منع صندوق‌های بازنشستگی از بنگاهداری

عکس: آکو سالمی

افزایش پنج ساله سن بازنشستگی ظرف سال‌های برنامه پنجم پس از اخطارها و بحث و جدل‌های فراوان نمایندگان مجلس از لایحه حذف شد دنیای‌اقتصاد- نمایندگان مجلس، صندوق‌های بازنشستگی دولتی را از هرگونه فعالیت بنگاهداری جدید منع کرده و این صندوق‌ها را موظف به واگذاری بنگاه‌های اقتصادی در اختیارشان ظرف برنامه پنج‌ساله پنجم کردند.بر اساس مصوبه دیروز نمایندگان در ماده ۳۰ لایحه برنامه پنجم که بار دیگر با مخالفت بی‌نتیجه نمایندگانی چون احمد توکلی و الیاس نادران همراه بود، ضمن اجازه دادن به دولت برای کاهش وابستگی صندوق‌های بازنشستگی به بودجه عمومی دولت، «انجام هر گونه فعالیت بنگاهداری جدید را برای صندوق‌های دولتی ممنوع کرده» و این صندوق‌ها را موظف کردند تا پایان برنامه پنجم «موارد قبلی و موجود و نیز سهام مدیریتی ای را که در ازای مطالبات به صندوق‌ها واگذار می شود [...] به بخش‌های خصوصی و تعاونی واگذار کنند.»

تلاش‌های ناموفق توکلی و نادران

این مصوبه البته با انتقاد و تذکرهای فراوان نمایندگان همراه بود. احمد توکلی، رییس مرکز پژوهش‌های مجلس پیشنهاد حذف این بند از ماده ۳۰ را داد و ممنوع کردن بنگاهداری برای صندوق‌های بازنشستگی را مغایر سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی (ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری) دانست و گفت: این بند در تضاد با افزایش کارآیی صندوق‌ها و منافع کارگران و کارکنان دولت است.وی افزود: منطق اقتصادی پیشنهاد حذف این بند، آن است که وقتی ما بخش خصوصی قوی نداریم، اگر موسسات عمومی غیردولتی مانند صندوق‌های بازنشستگی را هم از بازار بیرون کنیم، نتیجه‌اش این است که سهام عرضه شده دولت فروش نخواهد رفت و خصوصی‌سازی انجام نمی‌شود.توکلی همچنین گفت: باید قبول کنیم که مدیریت شبه دولتی این‌گونه صندوق‌ها از مدیریت دولتی بهتر است.نماینده تهران تصریح کرد: اینقدر نگویید وضع صندوق‌های بازنشستگی بد است. اگر وضعشان بد است، به خاطر بنگاهداری شان نیست، به خاطر این است که دولت‌ها از دولت آقای هاشمی تا دولت فعلی هر وقت پول کم آوردند، از منابع این صندوق‌ها استفاده کردند و به موقع پس نداده‎اند. یا اینکه مثلا یک دکترای مکانیک را گذاشتد به عنوان مدیرعامل این صندوق‌ها.الیاس نادران، دیگر نماینده تهران نیز در موافقت با پیشنهاد حذف بند الف ماده ۳۰ لایحه برنامه، با تاکید بر اینکه باید اصل مشکل این صندوق‎ها را رفع کرد، مهم‌ترین مشکل آنها را مدیریت دولتی ناکارآمد بر آنها خواند و گفت: چرا به جای حل این مشکل، می‎خواهید اجازه بنگاهداری را از آنها بگیرید؟ ممنوعیت سرمایه گذاری این صندوق‌ها، به ضرر سهامداران آنها است.وی افزود: شما چون نمی‌توانید مشکل مدیریت دولتی را حل کنید، دارید کل بنگاهداری آنها را منع می‌کنید. سرانجام نیز در رای‌گیری انجام شده از نمایندگان، مجلس به حذف این ماده رای نداد و بنابراین، صندوق‌های بازنشستگی دولتی از هرگونه فعالیت بنگاهداری جدید منع شدند.

رای منفی به افزایش پنج ساله سن بازنشستگی

در جلسه عصر دیروز مجلس نیز، دو بند ماده ۳۰ لایحه که به افزایش پنج ساله سن بازنشستگی ظرف سال‌های برنامه پنجم مربوط بود، پس از اخطارها و بحث و جدل‌های فراوان از لایحه حذف شد.در این جلسه کاظم دلخوش، نماینده صومعه‌سرا طی اخطاری با استناد به اصل ۷۲ قانون اساسی گفت: مجلس نمی‌تواند قوانینی مغایر شرع تصویب کند.

بازنشستگی توافقی مشترک میان بازنشسته و صندوق است و نمی‌توان به صورت یک طرفه قرارداد دو گروه را بر هم زد. چرا که خلاف شرع است.علی لاریجانی که ریاست جلسه علنی را بر عهده داشت با وارد دانستن این اخطار اظهار کرد: هنگامی که قراردادی بسته می‌شود مقرر می‌شود که فرد ظرف ۳۰ سال بازنشسته شود و این موضوع اشکال شرعی دارد که ۳۰ سال افزایش پیدا کند. رییس مجلس با بیان اینکه شورای نگهبان به این موضوع ایراد می‌گیرد، خاطر‌نشان کرد: این موضوع با قرارداد اولیه ناسازگاری دارد. بنابراین با رای‌گیری صورت گرفته از نمایندگان بندهای «ج» و «د» ماده ۳۰ برنامه پنجم با ۱۴۹ رای موافق ۲۲ رای مخالف و ۱۱ رای ممتنع حذف شد.

لاریجانی همچنین پس از این رای‌گیری گفت: بازنشستگی طبق قراردادی که از ابتدا بسته می‌شود صورت می‌گیرد و نمی‌توان شروط جدیدی را برای آن ایجاد کرد. تنها می‌توان در قراردادهای جدید این موضوع را اعمال کرد و ما نمی‌توانیم به فردی که دارای ۲۷ سال سابقه است، بگوییم که پس از ۳۵ سال خدمت بازنشسته می‌شود.در پی این اظهار نظر، تعداد زیادی از نمایندگان از جمله محمدرضا باهنر، احمد توکلی، رضا عبداللهی و جمشید انصاری با ارائه تذکراتی نسبت به رویه لاریجانی در حذف این دو بند اعتراض کردند.اما لاریجانی باز هم با اشاره به اینکه دولت حق ندارد، قرارداد بین افراد را عوض کند، تاکید کرد که نظرش بر حذف بندهای مذکور است و سرانجام دو بند مربوط به افزایش سن بازنشستگی از لایحه برنامه پنجم حذف شد.

کاهش وابستگی صندوق‌های بازنشستگی به دولت

همچنین مجلس در بند دیگری از ماده ۳۰ لایحه برنامه، به دولت اجازه داد نسبت به اصلاح ساختار صندوق‌های بازنشستگی اقدامات قانونی را انجام دهد. یکی از این اقدامات قانونی، «کاهش وابستگی این صندوق‌ها به کمک از محل بودجه عمومی دولت (به‌استثنای سهم قانونی دولت در حق بیمه) در طول برنامه پنجم» است. نمایندگان در ماده ۳۰ لایحه همچنین «ایجاد هر گونه تعهد بیمه‌ای و بار مالی خارج از ارقام مقرر در جداول قوانین بودجه سنواتی» برای صندوق‌های بازنشستگی را ممنوع اعلام کردند.

صدور مجوز تاسیس صندوق‌های بازنشستگی خصوصی

مجلس در جلسه علنی عصر دیروز و با تصویب ماده ۳۲ لایحه برنامه پنجم توسعه، اجازه تاسیس صندوق‌های بازنشستگی خصوصی را صادر کرد. البته اجازه تاسیس این صندوق‌ها به «رعایت تضمین حقوق بیمه‌شدگان و بازنشستگان صندوق مربوطه حداقل به مدت ۱۰ سال و جلوگیری از ایجاد هرگونه انحصار یا امتیاز ویژه برای صندوق‌های بازنشستگی» منوط شده است.مجلس همچنین تصویب کرد که کلیه بیمه شدگان (به ‌استثنای کادر نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات) می‌توانند نسبت به تغییر صندوق بیمه‌ای خود به سایر صندوق‌ها از جمله صندوق‌های فوق‌الذکر اقدام کنند.نمایندگان در ماده ۳۴ لایحه برنامه نیز به کارکنان مشمول صندوق‌های بازنشستگی اجازه دادند درصورت انتقال به سایر دستگاه‌ها، بازخرید، اخراج یا استعفا و موارد مشابه، همچنان مشمول صندوق بازنشستگی خود باشند؛ البته در این صورت این افراد (به استثنای افراد منتقل شده) باید سهم حق بیمه بیمه‌شده و کارفرما را شخصا بپردازند.