اتمام مهلت خروج کارکنان دولت از تهران
تنها ۱۰۰۰ نفر از ۲۰۰ هزار نفر رفتند
مهلت یک‌ماهه خروج ۴۰درصد کارمندان دستگاه‌های اجرایی از تهران درحالی دیروز به اتمام رسید که آخرین آمارها حاکی از ثبت نام ۷هزار کارمند و خروج تنها ۱۰۰۰ نفر در پایان‌این ضرب‌الاجل است، آماری که به نظر می‌رسد با پیش‌بینی ۲۰۰ هزار نفری دولت فاصله معناداری دارد.
پایتخت به تدریج از تهران منتقل می‌شود؟
مهلت یک‌ماهه خروج ۴۰درصد کارمندان دستگاه‌های اجرایی از تهران درحالی دیروز به اتمام رسید که آخرین آمارها حاکی از ثبت نام ۷هزار کارمند و خروج تنها ۱۰۰۰ نفر در پایان‌این ضرب‌الاجل است، آماری که به نظر می‌رسد با پیش‌بینی ۲۰۰ هزار نفری دولت فاصله معناداری دارد. به گزارش خبرگزاری مهر، سناریوی خروج جمعیت در تهران در دولت دهم زمانی کلید خورد که رییس جمهور اواخر فروردین ماه امسال از برنامه دولت برای کاهش جمعیت به دلیل آسیب‌های سنگینی مانند زلزله خبر داد.این در حالی بود که گمانه‌ها به دلیل ابهامات و ناپخته بودن طرح حاکی از عملی نشدن آن بود؛ با‌این حال نمایندگان مجلس و کارشناسان نگرانی خود را از‌این اعلام ناگهانی و تبعات روانی آن بر جامعه اعلام کردند. در همین زمان مجید نصیرپور نایب رییس کمیسیون اجتماعی مجلس با انتقاد از استفاده ابزاری از موضوع زلزله تاکید کرد که باید از هر مساله‌ای که جامعه را دچار التهاب کند پرهیز شود.
انتقال پایتخت، طرحی برای رفع معضلات اجتماعی
تهران سال‌ها است بار سنگین ۱۲ میلیون نفر از جمعیت کل کشور را به دوش می‌کشد، ولی با این وجود حداقل سرانه حمل‌ونقل عمومی، آموزشی و خدمات شهری برای این کلانشهر در نظر گرفته شده است. براساس گزارش مرکز آمار ایران، جمعیت تهران بزرگ ۱۲ میلیون و ۱۵۰ هزار و ۷۴۲ نفراست که از آن جمعیت، ۱۰ میلیون و ۵۲۸ هزار و ۲۸۲ تن در تهران و یک میلیون و ۶۲۲ هزار و ۴۶۰ نفر در حاشیه تهران سکنی گزیده‌اند.
معصومه ابتکار رییس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران در این زمینه می‌گوید که از سال‌ها پیش موضوع سقف جمعیتی شهر تهران مطرح بود، ولی همواره مسوولان از عواقب آن مانند افزایش قیمت‌ها ترس داشتند و‌این مانعی بود تا سقف جمعیتی بالایی را برای تهران در نظر بگیرند. همین ترس در تدوین طرح جامع تهران نیز موجب شد تا سقف جمعیتی حدود ۱۰ میلیون نفر و یکی دو میلیون نفر بالاتر از میزان فعلی و حد مجاز در نظر گرفته شود.
به گفته مهدی چمران، رییس شورای شهر تهران سقف ابتدایی پیش‌بینی شده برای تهران نه و نیم میلیون نفر تا سال ۱۴۰۴ بود، ولی به پیشنهاد وزیر کشور به ده و نیم میلیون نفر افزایش یافت.
تاریخچه طرح انتقال پایتخت
ایده انتقال پایتخت به دلایل مختلف همواره ذهن کارشناسان مسائل شهری تهران را مشغول کرده است، اما تصویب سیاست‌های کلی در بخش آمایش سرزمین توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام آغاز حرکت به سمت اجرایی شدن این ایده به حساب می‌آید.
در این مصوبه به مواردی همچون «توسعه متوازن روستاها و شهرهای کوچک و پیشگیری از مهاجرت بی‌رویه به مراکز استان‌ها»، «انتخاب مکان‌های مناسب و استقرار مراکز زیست و فعالیت جهت اقدامات توسعه متوازن و همچنین مراکز حیاتی و حساس متناسب با ملاحظات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، امنیتی و پدافند غیرعامل» و همچنین «ساماندهی سطوح خدمات و استقرار جمعیت در کشور با توجه به مدیریت سوانح طبیعی، حوادث، منابع آب و رعایت شرایط زمین‌شناسی برای افزایش ضریب‌ایمنی تاسیسات زیربنایی و حیاتی و ابنیه مراکز جمعیتی و شهرها و روستاها» تاکید شده است.
اما یکی از مهم‌ترین مصوبه‌های مجمع، جا به جایی تدریجی پایتخت بود که مطابق‌این مصوبه انتقال مرکز سیاسی کشور در مکان مناسب جهت بهبود و اصلاح استقرار جمعیت و فعالیت در کشور تا پایان چشم‌انداز به یکی از سیاست‌های کلی نظام تبدیل شد.
بعد از روی کار آمدن دولت دهم که تجربه ۲۰ سال شعار انتقال پایتخت و اجرایی نشدن آن را پیش‌رو داشت، به جای انتقال پایتخت ترجیح داده شد، اهداف نزدیک‌تری نشانه‌گیری شود که یکی از آنها تمرکز‌زدایی اداری و انتقال دفاتر شرکت‌ها به مناطق عملیاتی بود.
آخرین تصمیم‌گیری درباره انتقال پایتخت از تهران نیز به اواسط عمر دولت نهم برمی‌گردد. در دولت نهم محمد جهرمی، وزیر کار و عضو شورای عالی مسکن به شدت پیگیر انتقال پایتخت بود تا جایی که در دی ماه سال ۸۶، از تشکیل کمیته کارشناسی برای پیگیری این موضوع خبر داد. کمیته کارشناسی انتقال پایتخت در دولت نهم به این نتیجه رسیده بود که قبل از اقدام به انتقال باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرد که جمعیت پایتخت جدید از ۲۵۰ هزار نفر تجاوز نکند و دولت باید فقط از ناحیه هسته اصلی و مرکزی منتقل شود.
در این بین پرسشی که از سوی کارشناسان مطرح شده این است که آیا شهرهایی چون اصفهان و رشت که میزبان شرکت دولتی پیشتاز وداع با پایتخت یعنی میراث فرهنگی است، دارای چنین شرایطی است؟ یا با انتقال کارکنان پایتخت، صرفا کلانشهر دیگری همچون تهران با حاشیه‌ها و مشکلات جدید ایجاد می‌شود؟
روز شمار به روزهای آخر نزدیک شده است
فرصت هیات دولت و رییس‌جمهور برای خروج ۴۰ درصد کارمندان دولت از تهران تمام شده است. نعمت الله ترکی معاونت پشتیبانی و منابع انسانی استانداری تهران در مورد آخرین اقدامات انجام شده برای خروج کارمندان از تهران می‌گوید: طبق آمار باید ۲۰ هزار نفر کارمند دستگاه‌های دولتی از تهران خارج شوند که این رقم جدا از کارمندان وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها است. از این تعداد تا‌کنون هزار نفر منتقل شده‌اند و هفت هزار نفر برای خروج ثبت نام کرده‌اند. ما افرادی که ثبت نام کرده‌اند را از تهران خارج شده حساب می‌کنیم. وی ادامه می‌دهد: در مدت یکی دو روز آینده خروج‌این هفت هزار نفر نیز تعیین تکلیف می‌شود.
سه میلیون مهاجرت به تهران در ۱۰ سال
چنانکه آمار ثبت احوال کشور نشان می‌دهد در مدت ۱۰ سال گذشته حدود سه میلیون نفر به تهران مهاجرت کرده‌اند که عمده علت آن جست‌وجوی کار بوده است. شهلا کاظمی‌پور معاون پژوهشی مرکز مطالعات جمعیتی آسیا و اقیانوسیه با اعلام اینکه تهران با جذب ۳۱ درصد از کل مهاجران کشور در صدر شهرهای مهاجر پذیر است، می‌گوید: بدون در نظر گرفتن ایجاد جاذبه برای شهرهای مبدا هیچ سیاستی برای جلوگیری از مهاجرت نتیجه بخش نیست.
وی ادامه می‌دهد: ۲۲ درصد جمعیت استان تهران مهاجرانی هستند که در مدت سال‌های ۷۵ تا ۸۵ به تهران وارد شده‌اند و البته این استان به میزان ۶ درصد جمعیت خود مهاجر به سایر شهرهای کشور فرستاده است. این پژوهشگر با بیان اینکه برای عملی شدن مهاجرت معکوس از تهران طرحی تحقیقاتی با مجموعه راهکارها که همزمان اجرا شوند نیاز است و طرح‌های ضربتی جوابگو نیست، تاکید می‌کند: بحث خروج پنج میلیون نفر از تهران یک ایده است، ولی چگونگی اجرای آن مستلزم بررسی و طرح جامعی است. در حالی کارشناسان بر لزوم ایجاد امکانات در شهر مقصد برای مهاجرت معکوس تاکید دارند که دولت هیچ برنامه‌ای را در این بخش اعلام نکرده است. در حال حاضر تمامی‌برنامه‌های دولت تنها بر روی خروج ادارات و دستگاه‌ها از تهران متمرکز شده است بدون توجه به اینکه انتقال این کارمندان چه تبعاتی را برای شهرهای مقصد خواهد داشت و این شهرها چقدر امکانات و ظرفیت این مهاجران اجباری را دارند.
اگرچه بدون شک این مهاجرت ناخواسته به گفته علی اکبر اولیا عضو کمیسیون عمران مجلس بحران بهره‌وری پایین نظام اداری را قطعا به مراتب بیشتر می‌کند. گروهی از کارشناسان شهری در تهران پیش شرط‌هایی را برای انتخاب «جایگزین تهران» لازم می‌دانند، از جمله اینکه باید رفاه و برتری سکونتی در پایتخت ایران از بین برود، دولت به لحاظ تعداد دستگاه‌ها و سازمان‌ها و همچنین از نظر حجم نیرو و پرسنل کوچک شود و در نهایت اینکه برنامه انتقال پایتخت در یک دوره زمانی بلندمدت دیده شود.
ارسال نظر