سید‌محمد عاملی

هفته آینده، هفته مهم و تعیین‌کننده‌ای است. نمایندگان ایران در دو جبهه دشوار وارد مذاکره می‌شوند. یکی از دیپلمات‌های ما در بغداد با رایان کروکر که زمانی در گذشته سرکنسول ایالات متحده در خرمشهر بوده، ایران را به خوبی می‌شناسد و اکنون در عراق مسوولیت سفارت آمریکا را برعهده دارد، وارد مذاکره می‌شود. سه روز بعد از آن، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی کشورمان گفت‌وگوی ناتمام مانده خود با رییس سیاست خارجه اتحادیه اروپا را که کشورهای ۱+۵ را نیز نمایندگی می‌کند از سر می‌گیرد. از این رو هفته آینده، مهم و تعیین‌کننده است. به طور یقین دو طرف مذاکرات می‌خواهند در این گفت‌وگوها دست بالا و موضع قدرت را داشته باشند. این‌گونه است که با حصول توافق در مورد زمان مذاکرات، مقام‌های آمریکایی از تشدید تحریم‌ها سخن می‌گویند، ادعاهای خود را مبنی بر دخالت ایران در عراق و افغانستان تکرار می‌کنند و حتی طرح‌هایی را برای در تنگنا قرار دادن ایران به کنگره ارائه می‌کنند. در مقابل دولتمردان ایرانی نیز با یادآوری مکرر اینکه گفت‌وگوهای بغداد فقط محدود به موضوع عراق است، از بی‌اعتمادی به آمریکا و اقدامات خصمانه دولت این کشور در سال‌های طولانی قطع روابط سخن می‌گویند.

درباره آمریکایی‌ها نباید فراموش کرد که آنها به طور عاجل نیازمند این گفت‌وگو هستند. در حال حاضر حل معضل عراق برای آنان اولویت دارد و گذشت زمان شرایط را برای آنها دشوارتر و حل بحران را دور از دسترس‌تر می‌کند. گرچه نمی‌توان به طور قطع انکار کرد که صرف‌نظر از امنیت عراق، گفت‌وگوی مستقیم با آمریکا برای ایران نیز مهم است، اما می‌توان به جرات گفت که در این مقطع زمانی، آمریکا به این گفت‌وگو‌ها نیاز بیشتری دارد.

با توجه به این نکته، به نظر طبیعی می‌رسد که آمریکا سعی کند ضعف و احتیاج خود را در پس الفاظ و لحن شدید و اقدامات نمایشی تند مخفی کند.

این‌گونه الفاظ و اقدامات در این مقطع فقط کاربرد پروپاگاندا دارند. به عنوان نمونه ادعایی که اکنون با نزدیک شدن به زمان مذاکرات تکرار می‌شود، یعنی حمایت ایران از گروه‌های تروریستی از همین زاویه قابل ارزیابی است. چنین ادعایی اگر قرین به شواهد محکم بود، کافی بود که جامعه جهانی را علیه ایران به جرم حمایت از تروریسم بشوراند و کمترین پیامد آن قطعنامه‌های شدیدالحن سازمان ملل می‌بود. آمریکا یا هر کشور دیگری از چنین اتهاماتی در زمان‌هایی خاصی برای تضعیف موقعیت طرف مقابل با ایجاد جو تبلیغاتی استفاده می‌کنند.

نکته دیگری که در فرصت مانده تا مذاکرات شاهد خواهیم بود، اقداماتی است که حاصل از رقابت جناح‌ها در آمریکا است. به عنوان نمونه، دموکرات‌ها که تاکنون نگاه ملایم‌تری به ایران داشته‌اند، اکنون طرحی را برای تشدید فشار به ایران تقدیم کنگره می‌کنند. قطعا کاستن از تیرگی روابط ایران و آمریکا موفقیتی برای دولتی است که پایه آن را بگذاردو البته در رقابت‌های حزبی سعی می‌شود این پیروزی از رقیب سلب شود.

در هفته باقی مانده تا مذاکرات شاهد رفتارهایی با هدف تاثیر بر مذاکرات خواهیم بود؛ از این روز این هفته بسیار حساس است؛ اگر این رفتارها اصل مذاکرات را تحت‌الشعاع قرار دهد. خاصه آنکه اگر این رفتارها به درستی درک نشود، زمینه را برای بهره‌برداری رادیکال‌ها که هر گونه مذاکره و رابطه‌ای را نفی می‌کنند مهیا می‌کند. این هفته حساس است چون مقطع مذاکرات برای ما مهم است، چرا که طی مذاکرات علاوه‌بر تامین منافع می‌توانیم حرف خودمان را بزنیم و خلاف تبلیغات نشان دهیم که با گفت‌وگو، مشکلی نداریم. پس لازم است برای دستیابی به این هدف، این هفته حساس را با آرامش بگذرانیم.