من فقط نمایشنامه‌نویسم

بزرگداشت محمد چرم‌شیر همزمان با پنجاهمین سالگرد تولد این نمایشنامه‌نویس در دانشگاه «سوره» برگزار شد. در این برنامه که عصر روز گذشته پنجم اردیبهشت‌ماه به همت دبیرخانه دومین جشنواره تئاتر سوره برگزار شد، محمد چرم‌شیر گفت: هرگز به شما دروغ نگفتم و سعی نکردم چیزی را پنهان کنم، بلکه همواره تلاش کردم رک و بی‌پرده سخن بگویم و امروز نیز چنین می‌کنم. خیلی دوست نداشتم امروز اینجا باشم چون قلب کوچک من تحمل این‌همه هیجان و دوست‌داشتن را ندارد.

او ادامه داد: از سوی دیگر آدمی به شدت منزوی هستم. در طول زندگی هنری‌ام همیشه در انزوا بوده‌ام و همواره تلاش کرده‌ام گوشه‌ای در تاریکی بایستم، اما امروز شما مرا زیر نورافکن گذاشته‌اید و همین برایم سخت است. محمد چرم‌شیر با قدردانی از برگزاری این برنامه افزود: فقط نمایشنامه‌نویسم، به کلمات بسیار اعتقاد دارم، کلمات برایم شریف و مقدس‌اند، من فقط نمایشنامه‌نویسم با کلماتم.

نویسنده نمایشنامه‌هایی همچون «در مصر برف نمی‌بارد» و «آسمان روزهای برفی» اضافه کرد: دوست دارم واژگان عدالت، آزادی، عشق، دوست‌داشتن و... را بنویسم و همواره تلاش کرده‌ام خواستار حرمت کلمات باشم. آیا توانسته‌ام چنین کنم؟! نمی‌دانم.

این استاد دانشگاه متذکر شد: در کنار شما ایستادم و زندگی کردم و تلاش کردم آن‌چه را می‌دانم با تمام جان و دلم به شما منتقل کنم. امیدوارم توانسته باشم چنین کنم و آرزومندم روزگاری باشد که به زنان و مردانش افتخار کنم که توانسته‌ام چیزی به آنان بیاموزم، آن روز برایم بسیار بزرگ‌تر خواهد بود. چرم‌شیر در پایان سخنان خود با قدردانی از تمام استادانش که نمایشنامه‌نویسی را به او آموخته‌اند، ادامه داد: از روزگار و معلمانم یاد گرفتم به کلمات احترام بگذارم و آن‌گونه باشم که کلمات آلوده نشود. امروز دوست داشتم درباره خیلی‌ چیزها بگویم اما افسوس که برخی کلمات آن‌قدر آلوده شده‌اند که نمی‌توانیم آنها را به کار ببریم. اما من همه کلمات را دوست دارم، چون دوستدار شما هستم. در این مراسم فرهاد مهندس‌پور، کارگردانی که چندین همکاری متفاوت با محمد چرم‌شیر داشته است، با ابراز خرسندی از برگزاری این برنامه گفت: درباره چرم‌شیر حرف‌زدن سخت و بسیار آسان است، سخت است چون چرم‌شیر با همه ما فرق دارد و همان‌طور که دکتر رفیعی اشاره کرده است او دست بخشنده‌ای دارد. او به اندازه همه ما کارگردان‌ها نمایشنامه نوشته است، اگر مسابقه‌ای بگذاریم تا هر کارگردان ایرانی یک متن از چرم‌شیر بردارد، به همه ما می‌رسد.

کارگردان «دیر راهبان» با اشاره به اشتیاق فراوان محمد چرم‌شیر برای نوشتن، این اشتیاق را ناشی از شناخت درست او از جهان زندگی دانست و افزود: ما تمام کارهای او را نخوانده‌ایم، بنابراین ما به اندازه او بخشنده نیستیم. مهندس‌پور متذکر شد: وقتی می‌خواهیم درباره چرم‌شیر حرف بزنیم، باید دهان‌مان را پاک کنیم. بسیاری از پاکی‌ها که برای ما ناشناس است، در او وجود دارد. او خیلی می‌خواند و می‌نویسد به اندازه تنبلی‌های همه ما کار و زندگی می‌کند و ما همیشه شرمنده او هستیم، زیرا فاصله بسیاری بین او و بسیاری از ما وجود دارد.

این استاد دانشگاه با اشاره به حساسیت محمد چرم‌شیر درباره نمایشنامه‌نویسی و دیگر نمایشنامه‌نویسان افزود: چرم‌شیر جزو تعداد کمی از ما است که به فکر همه ما است. افراد بسیاری درباره بزرگی هنر تئاتر می‌گویند، اما یادشان می‌رود باید به تئاتری‌ها احترام بگذارند. از عشق به تئاتر می‌گویند اما تئاتری‌ها را لگدمال می‌کنند و این کاری نیست که تنها مدیران انجام دهند ما گاهی خودمان هم چنین می‌کنیم. اما چرم‌شیر این کار را نمی‌کند.

مهندس‌پور با اشاره به توقیف نمایشنامه «روز حسین» محمد رحمانیان یادآور شد: در این جریان چرم‌شیر تنها کسی بود که صدایش درآمد. او سفارش همه ما را به همه ما می‌کند. چرم‌شیر زیاد می‌نویسد، چون همه نمایش‌نامه‌های ما را می‌نویسد و چون پاسبان و نگهبان تمام نمایشنامه‌هایی است که می‌نویسیم و این‌چنین است که محمد چرم‌شیر نمایشنامه‌نویس غریبی است. ما بسیار خوشبختیم از این‌که چرم‌شیر در میان ما زندگی می‌کند. امید که عمرش دراز باشد.

خسرو حکیم رابط، نمایشنامه‌نویس باسابقه و استاد محمد چرم‌شیر هم در سخنانی بزرگ‌ترین فضیلت هنرمند را درک رنج دیگران دانست. این نمایشنامه‌نویس گفت: آثار محمد چرم‌شیر همواره بسیار تکان‌دهنده و تاثیرگذار است. زیرا او از کوچه‌های آوارگی، توفان، آب و آتش و سرزمین رنج گذر کرده است و این همه از غنای تجربه او می‌آید. زیرا تا هنرمند سختی نکشیده باشد، نمی‌تواند آثاری این‌چنین اثرگذار بیافریند. حکیم رابط افزود: بسیار خوشبختم که بیش از ۳۰ سال پیش در خدمت محمد چرم‌شیر آموختم. وای به حال معلمی که شاگردش از او جلو نزند و من افتخار می‌کنم که در خدمت بزرگی مانند چرم‌شیر بودم.

در بخش دیگری از این برنامه محمد رحمانیان دیگر نمایشنامه‌نویس و دوست محمد چرم‌شیر که قرار بود درباره او سخنرانی کند، با بیان خاطره‌ای از سال‌های گذشته گفت: سال ۷۹ در سفری در ایتالیا با محمد چرم‌شیر گپ می‌زدیم و من اتفاق بامزه‌ای را که برایم افتاده بود برایش تعریف کردم و چرم‌شیر که انسان خلوت‌گزیده‌ای است تا آخرین روز اقامت‌مان در هتل ماند و نمایشنامه «در شب سرد زمستانی» را نوشت. من بدجنسی کردم و نمایشنامه را گرفتم و به او ندادم و امروز قطعه چهارم این نمایشنامه را می‌خوانم و این متن را به خود چرم‌شیر تقدیم می‌کنم.

سپس اشکان خطیبی، مریلا زارعی و ونداد مساح‌زاده این قطعه را اجرا کردند و در ادامه محمد رضایی راد این نمایشنامه چرم‌شیر را که نزد رحمانیان مانده بود، به او تقدیم کرد. در این برنامه اکرم قاسم‌پور مدیر گروه تئاتر سوره با ابراز خرسندی از برگزاری این بزرگداشت گفت: در زمانه‌ای که آسان‌گیری و غلبه بازار بر فکر و اندیشه، تفاوت‌ها را از میان می‌برد وجود آدم‌هایی که راه دشوار را انتخاب می‌کنند، بسیار مغتنم است و محمد چرم‌شیر یکی از این آدم‌ها است. نمایشنامه‌خوانی‌ «روایت عاشقانه‌ای از مرگ در ماه اردیبهشت» به کارگردانی شکوفه ماسوری‌، ارائه یادداشتی توسط مهدی صفاری یکی از دانشجویان محمد چرم‌شیر و اجرای یکی از مونولوگ‌های چرم‌شیر توسط آروند دشت‌آرای از دیگر بخش‌های این برنامه بود که با حضور حمید امجد، شهرام زرگر، محمد عاقبتی، داود فتحعلی بیگی، امیررضا کوهستانی، بهزاد صدیقی و عباس غفاری برگزار شد. همچنین در این برنامه دبیرکل بنیاد فردوسی، دانشجویان ورودی سال ۸۶ و مجموعه فرهنگی اقامتی احسان از کاشان هدایای ویژه‌ای را به محمد چرم‌شیر تقدیم کردند. دبیرکل بنیاد فردوسی گفت: امسال هزاره فردوسی نام‌گذاری شده است، بی‌شک محمد چرم‌شیر یکی از شاگردان فردوسی است.

گفتنی است، در این برنامه تیزر «شاعر صحنه‌ها» با تصاویری از محمد یعقوبی، فرهاد مهندس‌پور، جلال تهرانی، محمد رحمانیان، حسن معجونی،‌ حمیده امجد، آتیلا پسیانی، محمد عاقبتی، آروند دشت‌آرای، عباس غفاری و دکتر علی رفیعی پخش شد که در این تصاویر علی رفیعی گفت: چرم‌شیر برای من یک شاعر بزرگ و بی‌نظیر است و دست بسیار سخاوتمندی دارد.