ضرورت جدی گرفتن هشدارها به جای طرح‌های اورژانسی

در روز ۵ دسامبر سال ۱۹۵۲، آلودگی هوا در شهر لندن به حدی رسید که دود غلیظی کل شهر را فرا گرفت و بیش از ۴ هزار نفر را در روز‌های اولیه به کام مرگ کشاند. اتفاقی که در لندن افتاد امروز در تهران به صورت مرگ تدریجی و خاموش جان شهروندان تهرانی را تهدید می‌کند.

سایت فردا که از مواضع محمد باقر قالیباف شهردار تهران حمایت می‌کند، با انتشار گزارشی نوشت: آلودگی هوا تنها به کشور ما و شهر تهران خلاصه نمی‌شود و نمونه‌های متعددی از بحرانی شدن آن در شهر‌های مختلف جهان وجود دارد، در روز ۵ دسامبر سال ۱۹۵۲، آلودگی هوا در شهر لندن به حدی رسید که دود غلیظی کل شهر را فرا گرفت و بیش از ۴ هزار نفر را در روزهای اولیه به کام مرگ کشاند. گستردگی این فاجعه به حدی بود که آمار نهایی کشته‌شدگان آن حدود ۱۲ هزار نفر اعلام شد و این در حالی بود که بحران آلودگی هوای یاد شده بیش از ۱۰۰ هزار نفر را هم بیمار کرده بود.

ابعاد گسترده این فاجعه که از آن به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین فاجعه‌های زیست محیطی و بدترین فاجعه مرتبط با آلودگی هوا در بریتانیا یاد می‌شود و فشار افکار عمومی موجب شد تا دولت بریتانیا به مساله آلودگی هوا توجه جدی کرده و به دنبال راه حل نهایی این مشکل برآید.

در این بین مجلس بریتانیا، مصوبه‌ای را تحت عنوان «مصوبه هوای پاک» در سال۱۹۵۶ تحت عنوان clean air act ۱۹۵۶ تصویب کرد و دولت انگلستان را بر آن داشت تا در مورد سیاست‌های خود تجدید نظر کند.

یکی از راهکارهای اصلی طرح، توسعه حمل‌ونقل عمومی بود که با ایجاد شبکه‌ای یکپارچه از خطوط گسترده مترو و اتوبوسرانی به اجرا درآمد، به طوری‌که شهر لندن در حال حاضر با بیش از ۴۰۰ کیلومتر طول یکی از بزرگترین خطوط متروی جهان محسوب می‌شود که سالانه بیش از ۱ میلیارد نفر را جابه‌جا می‌کند.

مهندس هادی حیدرزاده، مشاور زیست محیطی شهردار تهران در گفت‌وگو با «فردا» خاطرنشان کرده است: اتفاقی که در سال ۱۹۵۲ در لندن افتاد و ۴ هزار نفر در اثر آلودگی هوای یک روز فوت کردند امروز در تهران به صورت مرگ تدریجی و خاموش شهروندان تهرانی را تهدید می‌کند.

حیدرزاده با انتقاد از وضعیت بحرانی فعلی، مدیریت بحران را ضروری دانست و افزود: متاسفانه آلودگی هوا مدیریت نمی‌شود و سازمان محیط‌زیست در این سال‌ها بسیار منفعل عمل کرده است.

وی در انتها یادآور شد: تشدید بیماری‌های قلبی و ریوی و افزایش مرگ و میر زود‌رس در افراد مبتلا به بیماری قلبی و سالخوردگان از جمله نتایج جبران‌ناپذیر آلودگی هوا است و بر اساس آمار وزارت بهداشت در هفته‌های گذشته مراجعه بیماران قلبی به مراکز بیمارستانی ۳۰ درصد افزایش یافته است.

به گفته مشاور شهردار تهران‌، بحران آلودگی هوای پایتخت حاصل بی‌توجهی به موضوع توسعه حمل‌ونقل عمومی و سایر شاخص‌های کنترل کننده آلودگی هوا نظیر کیفیت سوخت‌، نوسازی خودروها و... بوده که در حال حاضر جز تعطیل کردن شهر چاره دیگری را پیش روی مسوولان باقی نگذاشته است.

حیدرزاده تصریح کرد: تعطیل کردن شهر و اعمال محدودیت تردد خودروها تنها می‌تواند از شدت بحران بکاهد و مسوولان دولتی و سازمان محیط زیست باید به جای استفاده از طرح‌های احساسی نظیر آبپاشی‌، به فکر راه حل نهایی باشند که توسعه حمل‌ونقل عمومی اصلی‌ترین آنها است و اگر غیر از این عمل شود تکرار فجایعی مانند شهر لندن در شهر تهران دور از ذهن نخواهد بود.

سوخت بی‌کیفیت دلیل آلودگی؟

مدیرکل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در پاسخ به اظهارات رییس ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت مبنی بر اینکه آلودگی هوا ناشی از بخاری‌های گازی و آب‌گرم‌کن‌ها است، تاکید کرد: چنین اظهار نظرهایی به لحاظ علمی و کارشناسی محل بحث است.یوسف رشیدی در گفت‌وگو باخبرگزاری مهر دلیل اصلی آلودگی هوای تهران را استفاده از سوخت بی‌کیفیت و تردد زیاد خودروها در پایتخت دانست و گفت: هوای تهران دارای حجم زیاد ذرات معلق است و در طول روز و در مناطق پرترافیک نیز آلوده‌تر است.وی افزود: آلودگی هوای تهران در مناطق و مسیرهای پرترافیک بیشتر دیده می‌شود و حاوی مقادیر زیادی ذرات معلق است که اساسا با آنچه گفته شده متفاوت است، چرا که گاز مصرفی ما در شهرها تولید ذرات معلق نمی‌کند.رشیدی اظهار داشت: در شب آلودگی هوای تهران کاهش می‌یابد، در حالی که بخاری‌های منازل در طول شب بیشتر از روز روشن است. همچنین سوخت گاز مصرفی در منازل ذرات معلق کمتر از ۵/۲ میکرون تولید نمی‌کند، ولی شاید NO۲ و CO۲ تولید کند که این مقدار تولید ذرات معلق ندارد و اساسا مگر نفت کوره در منازل مردم مصرف می‌شود که آلودگی از بخاری‌ها باشد. پیشتر رویانیان رییس ستاد مدیریت حمل‌ونقل و سوخت کشور افزایش آلودگی هوای تهران و سایر شهرها را به دلیل افزایش مصرف گاز طبیعی به ویژه در بخاری و آب گرم کن‌های خانگی دانست و تاکید کرد: منشا اصلی این آلودگی‌ها منو اکسید کربن است که به دنبال احتراق ناقص سوخت در خودروها و بخش‌های خانگی و تجاری به وجود می‌آید.