از ادبیات روز دنیا خیلی عقبیم

«متاسفانه ما از ادبیات روز دنیا خیلی عقب هستیم و کمتر می‌توانیم شناخت به‌روزی از ادبیات جهان داشته باشیم. حتی اگر آثار روز ادبیات دنیا را بشناسیم، برخی از این کتاب‌ها را نمی‌توانیم معرفی کنیم.» مهدی غبرایی، مترجم صاحب نام در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا، با بیان مطلب فوق گفت: ازجمله نویسندگان زنده دنیا، ماریو بارگاس یوسا است که من هم ارادت ویژه‌ای به او دارم، اما برخی از کارهایش را نمی‌توان ترجمه کرد. یا برخی از کارهای موراکامی که من علاقه خاصی به او دارم و کارهایش را خوانده‌ام و در اختیار دارم، اما نمی‌شود آنها را ترجمه کرد. یعنی کار در هنگام انتشار لطمه می‌خورد. البته هستند کسانی که به این امر تن می‌دهند که از یک کار ۴۰۰ صفحه‌ای، ۴۰ صفحه آن حذف شود؛ اما من به خودم اجازه نمی‌دهم که کار بعد از ترجمه به این میزان آسیب بخورد.

غبرایی ادامه داد: سعی ما بر این است که ادبیات روز دنیا را به مخاطب فارسی‌زبان معرفی کنیم، اما دو مشکل اساسی در این زمینه وجود دارد. نخست اینکه کتاب‌های روز دنیا به شکلی که قبل از انقلاب بود، به ایران وارد نمی‌شود. پیش از این چند کتاب‌فروشی بود که با فاصله ۱۵ روز تا یک ماه، کتاب‌های منتشر شده در غرب را در تهران عرضه می‌کرد به همین دلیل ما به بازار نشر جهان، دسترسی داشتیم. از سوی دیگر هم مشکلاتی از سوی وزارتخانه مربوطه تحمیل می‌شود و شاید این مشکلات به این خاطر است که قشری از جامعه ما هنوز نمی‌توانند به ادبیات به‌عنوان راه تعالی بشر نگاه کنند. امیدوارم به مرور زمان، موانع برداشته شود. هرچند نسل ما دیگر خسته شده است و با این دغدغه‌ها شاید کمتر بتوانیم کار کنیم، اما نسل جوانی در حال پا گرفتن است که امیدواریم با مشکلات ما مواجه نباشند.

این مترجم درباره نقش مترجمان در بازار کتاب با توجه به رواج زبان‌دانی گفت: جامعه هیچ‌وقت از مترجم بی‌نیاز نمی‌شود. هرچند عده‌ای به دانش زبان مجهز شوند و ادبیات جهان را به زبان اصلی بخوانند، اما باز هم کسانی هستند که این دانش را ندارند و به همین خاطر هم، همیشه به مترجم کارکشته نیاز خواهیم داشت. ازسوی دیگر کشوری که می‌خواهد وارد بازی‌های جهانی شود، باید قواعد جهانی را هم بپذیرد و قانون کپی‌رایت، یکی از این قوانین است.

این مترجم افزود: مدت‌ها است که چاپ دوم چند کتاب ادبیات و یک کتاب روانشناسی در ارشاد منتظر مجوز مانده است. یکی از آنها، تنها اثر منشور شاعر آلمانی «راینر ماریا ریلکه» است باعنوان «مالده لاوریس بریگه» که پیش از این توسط نشر دشتستان منتشر شده بود و حالا دو سالی می‌شود که از سوی نشر نیلوفر برای چاپ دوم آن اقدام کرده‌ایم و هنوز جوابی نداده‌اند. علاوه بر این بعد از ۲۴، ۲۵ سال کتاب «تربیت اروپایی» رومن گاری را هم برای چاپ دوم به ارشاد فرستاده‌ایم که دو سال و نیم است که تا امروز هیچ جوابی نداده‌اند.

وی خاطرنشان کرد: من بعد از ۳۰سال کار کردن، متوجه هستم که برخی از کتاب‌ها با فرهنگ ما سازگاری ندارد پس اصلا این کتاب‌ها را ترجمه نمی‌کنم. بحث کتاب روان‌شناسی، یک بحث روان‌شناسی بالینی ـ کاربردی است و درباره شیوه‌های غلبه بر فکر مرگ است.