در گفت‌وگوی دنیای اقتصاد با سفیر ایران در آلبانی تشریح شد
ضرورت توجه بیشتر شرکت‌های ایرانی به بازار آلبانی
عکس سعید عامری
در فرآیند توسعه و سازندگی مبادلات خارجی آلبانی نیز سیر صعودی داشته‌است، در سه سال گذشته حجم مبادلات خارجی این کشور بیش از 30درصد رشد داشته واردات از 6/1میلیارد یورو در سال 2003 به بیش از 2میلیارد یورو در سال 2005 رسیده است و صادرات نیز از 400میلیون یورو در همان سال به 530میلیون یورو در سال گذشته رشد داشته است.
مهم‌ترین ویژگی در تجارت خارجی آلبانی افزایش کسری تجاری و صعود آن از ۲/۱میلیارد یورو در سال ۲۰۰۳ به ۵۵۳/۱میلیارد یورو در سال ۲۰۰۵ است. به هر حال بیش از ۸۰درصد حجم مبادلات خارجی این کشور در این سال مربوط به واردات می‌باشد که در این بخش بیشترین سهم به کالای مصرفی، ماشینآلات صنعتی و خدمات اختصاص داشته است. در مجموع حجم تجارت خارجی آلبانی از یک میلیارد یورو در سال ۱۹۹۶ به بیش از ۵/۲میلیارد یورو در سال ۲۰۰۵ رشد داشته است و پیش‌بینی می‌شود فرآیند افزایش حجم بازرگانی خارجی در سال‌های آینده همچنان روند صعودی را طی کند. امری که موجب توجه و تمرکز جدی رقابت‌های منطقه‌ای و قاره اروپا به بازار این کشور شده است با هدف یافتن زمینه‌های ارتقای حجم مبادلات دوجانبه در این گزارش تنوع کمی و کیفی کالاهای وارداتی و صادرات آلبانی و کشورهای شریک تجارت بررسی می‌شود.
در بررسی دقیق‌تر واردات این کشور، در این بخش به کالاهایی اشاره می‌شود که کشورمان از مزیت نسبی برتر برای صادرات برخوردار بوده و آلبانی نیز واردکننده این کالاها است:
۱ - میوه و محصولات سیفی بیش از ۴۱میلیون یورو
2 - انواع سبزی‌ها 12میلیون یورو
۳ - محصولات دریایی، ماهی و کنسرو آن ۱۱میلیون یورو
4 - محصولات پلاستیکی 55میلیون یورو
۵ - انواع محصولات دارویی ۶۷میلیون یورو
6 - پنبه 16میلیون یورو
۷ - مرغ، تخم مرغ و عسل ۱۰میلیون یورو
8 - قالی و موکت 10میلیون یورو
۹ - انواع سرامیک و محصولات سرامیکی ۶۰میلیون یورو
10 - انواع شیشه 12میلیون یورو
۱۱ - محصولات ساخته شده از آهن و فولاد ۴۸میلیون یورو
12 - مس و انواع محصولات آن 3میلیون یورو
۱۳ - آلومینیوم و محصولات وابسته ۴۳میلیون یورو
14 - مبلمان و تجهیزات وابسته 37میلیون یورو
۱۵ - انواع اسباب‌بازی ۱۱میلیون یورو
16 - صنایع دستی 1/1میلیون یورو
در نگاه اول و کلی به نظر می‌رسد در خصوص چند قلم کالا از جمله میوه و سبزی، محصولات پلاستیک، دارو، فرش، شیشه و سرامیک و اقلام و کالاهای مصرفی در ساختمان‌سازی امکان حضور جدی‌تر در بازار رو به رشد آلبانی وجود دارد.
در سال 2005 صادرات آلبانی در مقایسه با سال قبل 9درصد و واردات 14درصد رشد داشته است. همچنان منسوجات، کفش و محصولات چرمی و فولاد بخش اعظم صادرات این کشور را تشکیل می‌دهند و در بخش واردات نیز ماشینآلات صنعتی، کالاهای مصرفی و مواد غذایی و حیوان زنده عمده‌ترین بخش یعنی بیش از 60درصد کل واردات را‌شامل می‌شود.
موضوع مهم در مبادلات خارجی این کشور به سهم ۴۰درصد ایتالیا و سهم ۱۶درصد یونان برمی‌گردد و ترکیه با سهم ۷درصد جایگاه سوم را در تجارت خارجی آلبانی به دست آورده است در مورد ترکیه فاصله زیاد ۱۵ برابری صادرات و واردات با آلبانی قابل توجه است و بعد از ترکیه، آلمان مهم‌ترین شریک تجاری این کشور می‌باشد و در میان کشورهای منطقه نیز بیشترین مبادلات بین آلبانی و بلغارستان (رقم بیش از ۶۰میلیون یورویی) در حال انجام است.
موضوع مهم دیگر ناچیز بودن حجم مبادلات آلبانی با آمریکا می‌باشد، به طوری که میزان واردات از آمریکا 40میلیون دلار بوده و میزان صادرات به این کشور کمتر از یک میلیون دلار بوده و در جدول حجم مبادلات خارجی آلبانی که از سوی بانک ملی این کشور منتشر می‌شود حتی اشاره‌ای به نام این کشور به عنوان هدف صادراتی نشده ا ست.
در مورد مبادلات با جمهوری اسلامی ایران، موضوع برجسته یک طرفه بودن صادرات به این کشور است در حالی که ۲/۱میلیون یورو صادرات کشورمان به ثبت رسیده است سهم آلبانی در صادرات به جمهوری اسلامی ایران چند هزار یورو ذکر شده است و در حال حاضر نمایندگی در حال بررسی زمینه‌های ارتقاء حجم مبادلات به ویژه از طریق مشارکت فعال شرکت‌های بزرگی چون صانیر، ایدرو، اتحادیه تولیدی تعاونیهای روستایی، اتاق بازرگانی ایران و تهران و بخش تعاون کشورمان در بازار و اقتصاد رو به رشد آلبانی است. همزمان این نمایندگی تلاش دارد تا از طریق بررسی امکانات همکاری‌های استانی نیز به فرایند گسترش مبادلات اقتصادی و تجاری دو جانبه کمک کند.
جناب سفیر مختصری در مورد خودتان و سوابق کاری مطلبی بیان نمایید؟
علی بمان اقبالی زارچ دارای مدرک تحصیلی دکترای جامعه‌شناسی از دانشگاه بخارست هستم. فعالیت حرفه‌ای‌ام در وزارت امور خارجه ج.ا.ا و سابقه کاری‌ام در رومانی بوده است و در زمینه مقالات علمی نیز چندین مقاله در نشریات داخلی ج.ا.ا چاپ و منتشر شده است.
در مورد آلبانی از لحاظ موقعیت جغرافیایی تاریخی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی توضیح دهید؟
جمهوری آلبانی (جمهوری سوسیالیستی خلق آلبانی سابق) کشوری است کوهستانی که در جنوب غربی شبه جزیره بالکان در کنار دریای آدریاتیک قرار گرفته است. این کشور از شمال و مشرق به جمهوری صربستان و مونته‌نگرو (ایالت کوزوو) و مقدونیه، از جنوب به یونان و از مغرب به دریای آدریاتیک و دریای آیونی (بخشی از دریای مدیترانه) و تنگه اوترانتو محدود می‌باشد. مساحت آلبانی، ۲۸۷۴۸ کیلومتر مربع است. آلبانی تقریبا یک منطقه کوهستانی است. سه چهارم این سرزمین را کوه‌ها و تپه‌هایی در بر گرفته است که در بخش شمالی، مرکزی و جنوب کشور قرار دارند و ارتفاع از سطح دریا حدود دویست متر می‌باشد. حدود نصف وسعت کشور پوشیده از جنگل است. آب و هوای آلبانی در سراسر کشور تقریبا مدیترانه‌ای است.
کشور آلبانی به دنبال 500 سال حاکمیت عثمانی‌ها در تاریخ 28 نوامبر سال 1919 به استقلال دست یافت. در اول سپتامبر سال 1928 حکومت سلطنتی تحت پادشاهی زوغو، شکل گرفت و در 7 آوریل سال 1939 از طرف نیروهای ایتالیایی اشغال شد. در 8 نوامبر سال 1941 حزب کمونیست در این کشور تاسیس و در 29 نوامبر همین سال، این حزب به رهبری انور خوجه و تحت نام جنبش آزادی‌بخش ملی، قدرت را در دست گرفت. اعمال قدرت انور خوجه به صورت حکومت دیکتاتوری تا 11 آوریل 1985 ادامه داشت. در طی این مدت سیاست خارجی آلبانی ابتدا به سوی شوروی سابق و پس از بریدن از آن به سمت حکومت کمونیستی چین گرایش داشت. در عین حال طی این دوران کشور آلبانی با کشیدن حصارهای آهنین به دور خود، تقریبا کشوری منزوی در جهان محسوب می‌شد.
به دنبال تحولات مربوط به فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق و ایجاد تغییرات در کشورهای اروپای شرقی، آلبانی نیز از این تغییرات مصون نماند در ۱۷ دسامبر سال ۱۹۹۰، رامیز علیا جانشین انور خوجه اقدام به تشکیل یک سیستم چند حزبی در آلبانی کرد. در جریان انتخابات ۲۲ مارس ۱۹۹۲، حزب مخالف دولت یعنی حزب دموکراتیک به رهبری سالی بریشا به مقام ریاست جمهوری این کشور رسید و بدین سان سلطه ۵۰ سال حکومت کمونیستی و دیکتاتوری انور خوجه و یارانش خاتمه یافت.
جمعیت این کشور در حدود سه‌میلیون و 355هزار نفراست. 95درصد آلبانیایی، 54/2درصد یونانی، 41/0درصد اسلاو و سایر اقلیت‌ها هستند. 70درصد جمعیت این کشور مسلمان، 20درصد ارتدوکس و 10درصد آن کاتولیک می‌باشند تیرانا پایتخت این کشور است. از شهرهای مهم این کشور الباسان، جیروکاسترو، اشکودرا، ساراندا و از بنادر مهم آن بندی دورس و ولورا می‌باشد.
حکومت این کشور جمهوری پارلمانی است انتخاب پارلمانی هر ۴ سال یک بار برگزار و نمایندگان پارلمان توسط رای مستقیم مردم از بین کاندیداهای احزاب گوناگون انتخاب می‌شوند. پارلمان آلبانی ۱۴۰ نفر عضو دارد.
رییس‌جمهور آلبانی با سه پنجم آرای نمایندگان پارلمان و از میان چند نفر نامزد پیشنهادی از سوی حزب برنده در انتخابات برگزیده می‌شود. رهبر حزب برنده در انتخابات پارلمانی به عنوان نخست‌وزیر و با رای نمایندگان پارلمان انتخاب می‌شود.
آلفرد مویسیو، رییس‌جمهور و صالح بریشا، نخست‌وزیر هستند. ۲۸ نوامبر ۱۹۱۲ (استقلال از امپراتوری عثمانی) روز ملی آلبانی است.
وضعیت اقتصادی:
آلبانی در پرتو حمایت‌ها و کمک‌های بین‌المللی به ویژه اتحادیه اروپا، بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول، بانک توسعه و بازسازی اتحادیه اروپا و غیره، از لحاظ اقتصادی در حال رشد است. ولی بحران انرژی و تامین برق در این کشور از دغدغه‌های اصلی مسوولان آلبانی است و در این بخش سرمایه‌گذاران ایرانی می‌توانند با توجه به تجربیات مفید در زمینه صدور خدمات فنی و مهندسی حضور موثری داشته باشند.
- مهم‌ترین اقلام صادراتی آلبانی شامل کفش، قیر، فلزات، نفت‌خام، سبزیجات،سنگ‌های معدنی تزئینی، میوه و تنباکو و مهم‌ترین طرف‌های تجاری آلبانی کشورهای ایتالیا، یونان، ترکیه، آلمان می‌باشند.
- میزان صادرات: حدود ۵۰۰میلیون یورو (ردیف ۲۱۳ در بین کشورهای جهان) است و واردات کشور به ارزش ۲میلیارد یورو (ردیف ۱۵۵ در بین کشورهای جهان) بیشتر شامل ماشینآلات و تجهیزات، مواد غذایی، منسوجات و مواد شیمیایی بوده که غالبا از کشور ایتالیا (۳۶درصد)، یونان (۴/۲۰) ترکیه (۱/۸درصد) و آلمان (۵/۵درصد) وارد بازار آلبانی می‌شود.
- میزان ذخایر ارزی: 2/1میلیارد دلار و بدهی آن به میزان 4/1میلیارد دلار می‌باشد.
رشد تولید ناخالص ملی آلبانی ۸/۵درصد و بخش‌خصوصی به میزان ۸۰درصد در رشد تولید ناخالص ملی سهم دارد. نرخ تورم آن بین ۲ تا ۴درصد است.
- نرخ بیکاری در آلبانی 14درصد و در ردیف 39جهانی قرار دارد.
- میزان درآمد عمومی (یک‌میلیارد و سی و شش میلیون دلار) ۴۰۰ تا ۶۰۰میلیون دلار از این درآمد عمومی از محل درآمد کارگران آلبانیایی شاغل در کشورهای خارجی عمدتا در ایتالیا و یونان تامین می‌شود.
- میزان مخارج 1627 (یک‌میلیارد و ششصد و بیست و هفت میلیون دلار) اعلام شده است. بین 30 تا 35درصد جمعیت آلبانی زیر خط فقر زندگی می‌کنند.
- میزان نیروی کار ۳۵/۱میلیون نفر (بدون لحاظ ۳۵۲۰۰۰تن از نیروی کار این کشور در خارج) میزان نیروی کار فعال در بخش کشاورزی، ۵۷درصد بخش‌خصوصی ۲۰درصد و عمومی ۲۳درصد است.
- واحد پول آلبانی لک (تقریبا یک‌دلار برابر با 95 لک) است.
- میزان سرمایه‌گذاری خارجی در آلبانی در سال (۲۰۰۴)، ۳۴۱میلیون دلار از سوی بانک آلبانی اعلام شده است.
- بیش از 1000 شرکت خارجی در آلبانی فعالیت دارند. زمینه‌های اساسی سرمایه‌گذاری در بخش نفت، گاز، مخابرات، برق و راه می‌باشد. این کشور سومین کشور دارنده ذخایر معدن کرومیت جهان است.
- میان ج.ا.ا و آلبانی چهار موافقتنامه اقتصادی حمایت و تشویق سرمایه‌گذاری، موافقتنامه گمرکی، اجتناب از اخذ مالیات مضاعف، موافقتنامه بازرگانی آماده امضا است.
- حجم مبادلات تجاری ایران و آلبانی بیش از یک‌میلیون و 500هزار دلار می‌باشد.
سطح کنونی روابط میان ایران و آلبانی چگونه است؟
سابقه روابط ج.ا.ا و آلبانی به شکل نوین آن به سال 1992 برمی‌گردد و از آن زمان تاکنون روابط دو کشور در تمامی ابعاد سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ادامه یافته است. هرچند آلبانی در ایران سفارت ندارد ولی ما در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به تلاش خود ادامه می‌دهیم و امیدواریم بتوانیم سطح مناسبات دیرینه میان دو ملت تاریخی و فرهنگ دوست ایران و آلبانی به جایگاه بهتری ارتقا پیدا کند.
به نظر شما روابط اقتصادی بین دو کشور در چه زمینه‌هایی باید توسعه پیدا کنند؟
ج.ا.ا در سال‌های اخیر در بخش انرژی، پتروشیمی، صنایع نظیر تولید اتومبیل از جمله خودروی ملی به نام سمند و طراحی خودرو‌های جدید به نام تندر، سریر و صدور آن به بازار‌های منطقه‌ای و جهانی، تراکتور، صدور خدمات فنی مهندسی، تولید سیمان، صنایع پلاستیک و مواد اولیه شیمیایی، راهسازی و حمل و نقل، کشتی‌سازی، ساخت اسکله‌های نفتی، صنعت ساختمانی (انواع سنگ، کاشی، سرامیک، شیشه، درب، انواع قفل و...) تولید انواع فرش (دستی و ماشینی) صنایع دستی، توریستی و هتلداری پیشرفت‌های خوبی داشته است و همچنین در زمینه دارویی و پزشکی (96درصد از نیاز دارویی کشور در داخل تولید می‌شود)، علوم جدید نظیر نانوتکنولوژی، سلول‌های بنیادی، تجهیزات و لوازم بیمارستانی، واکسن...) موفقیت ایران چشمگیر بوده است.
تولید انواع مواد غذایی (نظیر انواع کنسرو‌ها، ماهی، شیرینی و شکلات، خشکبار (پسته، بادام، فندق، گردو...) زعفران (بهترین نوع در دنیا)، خاویار، انواع رب و...) پیشرفت‌های چشمگیری داشته و بسیاری از این تولیدات به سایر کشورها صادر می‌شود و تجار آلبانی با توجه به موقعیت جغرافیایی مناسب این کشور در منطقه بالکان غربی علاوه بر تامین نیاز‌های بازار داخلی آلبانی، نقش موثری را در تامین بازار منطقه‌ای از جمله کوزوو، مقدونیه و مونته‌نگرو ایفا نماید و شرکت‌های ایرانی آماده همکاری جهت ارتقای سطح مبادلات دوجانبه می‌توانند از این ظرفیت آلبانی بهره گرفته و ما آمادگی داریم نقش نمایندگی شرکت‌های علاقه‌مند را ایفا نماییم.
من به عنوان سفیر کشورم تاکنون برای معرفی شرکت‌هایی که ظرفیت‌های خود را ارائه کرده‌اند اهتمام کامل به کار برده و امروز مقامات دولتی و بخش‌خصوصی آلبانی با توانایی شرکت‌هایی چون صانیر، فولاد آلیاژی یزد، اتحادیه تعاونیهای روستایی، مرکز توسعه تجارت، انجمن خدمات فنی و مهندسی، اتاق بازرگانی و شرکت‌های برتر صادراتی کشورمان آشنایی دارند و از این طریق از همه شرکت‌های توانمند ایرانی درخواست می‌نمایم با توجه به دوران انتقال، فرآیند همگرایی در اتحادیه اروپا و ضرورت بازسازی زیرساختار‌ها به حوزه بالکان غربی به ویژه آلبانی نگاه جدید کرده و به این درخواست پاسخ مثبت بدهند.
سابقه روابط فرهنگی میان دو کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
سوابق روابط میان ج.ا.ا و آلبانی در زمینه‌های مختلف به ویژه در عرصه فرهنگی تجلی بیشتری داشته است. چنانچه می‌دانید زبان فارسی در برخی از شهرهای آلبانی مانند الباسان حدود 200سال قبل جزو زبان دوم اهالی مردم این شهر بوده و شعرا و نویسندگان بزرگی نظیر برادران فراشری (نعیم و سامی فراشری) به زبان فارسی اشعاری سروده‌اند. همچنین برخی از آثار نویسندگان معاصر آلبانی به زبان فارسی ترجمه و منتشر شده است.
مردم آلبانی با رباعیات خیام، شاهنامه فردوسی، بوستان و گلستان سعدی و اشعار حافظ آشنا هستند و روابط دیرینه فرهنگی و تاریخی میان دو ملت و کشور، می‌تواند تاثیر مثبتی بر روند توسعه همکاری و مناسبات دوجانبه در سایر زمینه‌ها داشته باشد. مردم آلبانی همانند مردم ایران صلح‌دوست، مخالف خشونت و اهل گفت‌وگو و با فرهنگ هستند.
از دیدگاه بنده حضور و تاثیر فرهنگ و ادبیات فارسی و ایرانی نه تنها در کشور زیبا و فرهنگ دوست آلبانی که خود نمایانگر تفکر و علاقه‌مندی فرهنگی اندیشمندان و نویسندگان مشهور و برجسته آلبانیایی نظیر برادران فراشری، وجیه بخارایی، حافظ علی کورچا و بقیه نویسندگان و ملت نجیب آلبانی است طرفدار دارد بلکه نویسندگان و اندیشمندان سایر کشورها بر روی ادبیات و فرهنگ ایرانی مطالعات عمیقی داشته و آثار بسیاری از شعرا و نویسندگان ایرانی همچون حافظ، سعدی، خیام، فردوسی به زبان‌های مختلف ترجمه شده است.
آیا میان برنامه آلبانی برای پیوستن به ساختار‌های اروپایی و توسعه مناسبات با کشورمان تناقضی وجود دارد؟
از دیدگاه من بین برنامه آلبانی برای همگرایی در ساختار اروپایی و توسعه روابط با ج.ا.ا تناقضی وجود ندارد و عضویت کشورها در سازمان‌های مختلف بین‌المللی و منطقه‌ای فرصتی در اختیار کشورهای عضو قرار می‌دهد تا بتوانند نقش سیاسی خود را ایفا نمایند به هر حال ظرفیت‌های زیادی برای گسترش همکاری‌های دوجانبه در تمامی زمینه‌ها به ویژه عرصه اقتصادی وجود دارد و تلاش ما تقویت روابط دیرینه دو ملت و افزودن صفحاتی بر دیوان تاریخ‌دوستی مردم خوب دو کشور می‌باشد.
برداشت شما از آلبانی با توجه به اقامت کوتاه در این کشور چگونه است؟
در این مدت آلبانی را کشوری رو به رشد و پیشرفت در همه زمینه‌های سیاسی، اقتصادی ارزیابی می‌کنم و مردم این کشور خونگرم، با فرهنگ، صلح‌دوست، مهمان‌نواز که با شادابی و طراوت برای توسعه هرچه بیشتر آلبانی تلاش می‌کنند و در واقع در رفتارهای اجتماعی و انسانی و باورهای دینی اشتراکات زیادی مشهود است و امیدوارم در دوران ماموریتم بتوانم صفحاتی بر دیوان تاریخ روابط دوستانه دو ملت و دو کشور بیافزایم.
ارسال نظر