«اثر نمایشی»

دیوید وارش

ترجمه: جعفر خیرخواهان

لکه نفتی خلیج مکزیک به جایی رسیده است که سایر مشکلات را از ذهن ما دور کرده است. فرض کنید شواهد اولیه این‌طور نشان دهد که مهندسان شرکت نفتی بی‌پی زیر فشار جدی برای کاهش هزینه‌های عملیاتی بوده‌اند و انتخابی که پیش روی خود داشتند استفاده از روش‌های ایمنی ارزان‌تر با در نظر گرفتن احتمال انفجار و فوران نفت بوده است. جلوتر از این رفته و حساب کنیم هزینه ده برابرساختن ابزارهای احتیاطی و پیشگیری که در سر هر چاه نفت زیر اعماق دریا در اطراف جهان نصب شود به ازای هر بشکه نفت چقدر می‌شود؟ پنجاه سنت یا یک‌دلار؟ با توجه به قیمت هر بشکه نفت ۷۵‌دلار، این رقم زیادی نبوده و قطعا به ازای هر گالن بنزین در پمپ بنزین‌ها فقط یک تا دو پنی به قیمت بنزین اضافه می‌شود. اینکه هزینه‌های ارتقای روش‌های ایمنی، شامل نظارت بهتر دولت، عمدتا بر دوش مصرف‌کننده خواهد افتاد نتیجه محتوم و پیش‌بینی شده است.

ریسک‌های واقعا دلهره‌آور ربطی به تولید نفت نداشته، بلکه به مصرف شتابان بشر از نفت و سایر سوخت‌های فسیلی مربوط می‌شود که این هم البته به خودی خود چیز بدی نیست به استثنای پیامدهای جانبی نامطلوب آن که احتمال می‌رود شتاب بیشتری بگیرد.

بیش از سی سال است که دانشمندان اقلیمی مرتب هشدار می‌دهند انتشار فزاینده گازهای گلخانه‌ای به جو زمین اثرات فاجعه‌باری خواهد داشت. آنها به دنبال درک اثرات پیچیده چنین وضعیتی هستند مثل پیشروی بیابان‌ها، بالا آمدن سطح آب دریاها، تغییر الگوهای آب و هوایی و غیره و تمهیدات پیشگیرانه گوناگونی را توصیه کرده‌اند. این تمهیدات معمولا با وضع مالیات جهانی بر انتشار کربن شروع می‌شود که مستلزم مبالغ انتقالی عظیم بین کشورهای ثروتمند (که سهمیه کربن‌شان پر شده است) و کشورهای تازه صنعتی شده می‌باشد. بر اساس محاسبات ویلیام نوردهاوس از اساتید اقتصاد دانشگاه ییل، قیمت منطقی برای شروع بیمه‌نامه، مالیات ۳۰‌دلاری بابت هر تن انتشار کربن به جو زمین است. این نرخ مالیات در پمپ بنزین‌های آمریکا به حدود نه سنت در هر گالن تبدیل می‌شود.

با این‌حال تعداد قابل‌توجهی از شهروندان آمریکایی معتقدند دانشمندان فریاد گرگ آمد سر می‌دهند؛ در حالی که گرگی وجود ندارد. تردیدهای آنها با حجم الم‌شنگه‌هایی که فاکس نیوز، واشنگتن تایمز و وال استریت ژورنال بر سر‌ای میل‌های «توطئه‌آمیز» مرکز اقلیم‌شناسی ایست انگلیا و اشتباه درباره سرعت ذوب شدن یخچال‌های هیمالیا به راه‌انداختند تقویت گشته است.

فیلیپ کیچر تاریخ‌دان برجسته علم از دانشگاه کلمبیا، در شروع مرور مستدل خویش بر هشت کتاب درباره تغییرات اقلیمی در آخرین شماره مجله ساینس، عبارت زیر را از رساله اریاپجیتیکا (Areopagitica) جان میلتون (شاعر و نویسنده‌ انگلیسی)، جزوه‌ای علیه اقتدارگرایی و سانسور نقل می‌کند:

«و با وجودی که تندباد اندیشه‌ها در سطح زمین وزیدن گرفتند، چنان که حقیقت وارد میدان کارزار شود و اگر ما در استواری آن به دیده‌ شک بنگریم و دست به کار ممنوع‌کردن و مجاز ساختن شویم، گزند می‌رسانیم. بگذارید حقیقت و دروغگویی در رویارویی آشکار و آزاد، پنجه در پنجه‌ یکدیگر نهند، کجا آن‌که حقیقت را نزد خود ‌داشته به زانو درآمده است؟»

اگر چند دقیقه وقت دارید و می‌خواهید ببینید یک آدم خیلی باهوش هنگام ایراد سخن به کل جامعه علمی باید چه بگوید می‌توانید مقاله کیچر را در این آدرس http://www.sciencemag.org/cgi/content/full/۳۲۸/۵۹۸۳/۱۲۳۰-a پیدا کنید. او توجه ویژه‌ای به کتاب تاجران تردیدافکن: چگونه یک مشت دانشمند، حقیقت را در مسائلی مثل دود تنباکو تا گرم شدن زمین وارونه جلوه دادند نوشته ناومی اورساکس از دانشگاه کالیفرنیا در سان دیه‌گو و اریک کانوای از «آزمایشگاه پیش‌رانش جت ناسا» نشان داده است و توصیف دردآوری از شبکه ارتباطات بین دانشمندان پیر، سیاستمداران محافظه‌کار و مدیران شرکت‌ها (خصوصا شرکت‌هایی که در سوخت‌های فسیلی فعال هستند) می‌کند کسانی که با انکار تاثیر انتشار کربن بر جو زمین، منافع اقتصادی کوتاه‌مدتی به جیب می‌زنند، اما آنها بدون کمک‌گرفتن از رسانه‌های آزاد نمی‌توانستند این‌قدر بذر تردید و بدبینی نسبت به تغییرات اقلیمی در اذهان عموم بکارند.

کیچر نگران این است که بی‌اعتمادی مقامات و کارشناسان به آمار اوضاع اقلیمی، هر گونه اقدام معنادار را تا زمانی که دست به کار شدن خیلی دیر شود به تاخیر اندازد، اما شاید او خود توجهی به این نکته نکرده باشد که «حقیقت» معمولا در جنگ با دروغ‌گویی و ناراستی برنده می‌شود به خصوص زمانی که با تجربه عینی مواجه می‌شویم. حادثه‌ای که در خلیج مکزیک رخ داد چنان ناگهانی، عظیم و کاملا جلوی چشم همه بود که مته‌های حفاری تا مدت‌ها متوقف خواهند شد. آزمایشگاه برای آزمون‌کردن تغییرات اقلیمی، در پهنه‌ای به درازای کل جهان کشیده شده است. به تدریج و شاید هم ناگهانی، طبیعت این مساله را حل خواهد کرد.

منبع: پرینسیپال اکونومیکس