سه پرسش بخش خصوصی از متولی حمل و نقل
وزیر راه در نشست اتاق تهران حاضر شد
سه پرسش بخش خصوصی از متولی حمل و نقل
وزیر راه در نشست اتاق در مورد تحریم‌ها گفت: تحریم جدی است و من هم تاثیر آن را قبول دارم، اما این اولین باری نیست که تحریم بر ما تحمیل شده، زیرا از ابتدای انقلاب و حتی در دوران سخت دفاع مقدس هم ما تحت تحریم بودیم و البته سربلند بیرون آمده‌ایم. ما قبلا با تیم جهانی مسابقه داده‌ایم؛ حال که این تیم جدید تحریم در سطح تیم محلات است! او افزود: در زمان اعلام تحریم‌های جدید و صدور قطعنامه چهارم در ازبکستان بودم. وقتی با وزیر ازبک دیدار داشتم، به من گفت؛ شما بسیار خوشحال و خندان هستید، مگر از تحریم‌ها ناراحت نشده‌اید؟ بنده اما در جواب گفتم «این چهارمین تحریم است، ما تا چهلمین تحریم را هم انتظارش را داریم.»وزیر راه البته اذعان کرد: یکی از مشکلاتی که در اثر تحریم‌ها ایجاد شده، افزایش هزینه‌های بیمه است که شرکت‌های بیمه باید برایش تمهیداتی بیندیشند. او همچنین تاکید کرد که با وجود تحریم‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری اروپایی زیادی هستند که تمایل به همکاری در پروژه‌های وزارت راه را دارند.
دنیای اقتصاد - فعالان اقتصادی کشور این بار پذیرای وزیر راه در ششمین صبحانه کاری اتاق بازرگانی، صنایع و معادن تهران شدند که با ۸ معاون و مشاور راهی این اتاق شده بود.
حمید بهبهانی که همزمان با سالگرد ورودش به کابینه دولتی در سال 1387 در جایگاه وزیر راه، پا به جمع فعالان اقتصادی گذاشته بود، از «ناهمواری‌های زمین و آسمان» سخن شنید.
اما به رغم روال معمول که رییس اتاق تهران آغازگر طرح انتقادات فعالان بخش خصوصی از میهمانان دولتی است،این محمد نهاوندیان، رییس اتاق بازرگانی‌ایران بود که به دلیل اهمیت موضوع جلسه، پس از مدتی دوری، در صبحانه کاری این اتاق حاضر شده بود تا زبان به انتقاد بگشاید. وی وزیر راه و ترابری را با سه پرسش عمده مورد خطاب قرارداد.
رییس اتاق‌ایران پرسید: در افق برنامه پنجم توسعه، چه تدبیری برای بخش حمل و نقل به عنوان حوزه خدماتی در اقتصاد‌اندیشیده شده تا‌ایران به هدف اول شدن در منطقه برسد؟ چه برنامه‌ای برای دستیابی مجدد به جایگاه از دست رفته پیشین‌ایران به عنوان «هاب» منطقه مطرح است؟ آیا سرمایه‌گذاری‌های لازم برای اینکه سهم‌ایران در شاهراه‌های اصلی مورد انکار سیاسی و اقتصادی قرار نگیرد، انجام شده است؟
رییس پارلمان بخش خصوصی در ادامه، فقدان حضور جدی بخش خصوصی در صنعت حمل و نقل را در حالی، به بهبهانی یادآوری کرد که به زعم وی، امروز برای دستیابی به اهداف چشم‌انداز، نیازمند سرمایه‌گذاری‌های فعالان اقتصادی در زیرساخت‌های راه و حملونقل هستیم.
او در این باره، از وزیر راه و ترابری نسبت به اینکه وزارتخانه متبوعش چه بسته‌های مشوقی را برای جذب سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی تدارک دیده، توضیح خواست.
نهاوندیان سخنانش را با بیان‌اینکه «تحریم‌ها حوزه حملونقل به ویژه بخش دریایی آن را در حالی مورد هدف قرار داده که حضور بخش خصوصی در‌این حوزه، کاهش دهنده ضریب فشار بدخواهان و طراحان تحریم‌ها است» به پایان برد.
وزارت راه بر سر زبان‌ها
در ادامه، تریبون این نشست به میهمان سپرده شد تا از «اعمال فشار و هجمه‌های روزافزون از سوی بخش عمومی‌و مجلس در طول دو سال گذشته به‌رغم تلاشی که به داشتن آن اعتقاد دارد»، سخن بگوید.
بهبهانی، وزیر راه و ترابری که گویی درد دلش از مجلس بیشتر بود، ادامه داد: در مجلس، 290 نماینده به واسطه رفت و آمد با انواع ابزار حملونقل اعم از ریلی، هوایی، فرود گاهی و...، که هر یک فلسفه‌ای جداگانه دارد، سر و کار و هر کدام نظری دارند؛این درحالی است که بودجه ما محدود است، اما عملکرد ما مطلوب؛ در هر حال، وزارت راه همیشه بر سر زبان‌ها است و البته بیشترین فشارها به این دلیل است که فعالیت‌های این وزارتخانه با زندگی عادی مردم سرو کار دارد.
او ادامه داد: اگرچه ما نام «وزارتخانه» بر پیشانی داریم، اما «سازنده» نیستیم. سازنده، پیمانکاران هستند که ما بودجه را در اختیارشان می‌گذاریم، اما یکی از گرفتاری‌های ما این است که در بخش پیمانکاری با کمبود منابع بخش خصوصی مواجهیم؛ ضمن اینکه صرفا تعداد معدودی از پیمانکاران در ازای مبالغی که در اختیارشان می‌گذاریم، بازدهی مفید دارند.
این مقام مسوول در عین حال یادآور شد که برخی پیمانکاران مثل «مغازه بقالی» هستند که بی‌مورد وارد این حوزه شده‌اند و البته همواره تخصیص بودجه را برای رفع نیازهای خود انتظار می‌کشند!
وزیر راه که به قول خودش، اعتقاد کامل به حضور بخش خصوصی در حمل و نقل دارد و تلاش کرده که شرکت‌های قابل واگذاری‌ها را واگذار کند، از فعالان اقتصادی خواست که در قالب یک کنسرسیوم، سرمایه‌های کوچک را تجمیع کنند تا در‌این بخش نیاز به جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی به حداقل برسد. اگرچه به گفته او، تلاش می‌شود که بانک‌ها هم گشایش اعتبار داخلی کنند و به مرور پرداخت‌ها نیز از صورت وضعیت‌ها انجام می‌گیرد.
بودجه را در الگوی اصلاح مصرف قرار دهید
به گزارش خبرنگار دنیای اقتصاد، پس از سخنان وزیر راه، جمعی از فعالان بخش خصوصی به انتقاد از بخش‌هایی از صنعت حمل و نقل کشور پرداختند و آغازگر این سخنان، یحیی آل اسحاق، رییس اتاق بازرگانی تهران بود که به کمبود واگن در خطوط حمل و نقل ریلی اشاره و بیان کرد: به‌رغم نیاز کشور به ۲هزار و ۸۸۰ واگن، هم اکنون یک هزار و ۶۰۰ واگن در کشور موجود است که با محاسبه واگن‌های مستعمل، تعداد آنها به هزار و ۸۰۰ واگن می‌رسد.
او در ادامه گریزی به سخنان وزیر راه در مورد کسری بودجه زد و راهکار آن را خطاب به وزیر، «اصلاح الگوی مصرف بودجه» ذکر کرد.
رییس اتاق بازرگانی تهران در ادامه، ضمن اینکه خواستار اعمال توجه بیشتر به بخش حمل و نقل در برنامه پنجم توسعه شد، تهدید‌های حوزه حملونقل را فرصتی برای بخش خصوصی دانست و در عین حال گفت: متاسفانه برخی فرآیندها مانع حضور بخش خصوصی در سرمایه‌گذاری‌های
حمل و نقلی می‌شود. برای مثال، در بخش ریلی، 80 درصد تعرفه را وزارت راه و شرکت راه‌آهن به عنوان هزینه نگهداری از خطوط دریافت می‌کند و لذا این سوال مطرح است که با 20 درصد باقیمانده، بخش خصوصی چگونه وارد کار شود؟! ضمن اینکه مگر هزینه نگهداری از جاده را از کامیون‌داران دریافت می‌کنید که هزینه نگهداری از خطوط ریلی را از شرکت‌های بخش خصوصی دریافت می‌کنید؟!
او همچنین ضرورت تسویه مطالبات پیمانکاران از وزارت راه را نیز متذکر شد و در‌این باره اظهار کرد: پیمانکاران یک هزار میلیارد تومان از وزارت راه طلبکار هستند که تسویه آن با ان‌شاءا... و ماشاءا... ممکن نمی‌شود!
این فعال اقتصادی سخنان خود را با گفتن‌این جمله پایان داد که «بخش خصوصی کشور تاب «این همه تحمل» را ندارد.»
بخش خصوصی، آسیب‌پذیرتر از همیشه
مسعود خوانساری، رییس کمیسیون حملونقل و امور گمرکی اتاق بازرگانی تهران بود که در ادامه سخن گفت و با اشاره به برخی موفقیت‌های تصویبی این کمیسیون، تجمیع کانتینرها در بندرعباس که به معضل حمل‌ونقلی در سال‌های قبل تبدیل شده بود و نیز تصویب بسیاری از پیشنهادهای این کمیسیون در گمرک یادآوری و البته ابراز امیدواری کرد که لایحه امور گمرکی که در تدوین آن ردپای بخش خصوصی پررنگ است، هرچه زودتر در مجلس به تصویب برسد.
او همچنین نیم نگاهی به برنامه پنجم توسعه‌انداخت که به زعم وی، ضعیف‌ترین بخش آن مربوط به حمل و نقل است.
خوانساری به شرایط تحریم که نوک حمله آن به سمت حمل و نقل دریایی است نیز اشاره کرد و گفت: بخش خصوصی در این تحریم‌ها آسیب‌پذیرتر از هر زمان دیگر است و اگر شما که در راس وزارت راه و ترابری نشسته‌اید، سیاست‌هایی برای کاهش اثرات تحریم‌ها تبیین نکنید، به فعالیت اقتصادی بخش خصوصی به طور قطع خسارات جبران‌ناپذیری وارد می‌شود.
حمل ونقل کنتراتی برگردد
پس از این سخنان، نوبت به علاء میرمحمدصادقی، عضو هیات رییسه اتاق تهران رسید تا ضمن بیان اعتقادش نسبت به عملکرد خوب بهبهانی در وزارت راه، از توافق بخش خصوصی‌ایران و کشورهای سوریه و لبنان برای راه‌اندازی شرکت حملونقل مشترک بگویند که در این توافق، فعالان اقتصادی سوریه اعلام آمادگی کرده‌اند که تا 20 میلیون دلار سهام این شرکت مشترک را خریداری کنند.
او البته از مشکلی که بر سر راه تشکیل این شرکت وجود دارد و به راه زمینی ارتباطی میان‌ایران و این دو کشور برمی‌گردد، گفت و از وزیر راه خواست تا آن را پیگیری کند.
عضو هیات رییسه اتاق تهران همچنین تقویت مجموع شرکت‌های حملونقل بخش خصوصی را خواستار شد و ضمن انتقاد از برخی سیاست‌های غلط در حوزه حملونقل جاده‌ای، اذعان کرد: پیش از انقلاب شرکت‌های بزرگ حملونقل جاده‌ای صدها کامیون در اختیار داشتند و به صورت کنتراتی به فعالان اقتصادی خدمات می‌دادند؛ اما پس از انقلاب، سیاست‌ها در این بخش تغییر کرد؛ به گونه‌ای که مسوولان از فروش کامیون به شرکت‌های حمل‌ونقلی خودداری می‌کنند و سیاست «تک مالک» را در پیش گرفته‌اند که این امر موجب شده اختیار تولیدکنندگان که نیاز به حمل و جابه جایی محصولات دارند، به دست کامیون‌داران بیفتد و این گونه شده است که امروز تولیدکنندگان نمی‌توانند حملونقل خود را به صورت کنتراتی به شرکت‌های حمل‌ونقلی بدهند که این خود ضرر و زیان‌های زیادی را متوجه فعالان اقتصادی می‌کنند.
کاهش حق دسترسی به شبکه ریلی، معضلی بزرگ
سعیدی، از اعضای انجمن صنفی شرکت‌های حمل و نقل ریلی نیز در ادامه به‌ایراد سخن و بیان انتقادات خود پرداخت که پیکان آن شرکت راه آهن و‌اینکه بزرگترین معضل حمل و نقل ریلی کشور، کاهش حق دسترسی به شبکه ریلی کشور است را نشانه می‌رفت.
او در‌این باره گفت: بر اساس قانون مصوب سال ۸۴، مجموع شرکت‌های حمل و نقلی کشور حق استفاده از شبکه ریلی را دارند، اما به رغم گذشت چهارسال از‌این قانون، هنوز بسیاری از آیین‌نامه‌‌ها و دستورالعمل‌های آن عملیاتی نشده است.
سعیدی ادامه داد: متاسفانه شرکت راه آهن همه ساله بدون در نظر گرفتن آیین‌نامه‌‌های این قانون با افزایش تعرفه راه دسترسی شرکت‌های خصوصی حمل و نقل را به شبکه ریلی بسته که این اتفاق خروج بخش خصوصی از حوزه ریلی کشور را موجب شده است.
این عضو انجمن صنفی شرکت‌های حمل و نقل ریلی همچنین از اینکه در این بخش عمده هزینه‌ها از صاحب بار دریافت می‌شود و فعالان این بخش باید ۸۰ درصد کرایه دریافتی از مشتریان خود را به شرکت راه‌آهن تحویل دهند، انتقاد کرد و در‌این باره نیز گفت: در حوزه حملونقل ریلی، بخش دولتی به رقابت با بخش خصوصی وارد شده است و‌این در حالی است که دولتی‌ها حتی به تعهدات قراردادی نیز عمل نمی‌کنند.
جاده‌ها در انتظار کامیون‌های نیمه نو
اما فرهاد فزونی، از اعضای منتقد هیات نمایندگان اتاق تهران نیز در جمع فعالان اقتصادی کشور که با وزیر راه صبحانه می‌خوردند، زبان به سخن گشود و از فرسودگی و کمبود ناوگان حمل ونقل به ویژه کامیون‌ها و تریلی‌ها گفت و‌این در حالی است که به گفته او، دولت همچنان یارانه‌های باورنکردنی برای مصرف سوخت بالای‌این ناوگان فرسوده می‌پردازد.
او این انتقاد را در حالی ادامه داد که آن طور که او می‌گوید، وزارت صنایع هنوز هم مدعی است که تولیدکنندگان این تریلی‌ها می‌توانند نیاز کشور را تامین کنند و مسوولان این وزارتخانه معتقدند که در حمایت از صنایع داخلی باید واردات کامیون‌ها را با انواع تعرفه و عوارض محدود کرد.
فزونی با بیان اینکه سال گذشته شرکت پخش فرآورده‌های نفتی ایران قصد داشت دو هزار دستگاه تریلی خریداری کند، اما فقط ۱۵۰ دستگاه آن تامین شد، خاطرنشان کرد: این درحالی است که از سویی، قیمت ۱۴۰ میلیون تومانی این کشنده‌ها به اضافه بهره‌های ۲۲ درصدی بانکی، خرید تریلی‌ها را بسیار مشکل کرده و صرفه اقتصادی آن را زیر سوال برده است.
او با اعتقاد به اینکه برخلاف تمام شکایت‌های صادرکنندگان و واردکنندگان و به‌رغم اینکه وزارت بازرگانی سهم هزینه حملونقل در قیمت تمام شده را بسیار بالا می‌داند، هزینه حمل باید افزایش پیدا کند، اضافه کرد: چندین بار به عنوان فعال بخش خصوصی پیشنهاد داده‌ایم که دولت اجازه ورود کامیون‌های نیمه نو را بدهد، اما لابی قدرتمند تولیدکنندگان دولتی فریاد برداشته که می‌خواهند ایران را گورستان کامیون‌های اسقاط دنیا کنند. در این میان، پیشنهاد می‌کنیم که مونتاژکنندگان به دلیل آشنایی که با تولیدکنندگان اصلی دارند، اقدام به واردات کشنده‌های نسبتا نو یا نو متعلق به یک یا دو سال پیش کنند تا ضمن اینکه از تبدیل شدن ایران به گورستان کامیون‌های اسقاط جلوگیری می‌شود، خدمات پس از فروش و تامین قطعات کشنده‌های وارده نیز توسط خودشان فراهم شود و سود حاصل از این تجارت نیز به جیب خودشان برود.
فزونی در پایان خطاب به وزیر راه گفت: یا به پیشنهاد ما عنایت فرمایید و اجازه ورود کامیون‌های نیمه نو را بدهید یا تعرفه واردات و دیگر عوارض را به صفر برسانید و تسهیلات بانکی با بهره ۴ درصد در اختیار شرکت‌های حملونقل قرار دهید، شاید بتوان از‌این طریق نیازهای کشور را تامین کرد.
محمد سمیعی، دبیر کل اتحادیه مالکان کشتی ایران هم در ادامه، بازگشایی LC ارزان قیمت برای فعالان بخش دریایی و نیز حمایت و پشتیبانی وزیر راه را در ارتباط با معافیت‌های مالیاتی خواستار شد که به گفته او، معافیت از مالیات برای 15 سال، پس از انقلاب حذف شد و همین اقدام خروج تعداد زیادی از مالکان کشتی از‌ایران را در پی داشت.
متن 3 پرسش نهاوندیان از وزیر راه
در افق برنامه پنجم توسعه، چه تدبیری برای بخش حمل و نقل به عنوان حوزه خدماتی در اقتصاد‌اندیشیده شده تا‌ایران به هدف اول شدن در منطقه برسد؟ چه برنامه‌ای برای دستیابی مجدد به جایگاه از دست رفته پیشین‌ایران به عنوان «هاب» منطقه مطرح است؟ آیا سرمایه‌گذاری‌های لازم برای اینکه سهم‌ایران در شاهراه‌های اصلی مورد انکار سیاسی و اقتصادی قرار نگیرد، انجام شده است؟
عکس: حجت سپهوند
ارسال نظر