پیگیری مذاکرات ژنو در استانبول
۳۰ دی مذاکرات‌ایران و ۱+۵ آغاز می‌شود
مایا کوچیانچیک، سخنگوی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد که گفتوگوهای گروه ۱+۵ با‌ایران احتمالا ۲۰ ژانویه ۲۰۱۱ (۳۰ دی‌ماه جاری) در استانبول برگزار می‌شود. به گزارش ایلنا به نقل از خبرگزاری فرانسه، کاترین اشتون، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با بیان اینکه دور بعدی مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ (آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین به علاوه آلمان) احتمالا بیستم ماه جاری میلادی برگزار می‌شود، گفت:این تاریخی احتمالی است که مد نظر داریم. وی ادامه داد: واکنش مثبتی از طرف‌ایران داشته‌ایم.
خبرگزاری فارس نیز دور بعدی مذاکرات ایران و ۱+۵ در استانبول را اول و دوم بهمن ماه گزارش کرده است. ایسنا نیز به نقل از روزنامه زمان چاپ ترکیه گزارش داده است در گفت‌وگوی تلفنی میان احمد داوود اوغلو وزیر خارجه ترکیه با علی اکبر صالحی سرپرست خارجه تاریخ اول و دوم بهمن‌ماه برای مذاکرات استانبول معین شده است .وزیر خارجه ترکیه بعد از گفت‌وگوی تلفنی با صالحی که روز جمعه گذشته صورت گرفت، به خبرنگاران زمان دقیق انجام مذاکرات استانبول را اعلام نکرد اما گفت: تاریخ انجام مذاکرات در این گفت‌وگوی تلفنی مشخص شده است.
این در حالی است که بر اساس گزارش خبرگزاری فرانسه، منبعی آگاه در اتحادیه اروپا گفته است: این نشست، احتمالا طبق برنامه تعیین شده شامگاه ۲۰ ماه ژانویه (۳۰ دی‌ماه) آغاز شده و ۲۱ ژانویه و صبح ۲۲ ژانویه ادامه می‌یابد.
دور قبلی مذاکرات گروه ۱+۵ با ایران که به نام مذاکرات ژنو ۳ شناخته می‌شود، ششم و هفتم ماه دسامبر ۲۰۱۰ (۱۵ و ۱۶ آذر ماه سال جاری) در شهر ژنو و پس از ۱۴ ماه وقفه برگزار شد. آن چنان که طرفین در مذاکرات ژنو ۳ توافق کردند، قرار است مذاکرات استانبول «گفت‌وگو بر مبنای همکاری حول نقاط مشترک» طرفین باشد. توافقی که از سوی کاترین اشتون نادیده گرفته شد به گونه‌ای که برخلاف مذاکرات ژنو۳ که از سوی طرفین «مثبت و سازنده» خوانده شده بود و شرایط پس از مذاکرات از رضایت‌ایران و گروه ۱+۵ حکایت داشت، بیانیه صادره شده از سوی اشتون در پایان‌این مذاکرات با واکنش منفی سعید جلیلی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی کشورمان مواجه شد و جلیلی در کنفرانس مطبوعاتی خود در پایان مذاکرات ژنو۳ به صراحت گفت که بیانیه اشتون با محتوای توافقات منطبق نیست.
دبیر شورای‌عالی امنیت ملی‌ایران در‌این کنفرانس مطبوعاتی با بیان‌اینکه مذاکرات آتی‌ایران با ۱+۵ بر مبنای همکاری حول نقاط مشترک خواهد بود تاکید کرده بود که بیانیه کاترین اشتون درباره محوریت موضوع هسته‌ای در مذاکرات با محتوای مذاکرات منطبق نیست.
جلیلی با تاکید بر‌اینکه مذاکرات آتی با ۱+۵ در استانبول گفت‌وگو بر مبنای همکاری حول نقاط مشترک خواهد بود، گفته بود:این نشان می‌دهد بیانیه کاترین اشتون درباره محوریت موضوع هسته‌ای در مذاکرات با محتوای مذاکرات منطبق نیست.
وی تصریح کرده بود: توافق ما با گروه ۱+۵ یک جمله بیشتر نبود و هر چه غیر از آن گفته شده باشد، مورد قبول ما نیست. ما یک توافقی انجام دادیم و بنا بود‌این توافقات را با خانم اشتون مشترکا به خبرنگاران اعلام کنیم، ظاهرا مساله‌ای داشتند و نتوانستند در‌این کنفرانس شرکت کنند که باید از خودشان سوال کنید. آنچه در پایان گفتوگوها مورد توافق قرار گرفت این بود که گفت‌وگو باید در چارچوب همکاری باشد و نه مبتنی بر فشار و راهبرد دو مسیره نتیجه‌ای ندارد، بنابراین توافق در گفت‌وگو باید برای همکاری باشد و البته من مایل بودم که با خانم اشتون مشترکا در‌این نشست حضور پیدا کرده و توافق‌این گفتوگوها را به صورت مشترک اعلام می‌کردیم، اما تنها توافق صورت گرفته در‌این دوره از گفتوگوها، گفت‌وگو بر مبنای همکاری برای نقاط مشترک بوده است که در جلسه ضبط شده و هر چیزی که غیر از‌این اعلام شده باشد، ارزش ندارد.
اشتون در بیانیه خود چه نوشته بود؟
کاترین اشتون پس از پایان مذاکرات دو روزه ایران و ۱+۵ در ژنو طی بیانیه‌ای تاکید کرده بود که گفتوگوهای هسته‌ای میان قدرت‌های جهانی و ایران «اساسی و مفصل» بود. اشتون افزوده بود: ما تقریبا دو روز گفتوگوهای مفصل و اساسی داشتیم که متمرکز بر برنامه هسته‌ای ایران و لزوم پایبندی ایران به تعهدات بین‌المللی‌اش بود. وی ادامه داده بود: کشورهایی که من نماینده آنها هستم در جست‌وجوی راه‌حل نگرانی‌های جامعه بین‌المللی درباره برنامه هسته‌ای ایران که هدف محوری این گفتوگوها است، متحدند.
اشتون تاکید کرده بود: ما حقوق ایران را به رسمیت می‌شناسیم، اما بر عمل به تعهداتش اصرار می‌ورزیم. ما برای پرداختن و جست‌وجوی فصلی مشترک در خصوص دیگر مسائل مورد علاقه متقابل آماده‌ایم. رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا تاکید کرده بود: ما و ایران درباره تداوم این مذاکرات در اواخر ژانویه در استانبول توافق کردیم. در آنجا ما قصد داریم درباره ایده‌های عملی و راه‌های همکاری در جهت حل نگرانی‌های محوری‌مان درباره مساله هسته‌ای مذاکره کنیم.
پیشینه مذاکرات ایران و ۱+۵
سعید جلیلی نخستین بار در ۲۹ تیر ماه سال ۱۳۸۷ به عنوان مذاکره‌کننده ارشد‌ایران پشت میز مذاکره با نمایندگان کشورهای گروه ۱+۵ به ریاست خاویر سولانا، نماینده تام‌الاختیار این گروه نشست. این مذاکرات در شرایطی انجام شد که ایران و گروه ۱+۵ به ترتیب در اردیبهشت و خرداد ۱۳۸۷ بسته‌های پیشنهادی خود را رد و بدل کرده بودند. اگر چه نفس این مذاکرات هم برای‌ایران و هم برای کشورهای ۱+۵ حائز اهمیت بسیار بود، اما حضور ویلیام برنز، نفر سوم وزارت خارجه آمریکا در‌این مذاکرات، آن هم در آخرین ماه‌های کاری دولت نو محافظه‌کار جورج‌بوش پسر، اهمیت این مذاکرات را دوچندان کرد. پس از مذاکرات ژنو ۱، طرفین این مذاکرات را مثبت ارزیابی کردند. ویلیام برنز در مذاکرات ژنو ۲ نیز که در اوایل مهرماه سال گذشته انجام شد، به عنوان نماینده آمریکا حاضر شد، با‌این تفاوت که دولت بوش جای خود را به دولت دموکرات باراک اوباما داده بود. توافقات جدید هسته‌ای در کنار حضور نمایندگان آمریکا در دومین دور مذاکرات ژنو به مهم‌ترین اخبار رسانه‌های معتبر جهان تبدیل شد و مقام‌های ایرانی و آمریکایی و هم مقامات سایر کشورهای حاضر در‌این نشست در نخستین واکنش‌های خود، این مذاکرات را «سازنده» خواندند.
دومین مذاکرات ایران و ۱+۵ اول اکتبر سال ۲۰۰۹ میلادی (۱۰ مهر سال ۸۸) نیز به ریاست جلیلی در ژنو صورت گرفت. پس از آن بود که مذاکرات ایران و ۱+۵ با تاخیری ۱۴ ماهه مواجه شد.
در‌این میان، مذاکره کارشناسان فنی ایران با گروه وین که در مذاکرات ژنو مورد توافق واقع شده بود، طی سه روز در ۲۷ مهر در وین آغاز شد و به پیشنهاد البرادعی برای تبادل سوخت هسته‌ای منجر شد. ایران این پیشنهاد را نپذیرفت؛ اما پیشنهاد‌های جدیدی را مطرح کرد که مورد قبول طرف‌های دیگر نبود، در این شرایط کشورهای ترکیه و برزیل پیش‌قدم شدند و با حضور سران این کشورها در تهران، وزیران خارجه سه کشور بیانیه تهران را به امضا رساندند. این بیانیه با واکنش سرد غرب روبه‌رو شد و در پی آن شورای امنیت سازمان ملل چهارمین قطعنامه تحریم‌آمیز را علیه تهران تصویب کرد. این قطعنامه با تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا و اتحادیه اروپا پی گرفته شد. در چنین شرایطی بود که محمود احمدی‌نژاد، رییس‌جمهور، مذاکره با ۱+۵ را به پایان مردادماه و نیمه ماه مبارک رمضان موکول و بر تغییر ترکیب گروه مذاکره‌کننده تاکید کرد.
جلیلی نیز در ۱۵ تیر ماه ۱۳۸۹ در نامه‌ای به کاترین اشتون سه سوال مطرح کرد. طی ماه‌های گذشته مقامات تهران همواره بر‌این تاکید کرده‌اند که سوالات باید محور مذاکرات ژنو باشد. این سوال‌ها عبارتند از: هدف از گفتوگوها برای تعامل و همکاری است یا ادامه روند دشمنی و تقابل با حقوق ملت ایران؟ آیا به منطق گفت‌وگو که لازمه آن اجتناب از هرگونه تهدید به فشار است، التزام خواهید داشت؟ برای روشن شدن مبانی مشترک گفت‌وگو، نظر روشن و صریح شما درباره سلاح هسته‌ای رژیم صهیونیستی چیست؟
ارسال نظر