نگاه سوم- معبد آناهیتا یکی از آثار ارزشمند کنگاور است و بر سر راه امروزی همدان- کرمانشاه واقع شده است. این بنا بر روی تپه طبیعی با حداکثر ارتفاع ۳۲ متر نسبت به زمین‌های اطراف ساخته شده است. معبد آناهیتا کنگاور برای اولین بار در سال ۱۳۴۸ توسط «سیف‌ا... کامبخش فود» پس از آوار برداری از بناهایی که بر روی آن ساخته شده بود، بیرون آمد.

در یکی دو قرن اخیر سیاحان و مورخین و در ادامه باستان‌شناسان از این معبد با عناوینی چون معبد خورشید، معبد یونانی، عمارت یونانی، معبد دیان و بالاخره معبد ناهید یا آناهیتا نام برده‌اند و تاریخ آن را به دوره سلوکی یا اشکانی نسبت داده‌اند. براساس شواهد و مدارک باستان شناسی موجود بر فراز این دیوار یک ردیف ستون به صورت نرده که صرفا القاکننده عظمت بنا است و جنبه زیبایی و تزئینی دارد قرار گرفته چرا که این ستون‌ها هیچ‌گونه باری بر روی خود ندارد. این ستون‌ها با نرده‌های تزئینی دارای ۳۵۴ سانتیمتری ارتفاع و از سه بخش سرستون میان ستون و پایه ستون تشکیل شده است. دیوار محیطی که ستون‌ها بر روی آن واقع شده خود از دو قسمت تشکیل شده قسمت داخلی که با استفاده از سنگ به ابعاد و اندازه‌های مختلف و ملاط گچ ساخته شده و قسمت خارجی که به وسیله یک ردیف سنگ تراش نماسازی شده است.

در ضلع جنوبی پلکان دو طرفه‌ای تعبیه شده است که بنا بر شواهد موجود جاده قدیم همدان کرمانشاه از کنار آن عبور می‌کرده است.

قسمت بالای پلکان طی قرون و اعصار در دسترس اشخاص و عوامل طبیعی بوده که در معرض تخریب و تجاوز قرار گرفته است و در نتیجه نمی‌توان حد دقیق آخرین پله بالایی را تعیین کرد.

از دیگر از اجزای متصل به دیواره خارجی (اصلی) بنا پلکان واقع در جبهه شمال شرقی است. این پلکان به عنوان پلکان مخفی یا پلکان اختصاصی محسوب می‌شود که با توجه به آثار باقی مانده به یک سکوی بزرگ است که در کناره دیواره شمال شرقی به صورت یک مکعب مستطیل ساخته شده است. از دیگر آثار قابل بحث اینکه در پای دیواره شرقی بنا تابوت‌ها و خمره‌های سفالی دفن اجساد مربوط به دوره اشکانیان به دست آمده که سکه‌هایی مربوط به این دوران از «فرهاد اول» و ۱۷۴۱۸۱ قبل از میلاد و «ارد» ۳۷۵۶ قبل از میلاد در این قبور به دست آمده است.