کارت زرد مجلس به وزیر امور خارجه

عکس: خبرگزاری مهر

دنیای‌اقتصاد- وزیر امور خارجه به خاطر عملکرد «شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور» از مجلس کارت زرد گرفت. کارت زردی که با رای ۱۱۰ نفر از مجموع ۱۹۴ نماینده حاضر در جلسه علنی دیروز مجلس به منوچهر متکی داده شد تا قوه‌مقننه نشان دهد از عملکرد و نقش شورای عالی ایرانیان خارج از کشور ناراضی است. وزیر امور خارجه روز گذشته در حالی برای پاسخ دادن به سوال الیاس نادران، نماینده تهران درباره نقش شورای عالی ایرانیان خارج از کشور در دیپلماسی خارجی به مجلس رفت که وزارت خارجه هیچ مسوولیت مستقیمی در این شورا ندارد؛ چراکه ریاست شورای یادشده بر عهده رییس جمهور است، دبیرخانه آن در نهاد ریاست جمهوری قرار دارد و اسفندیار رحیم مشایی (به عنوان جانشین رییس جمهور در این شورا) نقش اصلی را در فعالیت های آن بر عهده دارد. با این حال دفاع منوچهر متکی از عملکرد شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور باعث شد نمایندگان او را در رفتارهای افراد تاثیرگذار در این شورا شریک بدانند. البته نباید از نطق آتشین الیاس نادران در جلب نظر نمایندگان برای دادن رای منفی به وزیر امور خارجه غافل شد.

متکی: شاید نیاز باشد مسوولان شورا گزارش بدهند

سوال نادران از وزیر امور خارجه به طور مشخص در خصوص «نقش شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور در آزادسازی مشروط معصومی‌نژاد و دمیرچی‌لو»‌ (دو ایرانی دستگیر شده در ایتالیا) مطرح شده بود که وزیر امور خارجه در این باره گفت: اصل تشکیل شورای عالی ایرانیان خارج از کشور که در آغاز راه به عنوان ستاد مطرح بود، به مصوبه جلسه ۱۸/۸/۸۲ در دولت هشتم برمی‌گردد که هیات وزیران در آن بنا به پیشنهاد وزارت امور خارجه تصویب کرد که به منظور ساماندهی امور ایرانیان خارج از کشور ستادی به مسوولیت رییس‌جمهور تشکیل شود.وی افزود: تشکیل این ستاد که بعدها به نام شورای عالی ایرانیان خارج از کشور مطرح شد، با نگاهی گسترده و با توجه به مجموعه نیازهای هموطنان ایرانی در اقصی نقاط جهان تعریف شده است تا دستگاه‌های اجرایی با ایرانیان خارج از کشور به عنوان سرمایه نیروی انسانی تعامل داشته باشند.

متکی اضافه کرد: در اوایل دولت نهم در مصوبه‌ای، عنوان ستاد ایرانیان خارج از کشور به شورای عالی ایرانیان خارج از کشور تغییر کرد و دبیرخانه آن از وزارت خارجه به نهاد ریاست‌جمهوری منتقل شد.

وزیر امور خارجه اضافه کرد: قطعا آقای نادران و سایر نمایندگان اینکه چنین مجموعه‌ای به امور ایرانیان خارج از کشور رسیدگی کند را تایید می‌کنند؛ اما باید گفت که بررسی مشکلات، حمایت از حقوق و پیگیری مسائل ایرانیان به لحاظ اجرایی در وزارت خارجه متمرکز است و وزارت خارجه به نیابت از تمام دستگاه‌های داخلی، کار خارج از کشور ایرانیان را در موارد مربوط انجام می‌دهد.وی با اشاره به بازداشت دمیرچی‌لو و معصومی‌نژاد در ایتالیا یادآور شد: بعد از مشکلی که برای این دو نفر پیش آمد، رییس‌جمهور بلافاصله در تماس با من بر ضرورت جدی پیگیری کار این دو تاکید کردند و وزارت خارجه هم به این کار اقدام کرد. شورای عالی ایرانیان خارج از کشور هم در این رابطه پیگیری‌هایی داشت.

وزارت خارجه از حیز انتفاع افتاده است

اما الیاس نادران در توضیح سوال خود در صحن علنی مجلس گفت: به استناد مصوبه ارسالی وزارت خارجه، «ستاد» ایرانیان خارج از کشور مصوبه هیات وزیران بوده، اما آنچه مورد سوال است «شورای‌عالی» ایرانیان است. ایشان بفرمایند شورای‌عالی ایرانیان کجا مصوب شده است؟وی افزود: اینکه ستادی که در وزارت امور خارجه تشکیل شده، مصوب بوده و دبیرخانه آن نیز در این وزارتخانه فعال بوده، چه ارتباطی با شورای عالی ایرانیان خارج از کشور دارد که این شورا برای اداره امور خود ده‌ها شورا را هم به زیر مجموعه خود اضافه کرده است؛ درصورتی‌که این موضوع صراحتا با مواد ۱۳۹ تا ۱۴۵ قانون برنامه چهارم مغایرت دارد که بر اساس آن اضافه کردن تشکیلات جدید منع شده است.نماینده تهران در مجلس تصریح کرد: محل بحث، دفاع از حیثیت مجموعه وزارت امور خارجه و کارشناسان و مدیران این مجموعه است؛ با تشکیل آن شورا و با اختیاراتی که گرفته‌است و البته اقداماتی که انجام داده، وزارت امور خارجه را از حیز انتفاع ساقط کرده است و کارشناسان، مدیران و سفرای ما از موضوعیت افتاده‌اند.نادران ادامه داد: بنده گلایه‌ام از این بابت است که چرا آن روزی که بنده در این رابطه سوال کردم، عزیزان در کمیسیون مربوطه پیش‌بینی اتفاقاتی که در روزهای اخیر افتاده است را نکردند؛‌ چرا همین همایشی که به نام ایرانیان خارج از کشور تشکیل شده و باعث وهن نظام بود، پیش‌بینی نشد؟

نادران اضافه کرد: بنده نمی‌دانم «نمایندگان ویژه رییس‌جمهور» در دستگاه دیپلماسی از کجای قانون اساسی استنباط شده است و اگر مستند به اصل ۱۲۷ قانون اساسی می‌باشد، این اصل سازوکار خود را دارد؛ باید اختیارات مشخص شده و نماینده ویژه باید در یک مساله اضطراری انتخاب شود. حالا مگر چه اضطراری پیش آمده است؟ نادران خاطرنشان کرد: همین اتفاقاتی را که در بحث همایش ایرانیان خارج از کشور افتاد، می‌توان مشاهده کرد؛ اگر بنا است این شورا را افراد معلوم‌الحالی که در آنجا مسوولیت دارند، اداره کنند، اشکالی ندارد؛ همان آقا را وزیر امور خارجه بگذاریم و وزیر محترم خارجه هم بشود رییس شورای عالی ایرانیان خارج از کشور.

نماینده تهران در مجلس تاکید کرد: ما باید بدانیم از چه کسی باید سوال کنیم. بحث این است که آیا می‌خواهیم قانون را دور بزنیم؟ آیا می‌خواهیم دستگاه دیپلماسی کشور را بی‌خاصیت کنیم؟ وزیر امور خارجه به ما بفرماید این اختیاراتی که دائما از وزارت امور خارجه سلب شده و به آن افراد داده می‌شود تا کجا پیش خواهد رفت؟وی خاطرنشان کرد:‌ برخی آقایان در رابطه با موضوعی صحبت می‌کنند و ما را با یک کشور همسایه که در سخت‌ترین شرایط ما را همراهی کرده، رو در رو می‌کنند. سخنانی به زبان می‌آ‌ورند که موضع نظام تلقی می‌شود؛ به این دلیل که آنها نماینده ویژه هستند. نماینده ویژه باید بفهمد که چه می‌گوید و راه و رسم دیپلماسی را درک کرده و آموزش دیده باشد.نماینده تهران اضافه کرد:‌ ما برای ایرانیان داخل کشور چه کار کردیم که حالا به فکر ایرانیان خارج کشور افتاده‌ایم؟ باید دید که در همایش ایرانیان چه کسانی حضور داشته و چه سخنانی به زبان آوردند؛‌ آنها پس از اینکه با گذشت ۳۰ سال به کشور بازگشتند از ما طلبکار هم شدند. در این همایش فردی را دعوت کردند که دلال رابطه با آمریکا بود. ساواکی‌ها هم به این همایش دعوت شده بودند؛ البته بعد هم دستور داده شد که حقوق ۳۰ ساله گذشته و معوقات آن پرداخت شود.

وی با بیان اینکه برخی ضد انقلاب‌ها هم به همایش ایرانیان دعوت شده بودند، افزود: آیا این دعوت‌ها با هماهنگی وزارت امور خارجه بوده است یا نه؟ وزارت خارجه چه نقشی در این رابطه داشته است یا بگویند که چه اعتراضی کرده؟ بعد هم می‌گویند ما قرار است مکتب ایرانی درست کنیم.

وی ادامه داد: هر کسی که به این همایش دعوت شده بود ۴ نفر هم همراه خود داشت، هزینه هواپیمای رفت و برگشت آنها را پرداخت کرده‌ایم، برایشان هواپیما چارتر کرده و در داخل کشور هم به گردش برده‌ایم و هزینه اقامت آنها در تهران را پرداختیم. بعد هم حقوق معوقه آنها در طول ۳۱ سال اخیر را پرداخت کردیم.

نماینده مردم تهران در مجلس اضافه کرد: این شورا در کشورهای مختلف خانه ایرانیان درست کرده است، در حالی که نه مسوولیت و نه وظیفه آن مشخص است. در این بین هم وزارت امور خارجه هیچ اعتراضی نمی‌کند. ‌از کجا این همه منابع مالی می‌آورند؟وی افزود: البته همین آقا در سال گذشته و در سفر نیویورک با افراد مختلف ملاقات می‌کند که از جمله این افراد سفیر اسبق آمریکا در رژیم صهیونیستی بود. باید مشخص شود که چه صحبت‌هایی با او کرده است. متن این مذاکرات کجا موجود است؟نادران اضافه کرد: بعد هم ملاقات‌ها و نشست‌های مشکوک دیگر؛ در همین همایش که در داخل کشور برگزار شد، عده‌ای را دعوت کرده و در جلسات خصوصی که خبرنگاران را هم اجازه حضور ندادند، تشکیل داده‌اند. چه مسائلی قرار بود مطرح شود؟ بعد هم همین آقا متوهم می‌شود و می‌گوید که اگر من کاندیدا شوم ۹میلیون از احمدی‌نژاد بیشتر رای می‌آورم.

پس از پایان توضیحات الیاس نادران، نمایندگان مجلس با ۱۱۰ رای مخالف، ۵۵ رای موافق و ۵ رای ممتنع از مجموع ۱۹۴ نماینده حاضر در صحن علنی اعلام کردند که از توضیحات وزیر امور خارجه کشورمان قانع نشده‌اند. بدین ترتیب منوچهر متکی اولین کارت زرد را از مجلس دریافت کرد تا در صورت دریافت دو کارت زرد دیگر، زمینه برای استیضاحش فراهم شود.

‌مشایی: تعیین نماینده ویژه عرف است

اسفندیار رحیم‌مشایی، رییس دفتر رییس‌جمهور در مورد تعیین نمایندگانی از سوی رییس‌جمهور در امور آسیا، خاورمیانه، حوزه خزر و افغانستان، گفت: این یک روند عرفی است و در بسیاری از کشورها این اتفاق صورت می‌گیرد که رییس‌جمهور نمایندگانی را در برخی از حوزه‌ها در عرصه‌ بین‌الملل مشخص کنند. به گزارش ایسنا رحیم‌مشایی، با رد این موضوع که «این اقدام باعث زیر سوال بردن استقلال وزارت خارجه می‌شود»، گفت: وزارت خارجه فعالیت خود را انجام می‌دهد و این نمایندگان نیز در هر موردی که رییس‌جمهور دستور دهند و تاکیدی داشته باشند فعالیت و دستور رییس‌جمهور را پیگیری می‌کنند. وی ادامه داد: انتخاب نمایندگان از سوی رییس‌جمهور یک روند عرفی است که در بسیاری از کشورها صورت می‌گیرد. به تازگی با حکم رییس‌جمهور، اسفندیار رحیم‌مشایی به عنوان نماینده ویژه رییس‌جمهور در امور خاورمیانه، حمید بقایی به عنوان نماینده ویژه رییس‌جمهور در امور آسیا، محمدمهدی آخوندزاده به عنوان نماینده ویژه رییس‌جمهور در امور دریای خزر و ابوالفضل زهره‌وند به عنوان نماینده ویژه رییس‌جمهور در امور افغانستان منصوب شدند.