یادآوری- چنانچه می‌دانید، سبک نگارش در فضای مجازی، با شیوه نگارش در رسانه‌های چاپی متفاوت است. به دلیل همین تفاوت در نوع رسانه، گاه‌گداری ناگزیریم یادداشت‌های نقل شده از وبلاگ‌ها را‌اندکی تلخیص کنیم؛ البته این اقدام تا جایی انجام می‌شود که به روح مطلب آسیبی نرساند. امیدواریم هم‌خوانندگان و هم‌صاحبان وبلاگ‌ها، عذر ما را در این مورد بپذیرند.

چند روز قبل، خبری به نقل از اکبر‌ترکان، مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس منتشر شد، مبنی بر اینکه شرکت ملی نفت ایران به زودی اوراق مشارکت بین‌المللی پارس‌جنوبی را منتشر می‌کند.

در واکنش به این خبر، «پویان مشایخ»، در وبلاگ خود به نام «خاکریز اقتصاد» تحلیل کوتاهی منتشر کرد. مشایخ، در این یادداشت اقدام یادشده را به دلایل مختلف نادرست برشمرد و آن را در راستای منافع ملی ندانست. اوراق مشارکت از اختراعات ایرانی‌ها است. چیزی شبیه حساب سپرده پس‌انداز است و هنوز بعضی‌ها فکر می‌کنند که اوراق قرضه است. در حالی که تا زمانی‌که اصل پول در هر زمانی تا مدت انقضای آن تضمین شود و در بازار ثانویه معامله نشود، ماهیت اوراق قرضه ندارد. اینکه حالا در بازار بین‌المللی بخواهند آن را منتشر کنند، داستان عجیبی است آن هم با تضمین سود.

چند روز قبل خبری خواندم از قول آقای‌ترکان که ناگفته نماند مرد زحمتکش و شریفی است. داستان این است که ۵/۳ میلیارد دلار اوراق مشارکت ( نه اوراق قرضه ) قرار است منتشر کنند و سود آن هم تضمین شده که حداقل ۸‌درصد باشد. ایشان در مورد این اوراق مشارکت گفته‌اند: «حداقل سود در نظر گرفته شده ۸‌درصد و حداکثر آن هم حدود ۱۵‌درصد است. ارقام سود بسته به وضعیت پروژه در این فاصله متغیر خواهد بود. شرکت ملی نفت ایران در شرایطی حداقل سود ۸‌درصدی را تضمین می‌کند که نرخ سود بین‌المللی (لایبور) حدود ۵/۳ تا ۴‌درصد است. تضمین حداقل دو برابر نرخ سود بین‌المللی، بر شیرینی اوراق مشارکت پارس جنوبی می‌افزاید.»

اولا انتشار موجود عجیبی به‌نام اوراق مشارکت در سطح بین‌المللی، کار اشتباهی است. در بازار‌های مالی دنیا دولت‌ها و شرکت‌ها اوراق قرضه منتشر می‌کنند. ساده‌ترین اوراق قرضه هم این است که شرکتی برگه‌ای منتشر می‌کند که دارنده آن برگه در تاریخ معینی مثلا اول خرداد سال آینده، هزار دلار از شرکت مزبور دریافت کند. این کاغذ در بازار معامله می‌شود و با توجه به عرضه و تقاضا قیمت می‌خورد، مثلا ۹۰۰دلار. سود متناسب با این قیمت می‌شود ۱۰۰ بر روی ۹۰۰ یا حدود ۱۱درصد. این قیمت در روزهای مختلف می‌تواند متفاوت باشد. این سود معمولا برابر است با نرخ بهره پایه که لایبور است به اضافه ریسک اعتباری آن شرکت. اگر شرکتی وضعیت خوبی نداشته باشد و احتمال ورشکستگی آن تا سال دیگر بالا باشد، تقاضای کمتری برای اوراق قرضه آن وجود خواهد داشت و مثلا قیمت می‌خورد ۸۵۰دلار که سود متناسب با آن قیمت می‌شود ۱۵۰ بر روی ۸۵۰ یا ۱۷‌درصد. یعنی سرمایه‌گذاران با توجه به ریسک بیشتر ورشکستگی شرکت دوم، بازدهی بیشتری طلب می‌کنند.

بانک مرکزی ایران هم برای اولین بار ۴سال پیش اوراق قرضه بین‌المللی منتشر کرد، حدود ۵۰۰میلیون یورو. یعنی تجربه این کار هم در ایران وجود دارد. حالا اگر به جای اوراق قرضه طبق فرمایش آقای‌ترکان اوراق مشارکت منتشر شود با سود تضمین شده ۸‌درصد و توجهی به مکانیزم بازار برای ارزش‌گذاری اوراق قرضه پارس جنوبی نشود، دو حالت اتفاق خواهد افتاد: یا نرخ بهره هشت‌درصد بیشتر از بهره مورد انتظار بازار خواهد بود که باعث می‌شود دارندگان اوراق مزبور، شیرینی مفتی کاسب شوند، یا با توجه به ریسک اعتباری شرکت نفت، نرخ بهره مورد انتظار بازار خیلی بیشتر است که آن‌گاه این اوراق مشارکت روی دست شرکت نفت باد می‌کند. البته احتمال می‌دهم اتفاق اول بیفتد.

Pmashayekh.wordpress.com