کارشناسان و خبرگان موضوع و مدیران و کارشناسان نهادها و سازمان‌های متخصص و مسوول و مرتبط با موضوع واگذاشت.
و اما داستان استفاده از پول و تسهیلات مالی «ارزان‌قیمت» توسط ایران‌خودرو
آقای دکتر سلامی در انتهای مطلب خویش به طور ضمنی مدیریت شرکت ایران‌خودرو را از جمله کسانی اعلام می‌کند که «سود بادآورده از محل امتیازات انحصاری از جمله استفاده از پول ارزان قیمت دیگران به مذاقشان بسیار خوش می‌آید». آقای دکتر سلامی نه اولین نفر و شخصیت است که داستان استفاده شرکت ایران‌خودرو از پول و منابع مالی و تسهیلات بانکی «ارزان‌قیمت» را نقل می‌کند و بدان باور دارد و نه آخرین نفر. این داستان در دهه اخیر آنقدر تکرار شده تا جایی که حتی برخی مدیران شرکت ایران‌خودرو را نیز در این خصوص دچار شک و تردید نموده است.
اما واقعیت امر چیست؟ شرکت ایران‌خودرو در تمام دوره گذشته که اقدام به استفاده از تسهیلات مالی بانکی و پیش‌فروش محصولات نموده. این منابع مالی را با هزینه‌های سنگین و کمرشکن به نرخ سودی که قانون و مرجع مسوول سیستم بانکی برای همه اشخاص حقیقی و حقوقی جامعه تعیین نموده، را به طور تمام و کمال و بدون هیچ تخفیف و امتیازی پرداخت کرده است. در یادداشت‌های همراه صورت‌های مالی همه ساله شرکت نرخ سود تسهیلات مالی بانکی ذکر شده است. همچنین نرخ سود مشارکت اشخاصی که اقدام به پیش‌خرید محصولات شرکت ایران‌خودرو نموده‌اند نیز اگر بیشتر از نرخ سود بانکی نبوده، کمتر نیز نبوده است. نرخ سود اوراق مشارکت منتشر شده توسط شرکت ایران‌خودرو نیز به همین ترتیب همان‌طور که ذکر شد طی ۷سال ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۴ شرکت ایران‌خودرو بابت استفاده از تسهیلات مالی بانکی و پیش فروش خودرو و فروش اوراق مشارکت ۲۲۲۷میلیارد تومان هزینه پرداخت کرده است. در مقایسه در همین دوره کل سود خالص قبل از کسر مالیات شرکت ۱۴۷۸میلیارد تومان و کل سود پرداختی به صاحبان سهام شرکت ۶۰۵میلیارد تومان بوده است.
جناب آقای دکتر سلامی و همه کسانی که فکر می‌کنید شرکت ایران‌خودرو در دوره رشد سریع گذشته خود از تسهیلات و منابع مالی «ارزان» استفاده کرده است و به آن عادت کرده است. لطفا توجه فرمائید: تمام حقایق، شواهد، اطلاعات و ارقام عملکرد شرکت ایران‌خودرو که در صورت‌های مالی سالانه آن منعکس می‌باشد نشان میدهد که منابع مالی و تسهیلات بانکی مورد استفاده شرکت ایران‌خودرو نه تنها «ارزان» نبوده بلکه به نرخ روز و کاملا «گران» و «سنگین» و «کمرشکن» بوده است. اگر به مدیریت شرکت ایران‌خودرو در دوره گذشته در این خصوص انتقادی وارد باشد آن انتقاد (عادت به استفاده از تسهیلات و منابع مالی «ارزان» قیمت نیست). بلکه کاملا برعکس (عادت به استفاده از تسهیلات بانکی و منابع مالی «گران‌قیمت» کمرشکن) است.
شرکت ایران‌خودرو بابت استفاده از منابع مالی و تسهیلات بانکی که در دوره گذشته استفاده کرده به هیچ‌کس و هیچ منبع تامین مالی بدهکار نیست و هزینه آن را به طور کامل با نرخ روز و با موافقت کامل صاحبان منابع مالی (بانک‌های دولتی و خصوصی و اشخاص حقیقی و حقوقی خرید از محصولات و اوراق مشارکت ایران‌خودرو) پرداخت نکرده است. پس از این مقدمه، که کمی هم طولانی شد در قسمت دوم موضوع اصلی یعنی میزان دقیق بدهی‌های بانکی شرکت ایران‌خودرو دلایل و عوامل ایجادکننده آن شرح داده خواهد شد.
بخش دوم پاسخ شرکت ایران خودرو به یادداشت «چه کسی خوشحال است» به قلم غلامرضا سلامی را روز شنبه در همین صفحه بخوانید.
ارسال نظر