دنیای اقتصاد- آن‌گونه که تعدادی از اعضای کمیسیون تلفیق مجلس خبر داده‌اند دولت خواستار استرداد لایحه برنامه پنجم توسعه شده؛ اما بلافاصله محمد حسن ابوترابی فرد، نایب رییس مجلس و رضا عبداللهی رییس کمیسیون تلفیق مجلس از سوی هیات رییسه مجلس ماموریت پیدا کرده‌اند تا از طریق رایزنی با رییس‌جمهور بحث استرداد برنامه پنجم را منتفی کنند. ظاهرا ظهر دیروز دو نماینده یاد شده با رییس‌جمهور دیدار کردند‌. ساعتی پس از این دیدار، واحد مرکزی خبر اعلام کرد بر اساس توافق به عمل آمده، مقرر شد دو نماینده مجلس و دو نماینده دولت مامور بررسی مشکل پیش آمده بین دولت و مجلس درباره برنامه پنجم توسعه شوند. اگر چه پیش از این اختلافاتی بین دولت و مجلس بر سر چگونگی بررسی لوایح دولت در مجلس وجود داشت، اما این برای اولین بار است که دولت تصمیم گرفته است در واکنش به آنچه آن را تغییر ماهوی در لوایح دولت از سوی مجلس نام گذاشته است، برای باز پس گیری لایحه برنامه پنجم توسعه اقدام کند‌. نمایندگان مجلس با استرداد لایحه موافق نیستند و معتقدند برنامه تمدید شده چهارم به زودی به پایان می‌رسد و امکان اداره کشور بدون برنامه جدید ممکن نیست. درخواست دولت برای استرداد لایحه برنامه پنجم

ابوترابی‌فرد و عبداللهی به دیدار احمدی‌نژاد رفتند تا برای حل اختلاف کارگروه مشترک تشکیل دهند

هادی چاوشی- دولت درخواست استرداد لایحه برنامه پنجم توسعه را به مجلس ارائه داد؛ اما مجلسی‌ها برای متوقف کردن اجرای این درخواست، به ملاقات رییس‌جمهور رفتند و موفق شدند این موضوع را با تشکیل «کارگروهی چهارنفره» فعلا به تعویق بیندازند.

آن گونه که اعضای کمیسیون تلفیق مجلس صبح دیروز به خبرنگاران گفتند، شنبه شب و پس از شش هفته بررسی لایحه برنامه پنجم در این کمیسیون، نمایندگان دولت از حضور در جلسه کمیسیون تلفیق سرباز زده‌اند و صبح دیروز هم نامه‌ای از سوی دولت به مجلس رسیده که خواهان استرداد لایحه برنامه پنجم شده است. در جلسه علنی دیروز مجلس، در میانه طرح سوال نادر قاضی پور، نماینده ارومیه از وزیر امور اقتصادی و دارایی، قاضی پور در یک جمله معترضه خطاب به شمس‌الدین حسینی گفت: «شب گذشته تصمیم گرفته‌اید که لایحه برنامه پنجم را بازگردانید که این موضوع خود جای بحث دارد...» و بدین ترتیب، اولین خبر درباره تصمیم تازه دولتمردان منتشر شد. ساعتی بعد، علی اصغر یوسف‌نژاد، از اعضای هیات رییسه کمیسیون تلفیق در حاشیه جلسه علنی مجلس به خبرگزاری مهر گفت: «نمایندگان دولت عصر شنبه در جلسه کمیسیون تلفیق به نشانه اعتراض حاضر نشدند، اما کمیسیون تلفیق به روند بررسی لایحه برنامه پنجم در غیاب نمایندگان دولت ادامه داد.»

وی اضافه کرد: «دیروز (یکشنبه) دولت طی نامه‌ای به مجلس خواستار استرداد این لایحه به دولت شده است که در پی ارسال این نامه به مجلس هیاتی از نمایندگان مجلس به ریاست محمد حسن ابوترابی‌فرد نایب رییس مجلس و برخی از اعضای هیات‌رییسه کمیسیون تلفیق با حضور در نهاد ریاست‌جمهوری با رییس‌جمهور گفت‌وگو کردند.» یوسف‌نژاد در عین حال گفت: «کمیسیون تلفیق در تمام بررسی‌های خود برای تامین نظرات دولت تلاش کرده است و بسیاری از مواد با تایید نظر دولت به تصویب رسیده است.»

دیدار ابوترابی‌فرد و عبداللهی با احمدی‌نژاد

در پی رسیدن نامه دولت به مجلس، محمدحسن ابوترابی‌فرد و رضا عبداللهی، دو نایب رییس کمیسیون تلفیق، برای مذاکره و حل اختلاف راهی نهاد ریاست‌جمهوری شدند و با محمود احمدی‌نژاد دیدار کردند. جواد آرین‌منش از اعضای کمیسیون تلفیق در حاشیه جلسه علنی مجلس در این باره به «ایرنا» گفت: «اختلاف نظر دولت و مجلس بر سر تغییرات صورت گرفته در لایحه برنامه پنجم، مسائلی است که با مذاکره قابل حل است و در همین رابطه آقایان ابوترابی‌فرد و عبداللهی به نمایندگی از هیات‌رییسه کمیسیون تلفیق با رییس‌جمهور دیدار دارند تا مشکل برطرف شود.» وی افزود: «با توجه به صرف هزاران نفر ساعت کار انجام شده برای تدوین این لایحه، لایحه برنامه پنجم پس گرفتنی نیست و نمی‌توان کشور را بدون برنامه اداره کرد.» البته برخی از دیگر اعضای کمیسیون تلفیق، ارسال درخواست مکتوب استرداد از سوی دولت به مجلس را رد کردند و گفتند که «موضوع تقاضای استرداد لایحه برنامه پنجم به صورت شفاهی مطرح شده و دولت هیچ تقاضایی به صورت کتبی در این زمینه به مجلس نداده است.» به گفته علی بروغنی، «دولت می‌خواهد به مجلس درباره تغییرات گسترده در این لایحه اولتیماتوم دهد که در آن صورت با تغییرات بیشتر آن را پس می‌گیرد.»

تشکیل کارگروه ۴ نفره برای حل اختلاف

این اولتیماتوم ظاهرا در جلسه ظهر دیروز ابوترابی‌فرد و عبداللهی با احمدی‌نژاد به طور کامل مطرح شده است؛ چرا که ساعتی پس از برگزاری این نشست در نهاد ریاست‌جمهوری، «یک منبع آگاه» به واحد مرکز خبر گفت که «کارگروه مشترکی میان مجلس شورای اسلامی و دولت به منظور بررسی و رفع دغدغه‌های دو طرف درباره لایحه برنامه پنجم توسعه تشکیل شد.» به گفته این منبع آگاه «در این کارگروه که چهار نفر عضو دارد نمایندگانی از مجلس و دولت حضور دارند.» وی درباره جلسه ظهر دیروز ابوترابی‌فرد و عبداللهی با احمدی‌نژاد نیز اظهار داشت: «این جلسه به پیشنهاد مجلس شورای اسلامی برگزار شد.» این منبع آگاه همچنین گفت: «دولت معتقد است با تغییرات انجام شده در لایحه برنامه پنجم توسعه که در حال حاضر در کمیسیون تلفیق مجلس بررسی می‌شود، انسجام لایحه از بین می‌رود.»

استرداد لایحه ممکن است؟

این دومین بار ظرف یک سال گذشته است که زمزمه استرداد یک لایحه پراهمیت پس از سیر مراحل تصویب در مجلس به گوش می‌رسد. محمود احمدی‌نژاد در پاییز سال گذشته نیز پس از آنکه خواسته‌های خود درباره لایحه یارانه‌ها را تامین نشده دید، به مجلس رفت و تقاضای استرداد لایحه یادشده را مطرح کرد. این تقاضای استرداد البته به دلیل آنکه مجلس کلیات لایحه یارانه‌ها را تصویب کرده بود، به رای مثبت نمایندگان نیاز داشت و نمایندگان هم با آن موافقت نکردند؛ اما پس از آن، تقریبا تمام خواسته‌های رییس‌جمهور درباره لایحه یارانه‌ها را به تصویب رساندند و نظر او را تامین کردند.

اما موضوع درباره لایحه برنامه پنجم اندکی متفاوت است؛ چراکه این لایحه هنوز در مرحله بررسی در کمیسیون قرار دارد و کلیات آن به تصویب صحن علنی مجلس نرسیده است؛ بنابراین برای استرداد آن، نیازی به رای نمایندگان نیست. محمد حسین فرهنگی، عضو هیات رییسه مجلس درباره این درخواست به خبرگزاری مهر گفت: «این لایحه در مرحله پیش از تصویب کلیات بوده و به لحاظ قانونی دولت می‌تواند درخواست استرداد این لایحه را بدهد؛ ولی این اقدام به نفع کشور نیست.» وی با اشاره به رایزنی تعدادی از نمایندگان مجلس با رییس‌جمهور درباره مسترد نشدن لایحه پنجم توسعه، درخصوص اعلام وصول نشدن این درخواست از سوی هیات‌رییسه مجلس گفت: «با رایزنی‌هایی که نمایندگان با رییس‌جمهور داشته‌اند احتمال توافق برای عدم بازگشت این لایحه به دولت وجود داشته و کماکان برای این منظور تلاش‌ها ادامه دارد.»

گلایه دولت از تغییر لوایح

سابقه گلایه‌های دولت از تغییرات عمده لوایح در مجلس، عمری به اندازه دوره همکاری مجلس هشتم و دولت محمود احمدی‌نژاد دارد. احمدی‌نژاد همواره از تغییراتی که مجلس در «لوایح منسجم دولت» ایجاد می‌کند، انتقاد کرده است و بارها از مجلسی‌ها خواسته است به کار کارشناسی دولت اعتماد کنند. او در جریان تقدیم لایحه برنامه پنجم به مجلس نیز خطاب به نمایندگان مجلس گفت: «خواهش می‌کنم به برنامه «رسیدگی» کنید، اگر جایی نقصی دارد کامل و اگر اشکالی دارد، اصلاح کنید، اما اگر بنا باشد وقت مجلس صرف این شود که «از اول برنامه بنویسد» همه زحمات بدنه کارشناسی کشور و وقت و انرژی کشور هدر می‌رود.»

انتقاد احمدی‌نژاد از روش تصویب لوایح در مجلس، بعضا باعث اختلافات زیادی هم میان قوای مجریه و مقننه شده است. در نتیجه بروز این اختلافات بود که مقام معظم رهبری در هر دو دیدار امسال نمایندگان مجلس و هیات دولت با ایشان، طرفین را به کمک به یکدیگر در مورد لایحه برنامه پنجم دعوت کردند. آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار خردادماه نمایندگان مجلس با ایشان «درخصوص بررسی برنامه پنجم توسعه در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کردند: برنامه پنجم بسیار مهم است و در بررسی آن باید به‌گونه‌ای عمل شود که مصوبه مجلس اصلاح و تکمیل لایحه دولت باشد نه تبدیل آن به یک چیز دیگر.» مقام معظم رهبری در دیدار چند روز قبل اعضای هیات دولت با ایشان نیز «پرهیز مجلس از تغییرات اساسی در برنامه پنج ساله ارائه شده دولت و خودداری مجلس از نگاه منطقه‌ای و بخشی به این برنامه را ضروری دانستند و افزودند: دولت نیز نباید برنامه‌ای را که تهیه کرده «غیرقابل نقد و تغییر» بداند.» اکنون به نظر می‌رسد کار حل اختلاف دولت و مجلس، بار دیگر به یک کارگروه دوجانبه واگذار شده است. باید دید آیا این کارگروه می‌تواند به راهکاری مرضی الطرفین برای تصویب هرچه سریع‌تر مهم‌ترین سند اقتصادی-اجتماعی پنج سال آینده کشور برسد یا خیر؟