واکنش به گزارش آژانس اتمی - ۱۲ شهریور ۹۱
دنیای اقتصاد- گزارش تازه یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای ایران که در آن بار دیگر ادعاهایی درباره پاکسازی سایت پارچین مطرح شده، با واکنش انتقادی علی‌اکبر صالحی روبه‌رو شد. وزیر امور خارجه ایران در این باره گفت: «صحبت‌های این‌چنینی معنای فنی ندارد. هر کس در این زمینه متخصص باشد متوجه می‌شود که این صحبت‌ها بهانه‌تراشی است.» آمانو در گزارش خود مدعی شده سایت پارچین چنان پاکسازی شده است که راستی آزمایی آژانس درباره فعالیت‌های صورت گرفته در آن «به نحو عمده‌ای خدشه‌دار خواهد شد.» وزیر امور خارجه ایران در واکنش به گزارش یوکیا آمانو مطرح کرد
انتقاد از «بهانه تراشی» در گزارش جدید آژانس
دنیای اقتصاد- تقریبا یک هفته مانده تا برگزاری نشست ۳۵ عضو شورای حکام آژانس انرژی اتمی، یوکیا آمانو مدیر کل آژانس گزارش خود درباره برنامه هسته‌ای ایران را به اعضای شورای حکام ارائه کرد.
گزارشی که در آن اگرچه به گفته علی اصغر سلطانیه، نماینده دائم ایران در آژانس بر فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران تاکید شده، اما ادعاها در مورد سایت پارچین باقی مانده و گزارش‌های تازه‌ای هم درباره سایت غنی‌سازی فردو و دوبرابر شدن تعداد سانتریفیوژها مطرح شده است. در گزارش ۱۴ صفحه‌ای آمانو به اعضای شورای حکام ادعا شده است که سایت پارچین تا حدی مورد پاکسازی قرار گرفته که در صورت بازدید بازرسان آژانس، این پاکسازی به بازدید‌ها خدشه وارد می‌کند. همچنین در این گزارش از عمل نکردن ایران به پروتکل الحاقی طبق قطعنامه‌های شورای امنیت انتقاد شده و نیز آورده شده است که ایران اجازه بازرسی از تاسیسات آب سنگین را به آژانس نداده است. این موارد در حالی در گزارش آمانو منعکس شده که علی اصغر سلطانیه می‌گوید: در گزارش تاکید شده که هیچ انحرافی در مواد و فعالیت‌های هسته‌ای ایران به سمت اهداف نظامی مشاهده نشده است. او البته یادآور شده که انجام درخواست‌های آژانس درباره بازرسی‌ها تنها در شرایطی قابل قبول است که دو طرف برای روشن شدن اتهاماتی که آژانس مطرح می‌کند، بتوانند بر سر یک چارچوب و مدالیته به توافق برسند و بر آن اساس مذاکرات را ادامه دهند. در همین حال وزیر امور خارجه ایران هم گزارش جدید آژانس را از جنس بهانه‌تراشی توصیف کرد. با این حال سخنگوی کاخ سفید ضمن صحه گذاشتن بر ادعای‌های آژانس گفته است که ما در موقعیتی هستیم که برنامه هسته‌ای ایران را با دقت زیر نظر داشته باشیم و هر گونه تلاش ایران برای آغاز تولید اورانیوم در سطح تسلیحاتی را تشخیص دهیم.
موارد ادعایی در گزارش جدید یوکیا آمانو به ویژه در مورد بحث پارچین پس از آن طرح می‌شود که ایران و آژانس پنج دور با یکدیگر گفت‌و‌گو کرده‌اند و در دور آخر گفتوگوها البته به طور ویژه در مورد موضوع پارچین با یکدیگر وارد مذاکره شدند. آژانس با استناد به تصاویر ماهواره ای و اطلاعاتی می‌گوید که سایت پارچین به سمت برنامه‌های هسته ای نظامی سوق داده می‌شود در حالی که ایران تاکید دارد از این سایت برای فعالیت‌های متعارف نظامی استفاده می‌شود و به همین دلیل آن را جزو موضوعات امنیت ملی قلمداد کرده و اجازه بازدید را به آژانس نمی‌دهد. دور آخر گفتوگوها بر همین اساس آغاز شد و هر چند که سلطانیه آن را سازنده توصیف کرد، اما هرمان ناکارتس، معاون آمانو تاکید کرد که هنوز اختلافات پابرجا است.
اشاره به «سالن بی» سایت نطنز
اکنون اما آمانو در گزارش جدید خود باز هم موضوعات ادعایی پارچین را طرح و البته بحث فردو و برخی موارد دیگر را هم اضافه کرده است. در این گزارش البته موارد مثبتی هم دیده می‌شود از جمله اینکه آژانس توضیحات ایران درباره وجود ذرات با غنای بالای ۲۰ درصد را پذیرفته است. به گزارش ایسنا، یوکیا آمانو گزارش داده است که کارهای مقدماتی کلی در سالن تولید B در کارخانه غنی‌سازی نطنز آغاز شده است. «سالن بی» نطنز سالن دوم این سایت غنی‌سازی است که با آغاز فعالیت نصب و راه‌اندازی سانتریفیوژها در این سالن در آینده، نطنز آرام آرام به ظرفیت کاملش نزدیک خواهد شد.
در بخشی از این گزارش همچنین به میزان افزایش اورانیوم غنی‌سازی شده توسط ایران اشاره شده و آمده است: از وقتی ایران غنی‌سازی اورانیوم را در سایت‌های غنی‌سازی‌اش آغاز کرده تقریبا این مقدار را در این تاسیسات تولید کرده است: ۶۸۷۶ کیلوگرم از UF۶ غنی شده تا غنای ۵ درصد از اورانیوم ۲۳۵ (نسبت به گزارش قبلی ۶۷۹ کیلوگرم اضافه شده است) ۴/۱۸۹ کیلوگرم UF۶ غنی شده تا غنای ۲۰ درصد از اورانیوم ۲۳۵ (نسبت به گزارش قبلی ۸/۴۳ کیلوگرم اضافه شده است)
کارخانه غنی‌سازی سوخت فردو
در این گزارش همچنین تاکیده شده است که تعداد سانتریفیوژها در فردو، به ۲۱۴۰ سانتریفیوژ رسیده، این در حالی است که در گزارش قبلی این تعداد ۱۰۶۴ سانتریفیوژ بوده است. البته گزارش آژانس تاکید کرده است که این سانتریفیوژها هنوز راه‌اندازی نشده‌اند.البته در بخش دیگر این گزارش آمده است: در رابطه با حضور ذراتی با غنای بالای ۲۰ درصد اورانیوم ۲۳۵، توضیحات ایران با ارزیابی‌های بیشتر آژانس از زمان گزارش‌های قبلی، ناهمخوانی ندارد. آژانس و ایران تبادل نظرهایی در مورد راه‌های بروز مجدد سطوح غنی‌سازی بالاتر از سطح اظهار شده در پرسشنامه اطلاعات طراحی داشته‌اند.
راه‌اندازی ۱۰ سایت جدید غنی‌سازی
در این گزارش همچنین آمده است: آژانس همچنین در انتظار دریافت پاسخ محتوایی ایران به درخواست‌های آژانس برای اطلاعات بیشتر در رابطه با اعلام اخباری از طرف ایران درباره ساخت ۱۰ تاسیسات جدید غنی‌سازی اورانیوم است که بر اساس گفته ایران درباره محل استقرار ۵ مورد آن تصمیم‌گیری شده است. همان طور که از طرف آژانس درخواست شده ایران هنوز اطلاعات مربوط به اعلام مورخ ۷ فوریه ۲۰۱۰ را که تکنولوژی غنی‌سازی لیزری را در اختیار دارد، به آژانس ارائه نداده است. در نتیجه عدم همکاری ایران درباره این موضوعات، آژانس قادر به انجام راستی آزمایی و ارائه گزارش کامل در این موارد نیست.
ادعاهای تازه درباره پارچین
در بخش دیگر این گزارش ادعا شده است: چنانکه در ضمیمه گزارش نوامبر ۲۰۱۱ مدیر کل بیان شده است اطلاعاتی که کشورهای عضو به آژانس داده‌اند، نشان می‌دهند که ایران برای انجام آزمایش‌های هیدرودینامیک یک مخزن بزرگ مواد انفجاری ساخته است. اطلاعات مزبور همچنین نشان می‌دهند که این مخزن در سال ۲۰۰۰ در پارچین نصب شده بود. از زمان نخستین درخواست آژانس برای دسترسی به این محل، تصویرهای ماهواره‌ای نشان می‌دهند که فعالیت‌های گسترده انجام شده و تغییراتی در نتیجه آن در این محل روی داده است. تصویرهای ماهواره ای نشان می‌دهند که از تاریخ مه ۲۰۱۲ پنج ساختمان یا سازه‌های دیگر در این محل تخریب شده‌اند و خطوط برق، حصارها و همه جاده‌های آسفالت شده پاکسازی شده‌اند. خراش‌های عمده روی زمین و نماسازی در ناحیه گسترده‌ای از اطراف محل مزبور و اطراف آن انجام شده و جاده‌های خاکی جدیدی ساخته شده است.
آمانو ادعا می‌کند: با توجه به همین فعالیت‌های گسترده است که توانایی آژانس برای راستی آزمایی اطلاعاتی که نسبت به آنها نگرانی دارد، دچار اثرات منفی شده است و زمانی که آژانس به این محل دسترسی بیابد توانایی آن برای اجرای راستی آزمایی موثر به نحو عمده‌ای خدشه‌دار خواهد شد.
بی‌نتیجه ماندن گفتوگوها
همچنین در خلاصه گزارش آمانو آمده است که با وجود گفت‌وگوی فشرده بین آژانس و ایران از ژانویه ۲۰۱۲ تاکنون، هیچ نتیجه ملموسی جهت حل و فصل موضوعات باقیمانده به دست نیامده است. با توجه به ماهیت و میزان اطلاعات معتبر موجود، از نظر آژانس ضروری است که ایران بدون تاخیر بیشتر وارد تعامل با آژانس در مورد محتوای نگرانی‌های آژانس شود. در فقدان چنین تعاملی، آژانس قادر نخواهد بود نگرانی‌های مربوط به موضوعات مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران از جمله موضوعاتی که نیاز به شفاف‌سازی دارند تا وجود ابعاد محتمل نظامی برنامه هسته‌ای ایران را منتفی سازند، حل و فصل کند.
انجام درخواست‌های آژانس منوط به توافق بر سر مدالیته
نماینده دائم ایران در آژانس بینالمللی انرژی اتمی اما در واکنش به این گزارش گفت: بدیهی است پذیرش و انجام درخواست‌های آژانس در چارچوب ابهاماتی که درباره برنامه هسته‌ای ایران مطرح می‌کند قبل از توافق بر سر یک چارچوب و مدالیته مشخص ممکن نخواهد بود. وی به ایسنا گفت که بدون شک هر گونه تعامل در زمینه همکاری ایران با آژانس برای حل و فصل موضوعات مطرح باید بر اساس ضوابط و رعایت کامل ملاحظات دقیق کشورمان باشد.
سلطانیه در پاسخ به اینکه پس از چندین دور مذاکرات با آژانس، چرا تاکنون نتیجه‌ای برای توافق بر سر یک مدالیته به دست نیامده است؟ خاطرنشان کرد: از میان نکات اختلافی ایران با آژانس که تاکنون مانع توافق نهایی بر سر مدالیته همکاری شده است، این است که ما اصرار بر تحویل مدارک اتهامات و ادعاهایی هستیم که برخی کشورها به آژانس ارائه کرده‌اند و می‌خواهیم این مدارک به ایران داده شود. این خواسته ما کاملا منطقی و مورد تایید جنبش غیرمتعهدها در آژانس است که در بیانیه‌های مختلف آن را مطرح کرده‌اند.
این دیپلمات کشورمان تصریح کرد: در صورت تحقق خواسته‌های منطقی ما و درج آنها در مدالیته مورد مذاکره می‌توانیم به یک جمع‌بندی منطقی برسیم. وی با تاکید بر اینکه به مذاکره خود در آژانس برای تعیین چارچوب ادامه می‌دهیم، افزود: ما انتظار داریم مصوبات اجلاس استانبول ۲ در خصوص رعایت NPTو فرآیند گام به گام غرب و ایران رعایت شود و در این صورت است که می‌توانیم شاهد برخورد منصفانه و منطقی باشیم.
صالحی: بهانه تراشی می‌کنند
همچنین علی‌اکبر صالحی وزیر امور خارجه هم در مورد گزارش اخیر آمانو و اینکه در این آن قید شده ایران در حال پاکسازی سایت پارچین است و این پاکسازی در صورت موافقت ایران با بازدید آژانس از این سایت به بازدید آژانس خدشه وارد می‌کند گفت: صحبت‌های این‌چنینی معنای فنی ندارد. او با تاکید بر اینکه صحبت‌های این چنینی معنایی ندارد، گفت: هر کس در این زمینه متخصص باشد متوجه می‌شود که این صحبت‌ها بهانه‌تراشی است و مسائلی از این دست با پاکسازی و پاک کردن زدوده نمی‌شود.
واکنش آمریکا
در طرف مقابل اما کاخ سفید اعلام کرد که با دقت مشغول بررسی گزارش جدید آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای ایران است. به گزارش ایسنا، جی کارنی، سخنگوی کاخ سفید در جمع خبرنگاران مدعی شد اینکه ایران به تداوم آنچه وی نقض وظایف هسته‌ای‌اش خواند ادامه می‌دهد «تعجب برانگیز نیست.»
به گزارش رادیو آمریکا، کارنی گفت که رییس‌جمهور آمریکا «همه گزینه‌ها را روی میز نگه داشته است» و افزود که اگرچه پنجره فرصت برای یافتن یک راه‌حل دیپلماتیک همچنان باز است، «این پنجره تا ابد باز نخواهد ماند.»
سخنگوی کاخ سفید در واکنش به این سوال که آیا آمریکا همچنان معتقد است که می‌توان جلوی حمله احتمالی نظامی رژیم صهیونیستی به تاسیسات هسته‌ای ایران را گرفت گفت: برای حل دیپلماتیک این مساله هنوز وقت هست و همانطور که گفتم اگر آنها حرکتی برای رد شدن از مرز و تولید سلاح هسته‌ای کنند ما متوجه می‌شویم.
عکس: آکو سالمی
ارسال نظر