نگاه سوم - اسرار شهر سوخته زابل که بهشت باستان دنیا نام گرفته همچنان برای بشر پنهان مانده است. شهری که مرکز تجاری، صنعتی در پنج هزار سال قبل بود امروز به عنوان محوطه سوخته نام برده شده و هر سال بخشی از اسرارش بر همگان آشکار می‌شود.

این شهر در ۳۲۰۰سال قبل از میلاد پایه‌گذاری شده و مردم این شهر در چهار دوره بین سال‌های ۳۲۰۰ تا ۱۸۰۰ قبل از میلاد در آن سکونت داشته‌اند. یکی از ماموران نظامی بریتانیا از نخستین کسانی بود که در دوره قاجار و پس از بازدید از سیستان به این مکان اشاره کرده واولین کسی است که در خاطراتش این سرزمین را شهر سوخته نامیده و آثار به جای مانده از آتش‌سوزی را دیده است. تحقیقات نشان می‌دهد در پنج‌هزار سال قبل از میلاد این سرزمین منطقه‌ای سبز و خرم با پوشش گیاهی متنوع و بسیار مطلوب بوده و درختان بیدمجنون، افرا و سپیدار در آنجا فراوان وجود داشته است. باستان‌شناسان با یافتن مهره‌ها و گردنبند‌هایی از لاجورد و طلا انواع سفالینه‌ها و ظروف سنگی، معرف‌کاری، انواع پارچه و حصیر یافت شده که معرف وجود چندین نوع صنعت، به ویژه صنعت پیشرفته پارچه‌بافی در آنجا است.شهر سوخته از لحاظ تقسیم‌بندی در بین دیگر محوطه‌های باستانی دنیا بی‌نظیراست تقسیم‌بندی محله‌های مختلف شامل منطقه سکونت، بناهای یادمانی و محل کارگاه‌های صنعتی مساله‌ای است که در هیچ شهر باستانی وجود ندارد. این محوطه تاریخی بهترین پایگاه باستان‌شناسی دنیا برای انجام تحقیقات بر روی منابع انسانی است در گورستان شهر سوخته انواع اسکلت یافت‌شده که به دلیل وجود خاک مناسب این اسکلت‌ها از بین نرفته‌اند. در قدیمی‌‌ترین اسکلت یافت شده از این گورستان متعلق به یک مرد با قد یک متر و ۹۰سانتیمتر بوده است.طراحی تمبر نخستین انیمیشین کشف‌شده جهان در شهر سوخته یکی از آخرین برنامه‌های کارشناسان پایگاه بین‌المللی این محوطه است بر رویاین تمبر نقشه شهر سوخته به همراه جام منقش به تصویر طراحی شده است.