شناسایی 20 هزار هکتار زمین برای تولید مسکن

بخش پایانی

شیخ‌الوزرای کابینه احمدی‌نژاد در دو بخش پیشین گفت‌وگوی مفصل خود با روزنامه دنیای اقتصاد سیاست‌های وزارت متبوع خود را برای خانه‌دار شدن دهک‌های مختلف جامعه و تنظیم سیاست‌هایی که آرامش بازار مسکن را تضمین کند، بیان کرد و اینک بخش سوم و پایانی این گفت و گو... رییس‌جمهور وعده ارائه یک لایحه جداگانه را برای مسکن داده بودند ارائه این لایحه در چه مرحله‌ای قرار دارد و چه مباحثی در آن مطرح شده است؟

با توجه به اینکه بخش‌های عمده‌ای از لایحه بودجه امسال به بخش مسکن اختصاص یافته بود تصمیم بر این شد که این لایحه دائمی شده و هر سال دستخوش تغییر نشود.

این لایحه در دولت تصویب شده و اخیرا با درخواست یک فوریت تقدیم مجلس می‌شود لایحه فوق از آیین‌نامه تبصره (۶) کاملتر است.

همانطور که گفتید یکی از اصلی‌ترین موضوعات مطرح در ساخت مسکن تامین زمین است، که البته شما در راستای تبصره (۶) نیز قصد دارید یا ارائه زمین به صورت اجاره ۹۹ ساله تا حدی از قیمت مسکن بکاهید. آیا پیشرفتی در عملکرد این موضوع وجود داشته است؟

به منظور تسریع ساخت و ساز در راستای تامین مسکن تقریبا ۱۰هزار هکتار زمین در داخل محدوده‌های شهری و ۱۰هزار هکتار در شهرهای جدید زمین‌ شناسایی شده است. البته این به معنی آماده‌سازی نیست. در این ۲۰هزار هکتار زمین ظرفیت ساخت و ساز برای ۵/۱میلیون واحد مسکونی وجود دارد.

اما متاسفانه مشکلی که با آن مواجه هستیم بحث تراکم است به طوری که تراکم تمام شهرهای کشور از الگوی نامناسبی تبعیت می‌کند مثلا در تهران میزان تراکم در هر هکتار ۱۰۰ نفر است در حالی که این رقم باید به ۲۰۰ نفر در هر هکتار ارتقا یابد.

از سویی دیگر، ارتفاع متوسط ساختمان‌ها هم در شهرهای بزرگ به ویژه تهران پایین است به طوری که در تهران متوسط ساختمان‌ها ۵/۲ طبقه است این میزان برای حرکت به سمت استاندارد مطلوب باید به ۵ طبقه ارتقا پیدا کند.

برای تحقق این امر به منظور پاسخ به تقاضای موجود چقدر زمان نیاز است؟

به طور قطع هر اقدام جدیدی نیاز به زمانی برای شکل گرفتن و عملیاتی شدن دارد، اما مهمترین وظیفه ما به عنوان سیاستگذار، بسترسازی صاحبخانه شدن مردم است و در این میان برای تسریع زمان ساخت این احتمال می‌رود که در آینده نزدیک در جریان آماده‌سازی زمین وارد شویم.

با توجه به اینکه آماده‌سازی زمین یکی از مراحل اصلی شروع ساخت است و در زمان ساخت تاثیر می‌گذارد هزینه آماده‌سازی زمین به چه میزان است؟

مطابق بررسی‌های دولت سرانه هر نفر برای آماده‌سازی زمین ۲میلیون تومان است که از این میزان یک‌میلیون تومان توسط شخص پرداخت‌ می‌شود و یک‌میلیون تومان هم دولت به صورت وام پرداخت می‌کند.

همان‌طور که گفتم در ۲۰ هکتار زمین موجود ظرفیت احداث ۵/۱میلیون واحد مسکونی با احتساب تراکم ۸۰واحد در هر هکتار وجود دارد، اما تحقق این امر ارتباط مستقیم با توان پرداخت یارانه برای آماده‌سازی زمین دارد. بنابراین دولت برای آماده‌سازی زمین و ساخت مسکن علاوه بر وام، یارانه هم پرداخت می‌کند.

با توجه به این امر آیا دولت رقمی برای پرداخت تسهیلات بانکی در سال‌جاری در بخش مسکن در نظر گرفته است؟‌

دولت به منظور تشویق ساخت و ساز در سال ۸۶، معادل ۱۵هزار میلیارد تومان تسهیلات بانکی برای بخش مسکن در نظر گرفته که از این میزان بین ۵ تا ۶هزار میلیارد تومان آن مربوط به مسکن اقشار کم‌درآمد و مابقی به افرادی پرداخت می‌شود که قصد ساخت و ساز دارند و تمایل به استفاده از تسهیلات بانکی در تولید مسکن دارند.

همان‌طور که گفتم دولت بر روی وام پرداختی برای آماده‌‌سازی زمین یارانه هم پرداخت می‌‌کند که از این ۱۵هزار میلیارد تومان حدود ۵هزار میلیارد تومان آن یارانه با سود یک‌ تا ۴درصد است.

البته نباید فراموش کرد که پرداخت تسهیلات بانکی در برنامه چهارم توسعه تکلیفی نیست و دولت در آیین‌نامه، بانک مرکزی را مکلف به پرداخت وام نکرده است.

شما به منظور تسهیل دسترسی انبوه‌سازان، تعاونی‌ها و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی به نحوه استفاده از امکانات دولت و مشارکت در ساخت چه تدابیری اندیشیده‌اید؟‌

شرکت‌های تعاونی از طریق وزارت تعاون می توانند از زمین‌هایی که دولت برای تسریع ساخت در آیین‌نامه تبصره(۶) در نظر گرفته اطلاع پیدا کنند و از نحوه دسترسی به آن آگاه شوند.

به منظور اطلاع رسانی در سطح جهان و ورود سرمایه‌گذاران خارجی هم سایتی را در حال طراحی داریم که قرار است هر روز برروی آن فراخوان کلی ارائه می‌شود.

اولویت شما برای واگذاری زمین، بیشتر به شرکت‌های تعاونی است یا انبوه‌سازان؟

وزارت مسکن هدایت کننده است که از یک طرف انبوه‌سازان را هدایت می‌کند و از طرف دیگر بین متقاضیان و انبوه‌سازان ارتباط برقرار می سازد. البته شرکت‌های تعاونی می توانند در مرحله اجرا وارد عمل شوند و با اخذ مجوز ساخت به کارفرما و انبوه‌ساز و یا بهتر بگویم مجری ذی‌صلاح تبدیل شوند.

آقای وزیر از نظر شما مهمترین مشکلی که ساختمان سازی در شهرهای بزرگ با آن مواجه است، چیست؟

عدم تهیه نقشه و الگوی مناسب، مهمترین مشکل شهرسازی است به طوری که حتی در برخی از شهرهای جدید در زمین مناسب طراحی نقشه درستی برای ساخت خانه، بدنه‌سازی شهر، خیابان‌ها و ... صورت نگرفته است. به عنوان نمونه در طرح شهر محمدیه مسابقه طراحی شهری برگزار کردیم. در‌حال‌حاضر ما در شهرسازی و مبلمان شهری از استانداردهای جهانی عقب مانده‌ایم که البته بخش عمده‌ای از این اتفاق به دلیل فشارهای زیادی است که بخش مسکن را تحت‌شعاع قرار داده و همه هدف‌ها به سمت ساخت مسکن نشانه رفته است. مغفول ماندن شهرسازی در حالی است که سابقه تاریخی ما در این بخش بسیار درخشان است که بارزترین مثال آن اصفهان است. ساختمان‌ها، خیابان‌ها و به طور کلی همه چیز در این شهر نشان از وجود یک شهر واقعی است.

مهمترین عامل بی توجهی به شهرسازی احداث ساختمان‌ها پیش از بستر سازی و تدارک امکانات شهری است از این رو باید هم اکنون برای ساخت شهرهای جدید از این موضوع غافل نشویم.

با توجه به اینکه گفتید شهرسازی در کشور ما مغفول مانده دولت چه سهمی را می‌تواند در ساخت‌وساز برعهده بگیرد؟

اشتباه نکنید، همان‌طور که پیش از این هم گفتم وزارت مسکن شرایط را برای ساخت فراهم می‌کند اما در پروسه ساخت وارد نمی‌شود و به منظور تحقق این هدف تمام پروژه‌های نیمه‌تمام را تا پایان سال به اتمام می‌رسانیم و تمام تمرکز خود را به بخش سیاست‌گذاری معطوف می‌کنیم.

دولت باید با سیاست‌گذاری منابع مالی را به گونه‌ای تامین کند که ساخت مسکن در کشور تسریع شود.

همان‌طوری که در مصاحبه پیش گفتید ارائه زمین به صورت اجاره ۹۹ساله، زمین ملکی و اجاره‌ ۵ساله سه مدلی هستند که دولت برای واگذاری زمین به انبوه‌سازان در نظر گرفته با توجه به این امر از زمان آغاز این طرح تمایل انبوه‌سازان برای دریافت زمین بیشتر در کدام بخش بوده است؟

انبوه‌سازان و شرکت‌های تعاونی از هر سه مدل می‌توانند استفاده کنند که این بستگی به هدف از ساخت دارد که در راستای سرمایه‌گذاری باشد یا صاحبخانه شدن.

در بحث ارائه زمین به صورت اجاره ۹۹ ساله که از نظر کارشناسان طرح خوبی برای کاهش قیمت زمین است، توهمی پیش ‌آمد مبنی بر عدم واگذاری زمین توسط دولت و به دنبال آن گرانی زمین، از نظر شما دولت به منظور خنثی‌کردن تاثیر نامطلوب این امر چه اقداماتی را باید انجام دهد؟

اگر چه هر سیاستی که دولت اتخاذ می‌کند در راستای تسریع رفع مشکلات است، اما همواره هستند افرادی که از هر روزنه‌ای به دنبال رانت‌خواری‌اند اما با عملیاتی شدن این طرح رانت‌خواری از آن هم به پایان می‌رسد.

آقای وزیر یکی دیگر از مهم‌‌ترین عواملی که کارشناسان آن را در افزایش قیمت مسکن دخیل می‌دانند رشد نقدینگی و ورود آن به بازار مسکن است که البته این امر متاثر از ناامنی در سایر بازار‌ها و بخش‌های اقتصادی و کاهش نرخ بهره است. با توجه به این امر شما به عنوان فردی که همه به عنوان مسوول پاسخگو از شما یاد می‌کنند چه راهکاری را برای کنترل نقدینگی پیشنهاد می‌کنید و آیا در هیات دولت این مساله مطرح شده است؟

بله، جلساتی در همین خصوص در هیات دولت برگزار و راهکارهایی هم ارائه شده که از آن جمله می‌توان به انتشار اوراق مشارکت توسط شرکت‌های بزرگ بورسی، آزادسازی قیمت سیمان و جذب بخشی از نقدینگی موجود تسهیل سرمایه‌گذاری در سایر بخش‌ها از جمله صنعت و کشاورزی اشاره کرد.

همان‌طور که در بسیاری از مصاحبه‌های خود گفتید از قیمت صحبت نمی‌کنید اما یک سوال همواره مطرح است و آن هم قیمت تمام‌شده ساخت هر مترمربع ساختمان است آیا آمار دقیقی از این رقم وجود دارد؟

قیمت تمام شده هر مترمربع واحد مسکونی هم بستگی مستقیم به نوع مصالح، کیفیت، تعداد طبقه و البته شهر و منطقه دارد اما به طور معمول قیمت تمام شده در ساختمان ۲ یا ۳ طبقه در کشور به طور متوسط بین ۲۰۰ تا ۲۳۰هزار تومان قیمت هر مترمربع سفیدبنا، احتساب هزینه‌های انشعابات و بدون در نظر گرفتن تراکم و سایر هزینه‌های شهرداری از جمله پروانه ساخت است.

یک نکته مم در نوساات قیمت تمام شده ساخت، احداث بنا توسط فرد و یا پیمانکار است چرا که در صورت احداث بنا توسط پیمانکار هزینه ساخت به دلیل پرداخت بیمه و مالیات نزدیک به ۱۵درصد افزایش می‌یابد.

همچنین هزینه ساخت هر مترمربع واحدهای مسکونی در برج‌های تا ۲۰طبقه با مصالح معمولی بین ۴۰۰ تا ۴۵۰هزار تومان است که با احتساب تراکم و سایر هزینه‌ها به ۶۰۰ تا ۷۰۰هزار تومان هم می‌رسد.

یکی از مواردی که همواره مطرح بوده تفاوت بین قیمت معاملاتی و قیمت پیشنهادی فروشندگان است با توجه به این امر و به منظور شفاف‌سازی قیمت چه اقداماتی را انجام داده‌اید؟ و آیا آماری در این خصوص وجود دارد؟

براساس قراردادی که وزارت مسکن با مرکز آمار ایران منعقد کرده و در آن ۱۳۰شهر به غیر از تهران مورد بررسی قرار گرفته، نتیجه با هیاهویی که همواره در بحث قیمت‌ها وجود دارد بسیار متفاوت بوده به طوری که سال گذشته متوسط رشد قیمت در معاملات انجام شده در کل کشور ۵/۱۴درصد و در تهران ۹/۳۱درصد بود.

دولت به منظور مشارکت دادن شهرداری‌ها در پروسه ساخت چه اقداماتی را انجام داده است؟

دولت به این منظور از شهرداری‌ها درخواست کرده که در زمین‌های خودشان ساخت و ساز انجام دهند و در همین راستا در ۲۰درصد ساخت، دولت تسهیلاتی را فراهم می‌سازد که این امر در دنیا به نام ساخت مسکن اجتماعی شهرت دارد. همچنین در جهت حمایت از ورود شهرداری‌ها در ساخت و ساز به ویژه در شهرهای بالای ۲۵۰هزار نفر از شهرداری‌ها خواسته شده نسبت به احداث واحدهای مسکونی و بهره‌برداری از آنها حداقل به مدت ۱۰ سال اقدام کنند و وزارت مسکن علاوه بر تسهیلات پیش‌بینی شده نسبت به تامین ۲۰درصد هزینه در قالب کمک اعتباری اقدام می‌کنند.

به عنوان سوال پایانی دولت به منظور هماهنگی و همکاری سایر ارگان‌ها و بخش‌ها در ساخت و ساز چه اقداماتی انجام داده است؟

در سطح‌های نهادی با عنوان شورای مسکن با عضویت همه ارگان‌ها و سازمان‌های مرتبط تشکیل شده و در استان‌ها هم کار گروهی به همین منظور و با عضویت تمام بخش‌های مربوط به مسکن تشکیل شده است و بر همین اساس دولت از بخش‌های دولتی می‌خواهد که زمین‌های در دست خودشان را به وزارت مسکن بدهد و وزارت مسکن طبق آیین‌نامه اجرایی تبصره (۶) ترتیب ساخت خانه را با اولویت برای کارکنان فراهم سازد.