طعم ترش تلویزیون در نوروز
نگاه سوم - صدا و سیما چند سالی است که با فرارسیدن مناسبت‌های گوناگون از جمله ماه مبارک رمضان، عید نوروز و ... به تدارک مجموعه‌های تلویزیونی، فیلم‌های سینمایی و ویژه برنامه‌های مختلف می‌پردازد و تلاش مدیران شبکه‌های مختلف با نزدیک شدن به این ایام برای جلب رضایت بینندگان خود بیشتر می‌شود.

نمایی از مجموعه تلویزیونی «ترش و شیرین»
امسال نیز همزمان با تعطیلات نوروز شاهد پخش مجموعه‌های طنز تلویزیونی و فیلم‌های بسیاری از سینمای ایران و جهان از شبکه‌های مختلف تلویزیون بودیم و بنابر نظر اکثر کارشناسان امسال شاهد ضعف در عملکرد مدیران صدا و سیما در ساخت مجموعه‌های طنز تلویزیونی بودیم.
سه مجموعه تلویزیونی «روزگار خوش حبیب آقا» ساخته مهدی مظلومی «بایرام» ساخته مسعود نوابی و «ترش و شیرین» به کارگردانی رضا عطاران نتوانست با وجود تبلیغات دست‌اندرکاران شبکه‌های مختلف انتظار آحاد مخاطبان را فراهم سازد.
رضا عطاران که با سه مجموعه «خانه به دوش»، «متهم گریخت» و «کوچه اقاقیا» در تلویزیون موفق ظاهر شده بود در تعطیلات نوروز نیز نسبت به مهدی مظلومی و مسعود نوابی موفق‌تر نشان داد.
«ترش و شیرین» ‌به واسطه تیم نویسندگان و کارگردان مورد توجه مخاطبان تلویزیونی قرار گرفت ولی این مجموعه نیز دنباله‌روی ساخته‌های قبلی این کارگردان بود.
عطاران در این مجموعه نیز شکاف اجتماعی و نقد محیط بیرونی را با پس زمینه طنز و در پاره‌ای اوقات شوخی کلامی به عنوان دغدغه‌ای دائمی به تصویر می‌کشد.
عطاران از کارگردانان طنزی است که به واسطه قدرت در ساخت مجموعه طنز، توانایی اضافه کردن شوخی به متن نویسنده‌هایش را دارد که این امر این کارگردان را از دیگر کارگردانان طنز جدا می‌کند.
«بایرام» نیز مجموعه‌ای است که تلاش دارد بهار را با ایجاد موقعیت کمیک و شوخی کلامی به میان مخاطبان آورد که به شدت در ایجاد ارتباط ناکام ماند.
این مجموعه به ادعای کارگردان می‌خواست از لودگی فاصله بگیرد و با حرکت بر مدار طنز موقعیت بر سیری حرکت کند که نتوانست از این موقعیت کمدی بسازد.
فتحعلی اویسی و امیر جعفری بازیگران این مجموعه که امید کارگردان برای جذب مخاطب است، با تکرار در ایفای نقش‌های خود بیننده را دلسرد می‌کند.
«روزگار خوش حبیب آقا» نسبت به مجموعه «بایرام» برای بیننده قابل تامل‌تر بود. درگیر شدن شخصیت حبیب به عنوان یک مامور ارشد اداره مالیات در مسایل مختلف و ارائه چهره‌ای لوده و بی دست‌و‌پا از وی در مواجهه با افراد و مسایل پیش آمده برای او که در آستانه ازدواج دخترش است، بر ابهامات در نوع شخصیت‌پردازی و فضاسازی این سریال می‌افزاید.
«روزگار خوش حبیب آقا» را به نظر برخی منتقدان می توان به روزگار بد تلویزیون تعبیر کرد که ساخت برنامه‌های مناسبی و غنی‌سازی اوقات فراغت مخاطبان همواره در آخرین مراحل تصمیم‌گیری برای تولید در رسانه ملی قرار دارد.
اکثر کارشناسان معتقد بودند که نمایش آثار روز سینمای ایران و جهان این رسانه را از موج نارضایتی مخاطب در مواجه با برنامه‌ها و مجموعه تولید تا حدودی مصون داشت.
امسال هر کدام از شبکه‌های تلویزیونی هر روز یک فیلم را پخش کردند که با این حساب طی 18روز حدود 90فیلم از تلویزیون پخش شد که از این میان 15اثر ساخت ایران بود. نکته‌ای که در انتخاب فیلم سینمایی ایرانی از نظر مدیران تلویزیون دور مانده بود، کیفیت نسبی فیلم‌ها بود. بسیاری از فیلم‌های کمدی یا سرگرم کننده ایرانی که نوروز امسال پخش شد، از جمله آثار کم ارزش سینمای ایرانی محسوب می‌شود. فیلم‌هایی که اکران عمومی نیز ناموفق بوده‌اند و در مطبوعات نیز نقدهایی در تاکید بر بی کیفیت بودن این آثار نوشته شده بود.
حذف صحنه‌هایی که از نظر مدیران تلویزیون، غیرفرهنگی یا غیراخلاقی محسوب می‌شود نیز تا حدودی در بین شبکه‌ها متفاوت است، اما طی نوروز امسال تقریبا تمام فیلم‌های سینمایی ایرانی با حذف برخی از صحنه‌ها یا تعدادی دیالوگ و گاهی موسیقی کل فیلم مواجه شدند که به کیفیت این آثار لطمه جدی زد. چنانکه تماشای فیلم را برای افرادی که این آثار را در سینما دیده بودند، غیرقابل تحمل می‌کرد و بینندگانی که برای نخستین بار به تماشای این آثار می‌نشستند، هیچ لذتی از دیدن این فیلم‌های نمی‌بردند و به سینمای ایران بدبین می‌شدند.
تلویزیون برای پخش فیلم خارجی در نوروز به زمان ساخت و شهرت فیلم توجه می‌کند. در عین حال مدیران رسانه ملی دنبال شرایطی هستند که فیلم‌ها از مضمون متفاوتی برخوردار باشند و تنوع در کشور سازنده آثار به سمتی سوق پیدا کند که مخاطبان با تمام فرهنگ‌ها آشنا شوند. همچنین طی چند سال اخیر تا حدودی فضای پخش آثار باز شده و روابط انسانی میان افراد با حذف کمتری پخش می‌شوند. اما همچنان حک و اصلاح برخی از فیلم‌ها آنها را تبدیل به اثری بی ارزش می‌کند. در این میان رویکرد تلویزیون به سمت فیلم‌های سینمایی انیمیشنی و آثاری که از وجهی فانتزی یا خنده دار برخوردارند، نتیجه به مراتب بهتر در جذب مخاطب داشته است. طی سال‌های اخیر شرایط دوبله ایران با افت چشمگیر کیفیت مواجه شده، اما فیلم‌های دوبله شده برای نوروز از اشتباههای عجیب در ترجمه، دوبله و گاه صداگذاری برخوردار بودند که اگر تلویزیون فیلم‌ها را با زیرنویس پخش می‌کرد، مخاطب لذت بیشتری از تماشای آثار می‌برد.
برخی مواقع این اشتباهات به قدری فاحش بود که مخاطب با کمی دقت می‌توانست این ضعف را متوجه شود.