دوباره با ناتاشا

علیرضا مجمع

از آغاز امسال تلویزیون ایران روند جدیدی را پی گرفته است و آن باز پخش سریال‌های سال‌های قبل است. در همین روند همین روزها سریال خواب و بیدار به کارگردانی مهدی فخیم‌زاده در حال پخش است. «خواب و بیدار» را شاید بتوان موفق‌ترین سریال پلیسی سال‌های اخیر دانست و بدیهی است که این ادعا با در نظر گرفتن مقیاس‌های ژانر پلیسی در ایران قابل طرح است و نه استانداردهای جهانی! فخیم‌زاده در این سریال با دستمایه قرار دادن داستانی پرکشش، یک تیم پلیسی کار کشته و ویژه را در مقابل یک زن خلافکار حرفه‌ای قرار می‌دهد. تلاش هر یک از دو طرف ماجرا، برای به زانو در آوردن طرف مقابل، کشمکش دلپذیری را پدید آورد که مخاطب را بیست هفته به همراه خود می‌کشاند. در «خواب و بیدار» شخصیت‌های منفی، پررنگ‌تر از شخصیت‌های مثبت به چشم می‌آیند و پررنگ‌ترین شخصیت مجموعه، «ناتاشا»ست؛ زنی مرموز، قوی، خبیث، متکی به نفس، غیرقابل پیش بینی، مصمم، کینه جو، باهوش، جدی، خشن، سرد، تند و تیز، شرور و البته حرفه ای.

پرداختن به دغدغه‌ها، مشکلات و پیشینه «ناتاشا» از او یک شخصیت چندوجهی و جذاب «منفی» می‌سازد که عمیق، همدلی‌برانگیز و باورپذیر می‌نماید. ناتاشا شاید بهترین نقش منفی سریال‌های تلویزیونی پس از انقلاب باشد.

اما پلیس در «خواب و بیدار»، قدرت مطلق نیست. قرار نیست خلافکاران، همه کودن و بی‌خاصیت باشند و قرار نیست پلیس به راحتی آب خوردن دست آنها را بخواند و مداوما غافلگیرشان کند، به سادگی تلفن شان را ردیابی کند یا با یک گلوله یک گله از آنها را روی زمین بریزد. برای آن که پلیس از پس ناتاشا و گروهش برآید، نیاز به ترفندها و حربه‌هایی دقیق و همه‌جانبه دارد و افرادی فوق‌العاده باهوش، پرتحرک، مجرب و توانا. در «خواب و بیدار» تا حدی این فضا خلق شده است و پلیس توانسته در این میانه، توانایی‌های خود را به منصه ظهور برساند. طبیعی است که گاهی اوقات پلیس مستاصل می‌شود، رو دست می‌خورد و گاه در مواردی دچار ناکامی مقطعی می‌شود. «خواب و بیدار» ظاهرا به سفارش نیروی انتظامی ساخته شده، ولی فخیم‌زاده کمتر در دام اغراق‌های بی‌منطق و قهرمان‌سازی کاذب افتاده است. او افراد پلیس را موجوداتی بی‌نقص و خارق‌العاده تصویر نکرده، بلکه با ورود به مناسبات داخلی افراد پلیس که گاه با شوخی‌ها، رقابت‌ها، حسادت‌ها و حتی کارشکنی‌ها هم همراه است، تلاش دارد آنها را هم انسان‌هایی معمولی و بدون ویژگی‌های مافوق انسانی نشان دهد که به هر حال در این شب‌های بی سریالی تلویزیون، تماشای دوباره خواب و بیدار نشان می‌دهد که سطح سریال‌های کنونی سیما چقدر نزول کرده است. پس شب‌ها بیدار بمانید و ناتاشا را ببینید.