من ضد سینما هستم

ترانه علیدوستی در صحنه‌ای از فیلم «شیرین»

عباس کیارستمی گفت: معمولا در اغلب موارد فیلمسازان آخرین اثر خود را بهترین آنها می‌دانند، برای من هم «شیرین»‌ یک اتفاق ویژه است و حداقل در ذهن خودم از این جلوتر نخواهم رفت.

جشنواره فیلم تصویر ‌شامگاه شنبه شب با اولین اکران عمومی فیلم «شیرین» در ایران آغاز شد و پس از آن با حضور عباس کیارستمی، محمدرضا دلپاک صدابردار، جواد طوسی و احمد طالبی‌نژاد منتقد سینما و سیف‌الله صمدیان مدیر گردهمایی تصویر سال، جلسه نقد و بررسی آن برگزار شد.

کیارستمی در ابتدای این نشست به پشت‌صحنه فیلم «شیرین» که در این برنامه به نمایش درآمده اشاره کرد و افزود: ‌لطف دیدن این فیلم این بود که مخاطبان به‌واسطه پشت صحنه آن با روند کار آشنا شوند.

در واقع فیلم پشت‌صحنه بسیاری از توضیحاتی را که اکنون باید بگویم، به شما منتقل کرد و حرفمان را با فیلم تمام می‌کنیم؛ بنابراین امشب بیشتر برای شنیدن اینجا هستم. این کارگردان ادامه داد: قطعا در مرتبه دوم دیدن «شیرین» دشواری ‌بار اول را ندارد. با این وجود اگر شما برای بار دوم پای آن بنشینید، ‌دیدن آن قطعا دشواری بار اول را نخواهد داشت.

این نوع فیلم‌ها شانس اکران ندارند

به گزارش ایسنا، کیارستمی با بیان اینکه امروز برای تشکر به این مراسم آمده‌ است، تصریح کرد: معمولا این نوع فیلم‌ها در ایران شانسی برای اکران ندارند؛ اما به هر حال علاقه‌مندان این نوع سینما سی‌دی‌ها و دی‌وی‌دی‌های مورد علاقه خود را تهیه کرده و فیلم‌ها را می‌بینند، اما قطعا دیدن آثار در جمع، بسیار متفاوت از تماشای آنها در خلوت است.

کارگردان فیلم‌هایی چون «طعم گیلاس»‌ و «باد ما را خواهد برد»‌ در بخش دیگری از این جلسه به انگیزه‌اش از ساخت«شیرین» اشاره کرد و افزود: هنگامی که در راه بودم با خود فکر کردم که اگر امروز کسی انگیزه مرا از ساخت این فیلم بپرسد، نمی‌دانم چه باید بگویم به هر حال من اکنون با یک فیلم تمام شده، مواجه هستم.

«شیرین» سخت‌ترین کارم بوده است

کارگردان «شیرین» در عین حال بر اهمیت مقبولیت آثارش نزد مردم پرداخت و گفت: اگر بگویم که نظر مخاطبان برایم فرق نمی‌کند ادعای بسیار خامی است، اما «شیرین» فیلمی است که هیچ بازتاب هنری و مادی برای من نداشته است؛ در حالی که سخت‌ترین کارم بوده اما هیچ بازتابی هم برایم نداشته است. وی در عین حال به روند ساخت این فیلم اشاره کرد و افزود: فقط تدوین این فیلم نزدیک به پنج ماه زمان برده است.

در واقع «شیرین» برای من به منزله پایان راهی بود که سال‌ها پیش آغاز شده بود. این فیلم نوعی دهن کجی به آن سینمایی بود که دوست دارد چیزی به شدت نشان بدهد. کیارستمی عنوان کرد: شاید اکنون به دلیل این که مطرح هستم حتی اگر فیلم بد هم بسازم عده‌ای بپسندند، اما این شانس در گذشته برای من مهیا نبود. در واقع تجربه من را نمی‌توان نادیده گرفت، چرا که پس از طی کردن تجربیات مختلف بود که مطرح شده‌ام.

از «شیرین»‌ جلوتر نخواهم رفت

کیارستمی در این جلسه «شیرین»‌ را آخرین کارش دانست و گفت:‌معمولا در اغلب موارد فیلمسازان آخرین اثر خود را بهترین آنها می‌دانند، برای من هم «شیرین»‌ یک اتفاق ویژه است و حداقل در ذهن خودم از این جلوتر نخواهم رفت.

وی ادامه داد:‌فکر می‌کنم «شیرین»‌را حداقل ۵۰ بار دیده‌ام و هنوز هم با هر فردی که آن را می‌بیند به تماشای آن می‌نشینم. در حالی که هیچ وقت به فیلم‌های قبلی‌ام برنمی‌گردم، اما این فیلم خارج از روایت برای من سرشار از حس است و مانند این می‌ماند که از سوراخ کلید

همسایه را نگاه کنم و متوجه احساسات و تاثر او شوم.

کاش این فیلم صدا و داستان نداشت

در ادامه این جلسه احمد طالبی‌نژاد به استفاده از بهترین دوبلورها برای بخش «خسرو و شیرین» این فیلم اشاره کرد و گفت: اگر شما فکر می‌کنید که این فیلم بدون بهره‌گیری از این قصه بهتر خواهد بود، چرا از ابتدا این بخش را حذف نکردید؟ ‌و چرا برای آن از بهترین عوامل بهره‌ گرفتید؟ کیارستمی در پاسخ به این سوال نیز گفت:‌ طبیعتا هر گاه که فیلمسازی به ساخت اثر می‌پردازد، با آگاهی اقدام می‌کند و می‌داند که چه داستانی دارد، این که من می‌گویم «شیرین» را بدون صدا ببینید بدان معنا نیست که کار این بخش، کم و کاستی دارد، به هر حال فیلمساز باید تمام توان خود را بگذارد تا کار او بهترین کیفیت را داشته باشد. من هم برای این بخش تمام توانم را گذاشته‌ام اما در نهایت می‌گویم کاش این بخش نبود.

ژولیت بینوش خودش علاقه داشت

کارگردان «شیرین»‌ در ادامه درباره علت حضور «ژولیت بینوش» در میان بازیگران ایرانی گفت:‌در زمان فیلمبرداری،‌ژولیت بینوش تهران بود یک بار به سر صحنه آمد و گفت دوست دارد که او هم جلوی دوربین قرار بگیرد. از همان ابتدا هم قرار شد که بابت این مساله پولی نگیرد که البته هیچ کس دیگر هم نگرفت و همچنین از نام او برای تبلیغ استفاده نشود که این اتفاق هم نیفتاد.

اشک‌های خانم گودرزی

وی همچنین یادآور شد: دوست داشتم برای این فیلم صدها ال‌سی‌دی کار بگذارم و عکس‌العمل‌های مختلف بازیگران در موارد متعدد را به تصویر بکشم تا تاثیر گذاری اثر به مراتب بیشتر از حد فعلی شود. او ادامه داد: من تنها در زمینه سینما کار نمی‌کنم و علاوه بر سینما تجربیات دیگری هم دارم. در این فیلم‌ همان قدر که سینماست، می‌توان موارد دیگری را هم دخیل دانست.

به طور مثال دیدن صد پرتره و فکر کردن به این‌که آن‌ها به چه می‌اندیشند و تاثر آن‌ها از کجا ریشه می‌گیرد. وی درعین حال به داستان «خسرو و شیرین» اشاره کرد و گفت: چقدر سوار و سوار کار و لباس رزم و... ببینیم؟‌ اگر قرار بود که داستان «شیرین» ساخته شود، خودم هم دلم نمی‌خواست که آن را ببینم، اکنون هم به جای آن ترجیح می‌دهم که اشک‌های خانم گودرزی را نگاه کنم.

کیارستمی در پایان این جلسه تاکید کرد: راستش را بخواهید من ضد سینما هستم و واقعیت این است که سینما را خیلی دوست ندارم. در این تجربه سینمایی شناخت تازه‌ای از خانم‌ها پیدا کردم و دیدم وقتی که به هر یک از آنها می‌گویی که طی شش دقیقه فیلم ذهنی خود را به تماشا بنشینند، چه چیزها می‌بینند.