تنهایی کسالت‌آور زندگی

نگاه سوم- سیامک عشاقی: تا چند روز دیگر بهار از راه می‌رسد و فصل‌های دیگر سر می‌زنند.۸۸ به سرعت برق و باد گذشت و تا پلک بر هم گذاشتیم قطارها به آخر رسیدند. حالا ما مانده‌ایم و انبوه خاطره‌هایی که شیرین نبودند. خیلی‌ها را از دست داده‌ایم که چهره‌های شاخص فرهنگ این سرزمین بودند.بیژن ترقی، رضا سیدحسینی، محمد حقوقی، مهدی آذریزدی، اسماعیل فصیح، مهدی سحابی و محمد ایوبی چهره‌هایی هستند که بهار آینده سین هیچ هفت سینی را نخواهند دید. شاید خالی از لطف نیست در این روزهای پایانی سال به گذشته برگردیم و خاطره‌ها را مرور کنیم.

راوی زمرمه‌های تنهایی

بیژن ترقی،‌ ترانه‌سرا و شاعر، پس از یک‌ دوره بیماری ساعت ۲ بامداد پنجم اردیبهشت در منزل شخصی‌اش درگذشت. ترقی ۱۲ اسفند سال ۱۳۰۸ در تهران متولد شد. وی از سال ۱۳۳۵ همکاری خود را با رادیو آغاز کرد. ترانه «آتش کاروان» سروده او است. از میان کتاب‌های ترقی می‌توان به «آتش کاروان» و «از پشت دیوارهای خاطره» اشاره کرد. از تصنیف‌های او نیز می‌توان به «می‌زده شب چو ز می‌کده باز آیم»، «برگ خزان»، «به زمانی که محبت شده همچون افسانه»، «صبرم عطا کن»، «پشیمانم»، «مرا نفریبی»، «بهار نورسیده» و «به خاطر تو» اشاره کرد.

خاطره پیرمرد دوست داشتنی

رضا سیدحسینی، مترجم باسابقه کشور و خالق کتاب سترگ و تاثیرگذار «مکتب‌های ادبی» صبح روز یازدهم اردیبهشت در سن ۸۳ سالگی بر اثر ذات‌الریه در بیمارستان ایران‌مهر درگذشت. سیدحسینی روز ۱۵ فروردین سال ۸۸ برای سومین بار در یک سال گذشته بستری شد و اصل و منشا این بیماری همان مشکل نخاعی سیدحسینی بود که برای آن مورد عمل جراحی هم قرار گرفت.

وی که متولد مهرماه ۱۳۰۵ بود، نزد کسانی چون پرویز ناتل خانلری و عبدالله توکل زبان فرانسه آموخت. کتاب پژوهشی «مکتب‌های ادبی» و ترجمه آثاری از «کامو»، «سارتر» و بسیاری از چهره‌های شاخص ادبیات فرانسه در کارنامه این مترجم دیده می‌شود. مرگ سیدحسینی از بزرگ‌ترین رویدادهای سال ۸۸ و دهه ۸۰ محسوب می‌شود.

ادیب برجسته بدرقه شد

محمد‌امین ریاحی، استاد و مصحح متون ادبی، صبح روز جمعه ۲۵ اردیبهشت به دلیل کهولت سن در بیمارستان ایران‌مهر درگذشت. وی که در سال ۱۳۰۲ در شهرستان خوی متولد شد، سمت‌هایی چون عضویت هیات مولفان لغت‌نامه دهخدا، مدیر ملی وزارت فرهنگ سابق، رایزنی فرهنگی ایران در کشور ترکیه، استادی دانشگاه آنکارا، دبیر کلی هیات امنای کتابخانه‌های عمومی کشور، استادی دانشگاه تهران، نیابت ریاست فرهنگستان ادب و هنر ایران، ریاست دانشکده هنرهای دراماتیک و ریاست بنیاد شاهنامه فردوسی (به مدت دو سال و پس از مجتبی مینوی) را برعهده داشت و مدت کوتاهی نیز در کسوت وزیر آموزش و پرورش بود.

کسی که زیاد می‌دانست

محمد حقوقی، شاعر و منتقد ادبی، به علت نارسایی‌های قلبی و کلیوی عصر هشتم تیر ماه در سن ۷۲ سالگی و در یکی از بیمارستان‌های شهر اصفهان درگذشت. او در سال ۱۳۱۶ در اصفهان متولد شده بود. عمده آثار وی در نقد و معرفی شاعرانی نظیر نیما یوشیج، سهراب سپهری، احمد شاملو، مهدی اخوان ثالث و فروغ فرخزاد است.

بچه‌ها تنها شدند

مهدی آذر یزدی، نویسنده ادبیات کودک و خالق کتاب معروف «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» صبح پنج‌شنبه

۱۸ تیر در سن ۸۷ سالگی در بیمارستان آتیه درگذشت.

آذر یزدی که اواخر عمرش از بیماری عفونت ریه رنج می‌برد، در سال ۱۳۰۱ در محله‌ خرمشاه یزد متولد شده و مدتی را نیز در کرج زندگی کرده بود. «قصه‌های تازه از کتاب‌های کهن»، «گربه‌ ناقلا»، «گربه‌ تنبل»، «مثنوی» (برای بچه‌ها)، «مجموعه‌ قصه‌های ساده» و تصحیح «مثنوی» مولوی (برای بزرگسالان) از آثار این نویسنده است، اما اغلب وی را با مجموعه «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» می‌شناسند که بازنویسی داستان‌های کهن برای کودکان است و تاکنون بارها تجدید چاپ شده است.

او مصاحبه دوست نداشت

اسماعیل فصیح، نویسنده، عصر روز ۲۶ تیر در سن ۷۵ سالگی در بیمارستان شرکت نفت تهران درگذشت. فصیح سال ۱۳۱۳ در محله قدیمی عودلاجان تهران به دنیا آمده بود. این محله و ماجراهای خانوادگی نویسنده جای مهمی در شکل‌گیری داستان‌های او یافت. او سال ۱۳۴۲ به استخدام شرکت ملی نفت ایران درآمد و تا سال ۱۳۵۹ استاد دانشکده نفت آبادان بود.

فصیح در اغلب داستان‌هایش به تاریخچه زندگی یک خانواده ایرانی با نام «آریان» پرداخت. یکی از رمان‌های او با نام «زمستان ۶۲» درباره جنگ تحمیلی عراق علیه ایران است.

سیبیلوی دوست داشتنی، آه

مهدی سحابی، مترجم ادبیات و نقاش ایرانی در سن ۶۵ سالگی بر اثر ایست قلبی در غربت درگذشت. او روز ۱۸ آبان در فرانسه با زندگی وداع کرد. سحابی متولد ۱۳۲۳ در شهر قزوین بود و با ترجمه رمان «در جست‌وجوی زمان از دست رفته» نوشته مارسل پروست به شهرت رسید. ترجمه «مرگ قسطی» اثر لویی فردینان سلین و «مادام بواری» نوشته گوستاو فلوبر، از دیگر آثار معروف سحابی است. او علاوه بر ترجمه و نقاشی، داستان‌هایی را نیز به چاپ رسانده است. پیکر سحابی را از فرانسه به تهران منتقل کردند و در وطن به خاک سپردند.

اندوه جنوبی ایوبی کجاست؟

محمد ایوبی، داستان‌نویس، شامگاه ۱۹ دی در سن ۶۷ سالگی و بر اثر ناراحتی قلبی در بیمارستان ابن‌سینا در تهران درگذشت.

ایوبی که متولد سال ۱۳۲۱، در شهر اهواز بود، دانش‌آموخته زبان و ادبیات فارسی بود و مدرک کارشناسی ارشد را در این رشته اخذ کرد. ایوبی بازنشسته‌ آموزش و پرورش بود و آثاری را در زمینه ادبیات داستانی چون «گزیده‌ اشعار نیما یوشیج»، «راه شیری»، «جان شکر»، «مراثی بی‌پایان»، «پایی برای دویدن»، «شکفتن سنگ»، و سه‌گانه‌ «آواز طولانی جنوب» پدید آورد. وی همچنین برای نگارش رمان «صورتک‌های تسلیم» نامزد دریافت دومین جایزه جلال آل‌احمد بود که این جایزه برگزیده‌ای نداشت.

بهانه‌ای برای معرف بوتزاتی

محسن ابراهیم، مترجم ادبیات ایتالیایی و طراح صحنه، بر اثر سکته قلبی در منزلش در سن ۵۸ سالگی درگذشت. او فعالیت عمده‌اش بر ادبیات ایتالیایی متمرکز بوده و داستان‌های زیادی از جمله آثار دینو بوتزاتی را به فارسی برگرداند. ابراهیم که لیسانس طراحی صحنه نمایش را از ایتالیا دریافت کرده بود علاوه بر کار ترجمه به ماکت‌سازی و طراحی صحنه نمایش نیز اشتغال داشت. این هنرمند و مترجم روز پنج‌شنبه ۲۹ بهمن‌ماه دار فانی را وداع گفت.