موضع رییس مجلس درباره مصونیت پارلمانی

عکس: ایسنا

لاریجانی: توهین و افترا شامل مصونیت پارلمانی نیست

دنیای اقتصاد- بحث بر سر «مصونیت قضایی نمایندگان مجلس» بار دیگر بالا گرفته است. در تازه‌ترین موضعگیری، علی لاریجانی در جلسه علنی دیروز مجلس در پاسخ به اخطار نماینده اردکان در خصوص اظهارات رییس قوه‌قضائیه گفت: نمایندگان در ایفای وظایف نمایندگی و اظهارنظراتشان کاملا آزاد هستند و کسی حق تعقیب آنها را ندارد، اما کسی حق ندارد تحت عنوان آزادی بیان به دیگران توهین کند. ماجرا از آنجا آغاز شد که دادستان تهران در ماه گذشته علیه‌ علی مطهری، نماینده تهران به‌دلیل بخش‌هایی از نطقش در آخرین روزهای مجلس هشتم اعلام جرم کرد. علی مطهری در نطقی که در اول خرداد ماه ایراد کرده بود با انتقاد از وضعیت حجاب در جامعه گفته بود: «احمدی‌نژاد و مشایی به فکر... نیز باشند، شاید آن زمان روحانیت و مردم متدین و حزب‌الهی که در دوره اصلاحات با یک صدم وضعیت کنونی کفن‌پوش به خیابان‌ها ‌ریختند، احساس مسوولیت کرده و اقدامی انجام دهند.»

پس از اعلام جرم دادستانی علیه علی مطهری بود که وی پاسخی شدیداللحن به سخنان دادستان داد و گفت که «اساسا دادستان حق ورود به نطق نمایندگان را ندارد و اگر توهین یا افترایی در کار باشد، فرد توهین‌شونده حق دفاع از خود در صحن مجلس را دارد.» وی اضافه کرده بود: «طبق اصول ۸۴ و ۸۶ قانون اساسی، نماینده در اظهارنظر درباره همه مسائل کشور آزاد است و نباید چماقی به نام «دادستان» بالای سر او باشد.»

اما این سخنان علی مطهری هفته گذشته با واکنش قاضی‌القضات روبه‌رو شد؛ به طوری که آیت‌الله آملی لاریجانی در جلسه مسوولان عالی قضایی گفت که «نمایندگان مجلس در مقام اجرای وظایف نمایندگی خود آزادند، اما این مساله معنایش مصونیت قضایی نیست و تفسیر مصونیت قضایی از اصل ۸۶ قانون اساسی توهم باطل است.» رییس قوه‌قضائیه همچنین با اشاره به اینکه شورای محترم نگهبان نیز تاکنون این اصل را تفسیر کرده و چند بار بر آن تاکید کرده است، اضافه کرد:‌ «تعبیر مصونیت قضایی در اصل ۸۶ اصلا وجود ندارد و حتی محتوای آن نیز نیامده است و نماینده و غیرنماینده در مساله جرم هیچ‌ فرقی با هم ندارند و اگر جرمی مرتکب شدند برحسب رویه قانونی و با رعایت تشریفات موجود در قانون باید به دادسرا احضار شوند.»

در همین حال این سخنان رییس قوه‌قضائیه دستمایه اخطار قانون اساسی‌‌ای شد که روز گذشته نماینده اردکان به رییس مجلس داد تا علی لاریجانی از مصونیت پارلمانی نمایندگان در مقابل دستگاه قضا دفاع کند؛ ولی علی لاریجانی گفت که «نمایندگان در ایفای وظایف نمایندگی و اظهارنظرشان کاملا آزادند و کسی در این زمینه حق تعقیب آنها را ندارد و کسی حق ابطال آن را ندارد و کسی نمی‌تواند خلاف آن نظر دهد؛ اما بحث در توهین و افترا است.»

انتقاد از سخنان رییس قوه‌قضائیه

آن گونه که خبرگزاری مهر گزارش داده است، محمدرضا تابش، نماینده اردکان در جلسه علنی روز گذشته مجلس با اعلام اخطار قانون اساسی گفت: تاکنون مساله در راس امور بودن مجلس توسط ریاست قوه‌مجریه مورد تحریف قرار می‌گرفت؛ اخیرا هم ریاست قوه‌قضائیه موضوع مصونیت قضایی نمایندگان را منتفی دانسته است. وی افزود: اگر نمایندگان مجلس از مصونیت قضایی برخوردار نباشند چگونه می‌توانند با دستگاه‌هایی که تخلف کرده‌اند و حقوق مردم را ضایع کرده‌اند، برخورد کنند و کژی‌ها را اصلاح کنند. تابش در تذکر خود در مجلس که پس از نطق رییس مجلس بیان شد، خطاب به وی گفت: انتظار از ریاست مجلس این بود که امروز بر اساس ماده ۱۰۷ در نطق خود از حیثیت مجلس و حقوق مردم دفاع می‌کرد. وی بر همین اساس اظهار کرد: قانون اساسی بر اساس اصل ۸۶ و ماده ۷۵ آیین نامه داخلی مقرر داشته نمایندگان مجلس در مقام ایفای وظایف نمایندگی در اظهارنظرهای خود کاملا آزادند و نمی‌توان آنها را به دلیل نظراتی که در مجلس بیان کرده‌اند تعقیب کرد. نماینده اردکان افزود: اخیرا مسوولان قضایی اظهاراتی داشته و اعلام کرده‌اند اگر نمایندگان در نطقی که از وظایف آنهاست مرتکب جرمی شامل توهین و افترا و نشر اکاذیب شوند، توسط مقامات قضایی قابل تعقیب است.

هیچ قوه‌ای نمی‌تواند نمایندگان را تعقیب کند

رییس مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این اخطار گفت: این اختیار ریاست مجلس است که سخنرانی کرده و در سخنرانی خود نکته‌‌ای را مطرح کند یا خیر و این موضوع از اختیارات بنده است.

لاریجانی افزود: اصل بحث این است که نمایندگان در ایفای وظایف نمایندگی و اظهارنظر و رایشان کاملا آزادند و کسی در این زمینه حق تعقیب آنها را ندارد و کسی حق ابطال آن را ندارد و کسی نمی‌تواند خلاف آن نظر دهد، اما بحث در توهین و افترا است.

وی با تاکید بر اینکه کسی تحت عنوان آزادی بیان حق ندارد به کسی توهین کند، گفت: اینکه کسی فکر کند قوه‌قضائیه می‌تواند به خاطر اظهارنظر نمایندگان به خاطر ایفای وظایف نمایندگی با آنها مقابله کند تصور باطلی است، اما اگر نمایندگان افترا بزنند و توهین کنند حرف دیگری است. لاریجانی در خاتمه گفت: اگر کسی از نمایندگان در ایفای وظایف نمایندگی‌اش کاری انجام داد، نمی‌تواند تحت تعقیب قرار گیرد و این موضوع نص صریح قانون اساسی است.