موضع آقای رییس‌کل درخصوص استقلال بانک مرکزی

عکس: دنیای اقتصاد، نگار متین‌نیا

بهمنی: بهترین تصمیم همانی است که مجمع تشخیص اعلام خواهد کرد

محسن رضایی، دبیرمجمع تشخیص: نتیجه بررسی‌های مجمع تا یک ماه آینده اعلام می شود

اعلام سیاست نرخ سود بانکی برای سال آینده استقبال بهمنی از دیدگاه مجمع تشخیص درباره اداره بانک مرکزی و تاکید محسن رضایی بر اعلام نتایج دیدگاه مجمع تا یک ماه دیگر

کلاف پیچیده اداره بانک مرکزی

تازه‌ترین سخنان محمود بهمنی رییس کل بانک مرکزی و محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره نحوه اداره و تعیین رییس کل بانک مرکزی موضوع اداره بانک مرکزی را وارد فاز جدید کارشناسی کرده است.

دیروز بهمنی و رضایی که برای شرکت در سمینار بازار سرمایه در ایران در ۱۴۰۴ حضور یافته بودند در حاشیه همایش به سوال خبرنگاران درباره مسائل بانک مرکزی پاسخ دادند. به گزارش خبرگزاری مهر، رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه استقلال، قانون و مقررات تا حدی می‌تواند استقلال بانک مرکزی را تامین کند، تصریح کرد: مهم این است که بانک مرکزی کارهای خود را به صورت کارشناسی انجام دهد و مجموعه تشکیلات این بانک، مستقل عمل کنند. البته ممکن است که قوی‌ترین قوانین وجود داشته باشد؛ اما ضعیف عمل شود.

وی با تاکید بر اینکه منتظر اعلام نظر مجمع تشخیص مصلحت نظام در مورد استقلال بانک مرکزی و نحوه انتخاب رییس کل هستیم، تصریح کرد: بهترین تصمیم و ترکیب همانی است که مجمع اعلام خواهد کرد و بانک مرکزی بر اساس آن، همچنان استقلال خود را حفظ خواهد کرد.

رییس کل بانک گفت: تا زمانی که بتوانم با زیر مجموعه بانک مرکزی به طور مستقل کار کنم، کارم را در این بانک ادامه خواهم داد. وی افزود: استقلال همواره در بدنه بانک مرکزی وجود داشته است.

بهمنی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه نظر شما در مورد انتخاب رییس کل بانک مرکزی با انتخاب سران سه قوه چیست؟ گفت: هر زمان که احساس کنم، استقلال بانک مرکزی حتی ذره‌ای در خطر است، به طور حتم از آن روز به بعد در بانک مرکزی نخواهم بود. وی گفت: تا زمانی که بتوانم با زیر مجموعه بانک مرکزی به طور مستقل کار کنم، کارم را در بانک مرکزی ادامه خواهم داد.

توضیحات محسن رضایی

محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام هم در حاشیه این همایش از بررسی موضوع استقلال و ترکیب مجمع بانک مرکزی به عنوان مورد اختلافی بین مجلس و شورای نگهبان به صورت مجزا از برنامه پنجم توسعه در این مجمع خبرداد و گفت: نتایج حاصله در این‌باره تا یک ماه آینده اعلام خواهد شد.

به گزارش خبرگزاری مهر، وی افزود: مجمع تشخیص مصلحت نظام اختلافات بین مجلس و شورای نگهبان را با کمک مقام معظم رهبری حل کرد.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: قرار شد که موضوع ترکیب مجمع بانک مرکزی به عنوان یک بحث کارشناسی در مجمع تشخیص مصلحت نظام باقی بماند و بقیه موارد اختلاف درباره برنامه پنجم توسعه بین مجلس و شورای نگهبان ابلاغ شود.

وی تصریح کرد: مباحث مربوط به صندوق توسعه ملی، فاینانس، شورای هماهنگی نظارت در کشور که مورد اختلاف بین مجلس و شورای نگهبان بود، حل شد و در برنامه پنجم توسعه خواهد آمد و امروز این مصوبات از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام به مجلس ابلاغ خواهد شد.

رضایی با بیان اینکه موضوع نحوه اداره بانک مرکزی در مجمع تشخیص باقی خواهد ماند تا بحث‌های کارشناسی بیشتری انجام شود و به صورت مجزا از برنامه پنجم توسعه به مجلس ابلاغ شود، افزود: در حال حاضر بررسی‌ها در این مورد آغاز شده است و کمتر از یک‌ماه آینده این موضوع در مجمع تشخیص به نتیجه خواهد رسید.

وی با تاکید بر اینکه بانک مرکزی در سیاست‌گذاری، مقررات و نظارت باید کاملا جدی گرفته شود، افزود: اما در بحث نصب و عزل اداره‌کنندگان بانک مرکزی دولت باید نقش داشته باشد و در تمام دنیا نیز به این صورت است.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام نقطه مشترک نقطه نظرات در مورد استقلال بانک مرکزی را استقلال در عملکرد و فعالیت عنوان و بیان کرد: در حال حاضر شورای پول و اعتبار ناظر بر فعالیت‌های بانک مرکزی است، قبلا این شورا منحل شده بود، اما در حال حاضر فعالیت خود را مجددا آغاز کرده است.

رضایی بر قوی‌تر شدن شورای پول و اعتبار و مقررات لازم در این زمینه تاکید و تصریح کرد: اگر این شورا بتواند فعالیت‌های خود را قوی‌تر کند، منظور مجلس محقق خواهد شد.

وی افزود: در حال حاضر، شورای پول و اعتبار ترکیب مناسبی دارد، به همین دلیل در مجمع تشخیص مصلحت نظام نیازی به تغییر ترکیب آن ندیدیم و ضوابط نظارتی باید در بانک مرکزی تقویت شود.

رییس‌جمهور مسوول انتخاب، نصب و عزل رییس کل بانک مرکزی

اما درهمین حال به گزارش خبرگزاری فارس دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در مورد قید عبارت «معضل» در گزارش روز گذشته مجمع، این عبارت را برای نحوه اداره بانک مرکزی دارای مصداق دانست و گفت: انتخاب، عزل و نصب و پذیرش استعفای رییس کل بانک مرکزی همانند گذشته برعهده رییس‌جمهور باقی خواهد ماند.

محسن رضایی در گفت‌وگو با این خبرگزاری در پاسخ به این سوال که آیا نحوه انتخاب رییس کل بانک مرکزی قرار است به عنوان «معضل» در مجمع تشخیص مصلحت نظام مورد بررسی قرار گیرد، اظهار کرد: انتخاب رییس کل بانک مرکزی معضل نیست؛ بلکه انتخاب وی به عهده رییس جمهور باقی خواهد ماند. وی افزود: انتخاب، عزل و نصب و پذیرش استعفای رییس کل بانک مرکزی برعهده رییس‌جمهور باقی خواهد ماند.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در مورد قید عبارت «معضل» در گزارش روز گذشته مجمع گفت: معضل برای نحوه اداره بانک مرکزی به کار رفته و ارتباطی با نحوه انتخاب رییس کل بانک مرکزی ندارد.

رضایی با تاکید بر اینکه انتخاب رییس کل بانک مرکزی معضل نیست، تصریح کرد: قرار است مجمع در مورد نحوه اداره بانک مرکزی به صورت جداگانه بحث و بررسی‌های خود را انجام دهد که البته این موضوع آغاز شده و به زودی به پایان می‌رسد.

وی اخبار منتشر شده مبنی بر انتخاب رییس کل بانک مرکزی با رای حداقل دو تن از سران قوا را رد کرد و گفت: چنین مساله‌ای در مجمع تشخیص مصلحت نظام مطرح نشده است.

به گفته وی، اداره فعلی بانک مرکزی مشکلی ندارد، ولی بنا به ضرورت تقویت این نهاد و به دنبال آن تقویت بازار پول و سرمایه نیاز به اصلاح در قوانین و مسائل نظارتی داریم.

مشکل: اداره بانک مرکزی یا انتخاب رییس ؟

با توضیحات محسن رضایی درباره چگونگی رسیدگی مجمع تشخیص مصلحت نظام به موضوع اداره بانک‌مرکزی بحث‌های چالش‌زا درباره این موضوع جنجالی وارد فاز تازه‌ای شده است و نشان می‌دهد که مساله اصلی نه مقام یا مقاماتی که حق انتخاب رییس‌کل بانک‌مرکزی را دارند که نحوه اداره و چگونگی انتخاب رییس‌کل بانک‌مرکزی است. محسن رضایی دیروز در این‌باره گفت: موضوع نه نحوه انتخاب رییس کل بانک مرکزی که نحوه اداره بانک مرکزی است. اما رضایی در شرایطی این سخنان را بر زبان جاری کرد که در سوی دیگر برخی نمایندگان مجلس روز گذشته به خبرنگاران اعلام کردند که نظر مجمع مبنی بر انتخاب رییس‌کل بانک‌مرکزی با مخالفت رییس‌جمهور مواجه شده است از همین رو مجمع تشخیص مصلحت نظام ماموریت پیدا کرده است که موضوع اداره بانک‌مرکزی را به عنوان یک معضل مورد بررسی قرار دهد. البته برخی سایت‌ها و خبرگزاری‌ها از اطلاعیه‌ای که روز دوشنبه از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام صادر شده بود این‌گونه استنباط کردند که مجمع موضوع انتخاب رییس‌کل بانک‌مرکزی را هم در دستور کار قرار داد. اما توضیحات مشروح روز گذشته محسن رضایی در حاشیه همایش سرمایه‌گذاری ایران در سال ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که مجمع نه موضوع چگونگی انتخاب رییس‌کل بانک‌مرکزی که موضوع چگونگی اداره بانک‌مرکزی را در دست بررسی دارد. مساله اداره بانک‌مرکزی هم از زمانی که مجلس در قالب بررسی برنامه پنجم توسعه تصویب کرد که ترکیب مجمع عمومی بانک‌مرکزی تغییر پیدا کند و از رییس‌جمهور سلب عضویت شود، به یکی از مباحث اصلی کارشناسی کشور تبدیل شده است. البته مصوبه مجلس که آخرین آن به انتخاب رییس‌کل بانک‌مرکزی با پیشنهاد رییس‌جمهور و رای موافق مجلس منوط شده بود هنوز به نتیجه نهایی نرسیده است و به صورت دقیق معلوم نشده است که فرآیند انتخاب رییس‌کل بانک‌مرکزی به چه نحوی است. اما توضیحات محسن رضایی نشان می‌دهد که مجمع حق رییس‌جمهور را برای انتخاب رییس‌کل بانک‌مرکزی به رسمیت شناخته است لیکن بحث بر سر این است که رییس‌جمهور از چه اختیاراتی برای انتخاب افرادی به عنوان رییس‌کل بانک‌مرکزی برخوردار است. در کشورهای دیگر از جمله آمریکا فرآیند انتخاب رییس‌کل بانک‌مرکزی به این نحو است که رییس‌جمهور موظف است فردی را به عنوان رییس‌کل بانک مرکزی آمریکا یا همان فدرال رزرو انتخاب کند که حائز شرایط ویژه‌ای باشد و طبق قانون شرایطی برای رسیدن به پست ریاست بانک‌مرکزی در نظر گرفته‌اند که دایره انتخاب را محدود کرده است. از همین رو رییس‌جمهور اگرچه از اختیار انتخاب رییس‌کل بانک‌مرکزی برخوردار است، اما با توجه به شاخصه‌هایی که برای افرادی که می‌توانند به عنوان رییس‌کل بانک‌مرکزی انتخاب شوند به قدری سختگیرانه است که رییس‌جمهور آمریکا عملا گزینه‌های زیادی را برای معرفی رییس‌کل بانک‌مرکزی ندارد. ظاهرا مجمع تشخیص هم درصدد طراحی فرآیندی برای اداره بانک‌مرکزی از جمله نحوه انتخاب رییس‌کل بانک‌مرکزی است که اگر چه حق رییس‌جمهور را برای انتخاب رییس‌کل بانک‌مرکزی به رسمیت شناخته است، اما در عین حال شرایطی برای تصدی رییس‌کل بانک‌مرکزی تعیین می‌شود که رییس‌جمهور عملا دایره گسترده‌ای برای انتخاب افراد نخواهد داشت. اگر مجمع تشخیص مصلحت نظام به سوی تعیین فرآیند اداره بانک‌مرکزی از جمله واجدین شرایط تصدی ریاست بانک‌مرکزی برود به نظر می‌رسد که نرم‌های پذیرفته شده جهانی را بیشتر رعایت کرده است. چرا که در غالب کشورهای جهان حق عالی‌ترین مقام دولتی برای انتخاب رییس‌کل بانک‌مرکزی به رسمیت شناخته می‌شود، اما در عین حال رییس‌جمهور هم ملزم می‌شود فقط فردی را برای ریاست بانک‌مرکزی معرفی کند که ویژگی‌های لازم را داشته باشد.

مطالب بیشتر را در صفحه بانک و بیمه (۱۳) بخوانید.

عکس: نگار متین‌نیا