واکنش متفاوت به قیمت نفت در بودجه 89

عکس: حمید جانی‌پور

محمدرضا باهنر از نفت ۶۵ دلاری دفاع کرد و گفت: بعید است کاهش قیمت نفت داشته باشیم هادی چاوشی - یک روز پس از انتشار خبر نشست سران مجلس برای بررسی کاهش قیمت نفت در بودجه سال آینده، محمدرضا باهنر از پیشنهاد نفت ۶۵ دلاری در بودجه ۸۹ دفاع کرد، تا نشانه‌هایی از یک صف‌بندی تازه بودجه‌ای در مجلس شورای اسلامی عیان شود.

نایب‌رییس متنفذ مجلس که در دو دوره اخیر قوه مقننه همواره نقش مهمی در روند تصویب بودجه داشته است، روز گذشته با ایسنا مصاحبه کرد و گفت که از نظر او «قیمت ۶۵ دلار عدد مناسبی است» و «بعید است که کاهش قیمت نفت را داشته باشیم.» باهنر در توجیه این نظر خود به «تحت فشار» بودن بودجه سال آینده استناد کرد و گفت: «با توجه به اینکه بودجه سال آینده مقداری تحت‌فشار است، قاعدتا مجلس قیمت نفت را کاهش نمی‌دهد.»

هرچند نایب‌رییس دوم مجلس -برخلاف اغلب سال‌های اخیر- امسال عضو کمیسیون تلفیق بودجه نیست، اما بر اساس روال هر ساله، نقش او در روند نهایی تصویب بودجه در صحن علنی غیرقابل انکار است و می‌توان نظر مثبت او نسبت به پیشنهاد نفت ۶۵ دلاری را امتیاز قابل‌توجهی برای تامین نظر دولت دانست. با این حال، جمعی از اعضای کمیسیون اقتصادی و روسای دیگر کمیسیون‌های مرتبط مجلس، نظر چندان مناسبی نسبت به پیشنهاد افزایش یک باره پیش‌بینی قیمت هر بشکه نفت در بودجه (از رقم ۵/۳۷ دلاری سال ۸۸ به رقم ۶۵ دلاری پیشنهاد دولت برای سال ۸۹) ندارند. در تازه‌ترین واکنش، دو روز قبل، ارسلان فتحی پور از «در گرفتن بحث‌هایی» در جلسه مشترک روسای کمیسیون‌های مختلف مجلس با علی لاریجانی بر سر این رقم خبر داده بود. به گفته رییس کمیسیون اقتصادی، «جلساتی در این زمینه با رییس مجلس برگزار شد» و «در مورد لزوم کاهش نرخ نفت از ۶۵ دلار به ۵۵ دلار در لایحه بودجه ۸۹، بحث‌هایی صورت گرفت»، اما «هنوز تصمیم‌گیری قطعی انجام نشده است.» او البته ابراز امیدواری کرد که «با توجه به مذاکراتی که با کارشناسان مختلف از دستگاه‌ها داریم تا یکشنبه به تفاهم کلی برسیم و جلسه روز یکشنبه روسای کمیسیون‌ها با رییس مجلس پایان بخش این مذاکرات باشد و تصمیم نهایی برای تعیین نرخ نفت در بودجه ۸۹ از سوی مجلس اخذ شود.»

استدلال‌های مختلف، نتایج متفاوت

بررسی نظرات پراکنده دیگر نمایندگان تاثیرگذار مجلس نشان می‌دهد که در مورد تصویب نفت ۶۵ دلاری در بودجه سال آینده اختلاف دیدگاه‌های فراوانی وجود دارد. غلامرضا مصباحی‌مقدم، رییس کمیسیون طرح تحول اقتصادی، تعیین این رقم را «خلاف احتیاط» می‌داند، «چراکه قیمت بین‌‌المللی نفت در دست ما نیست.» اما می‌گوید که ۶۵ دلار، رقم «غیرواقع‌بینانه»ای نیست. او اصولا ملاحظه چندانی درباره قیمت نفت در بودجه ندارد: «پیش‌بینی قیمت فروش نفت در بودجه، تنها یک موضوع محاسباتی است و مهم این است که در نهایت بودجه به چه میزان به ارز حاصل از درآمدهای نفتی وابسته خواهد بود.» اما محمدرضا خباز، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس به شدت با افزایش ناگهانی نرخ نفت در بودجه مخالف است: «معنا ندارد که امسال ۵/۳۷ دلار پول هر بشکه نفت باشد و سال آینده به بیش از ۶۰ دلار تغییر پیدا کند.» او به صراحت می‌گوید: «نباید بودجه را غیرواقعی تدوین کرد.» این نظر خباز، از سوی برخی از اعضای کمیسیون انرژی مجلس نیز تایید می‌شود. عماد حسینی، سخنگوی این کمیسیون می‌گوید: «این رقم (۶۵ دلار) با ریسک بالا انتخاب شده است و اگر این رقم تحقق پیدا نکند، اقتصاد کشور آسیب خواهد دید؛ ضمن اینکه اگر این درآمد حاصل نشود، سال آینده با کوچک‌ترین نوسان قیمتی در بازارهای جهانی نفت، پروژه‌های عمرانی کشور دچار بحران می‌شود.» علی ادیانی راد، دیگر عضو این کمیسیون هم تعیین رقم محاسباتی ۶۵ دلار برای هر بشکه نفت در بودجه سال آینده را «همراه با ریسک بسیار بالا» می‌داند و تاکید می‌کند: «به طور قطع نرخ ۶۵ دلاری در صحن علنی مجلس، دچار تغییر و تحول زیادی خواهد شد.»

با این وجود، جهانبخش محبی‌نیا، عضو توامان کمیسیون انرژی و هیات رییسه مجلس می‌گوید: «با توجه به قیمت ۷۸ تا ۸۰ دلاری هر بشکه نفت در بازارهای جهانی، ما اگر لایحه بودجه را با نرخ ۶۵ دلار برای هر بشکه ببندیم، با مشکل رو‌به‌رو نخواهیم شد.» وی پیش‌بینی می‌کند که «بر اساس گزارش مجامع بین‌المللی، همچنین نظر اقتصادانان داخلی، به احتمال فراوان، سال آینده قیمت هر بشکه نفت به زیر ۶۰ دلار سقوط نخواهد کرد.» علی اصغر زارعی، نماینده حامی دولت تهران نیز همین نظر را دارد: «کارشناسان معتقدند شرایط رکود اقتصاد جهانی بهبود یافته است و سال آینده تقاضا برای انرژی به ویژه نفت خام در بازارهای جهانی افزایش می‌یابد؛ بنابراین شاهد افزایش قیمت نفت به حدود ۷۰ تا ۸۰ دلار خواهیم بود و با این حساب، تعیین نرخ محاسبه بودجه ۸۹ به قیمت هر بشکه نفت ۶۵ دلار منطقی است.»

اما علی اصغر یوسف‌نژاد، سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس استدلالی کاملا عکس استدلال زارعی دارد: «مشخص نیست در حالی که دنیا از شرایط رکود اقتصادی خارج نشده، دولت براساس چه اصول و مبنایی قیمت نفت در بودجه سال آینده را ۶۵ دلار تعیین کرده است؟» او همچنین می‌گوید: «در حالی که کشورهای عضو اوپک بودجه خود را با نفت زیر ۵۰ دلار تنظیم می‌کنند جای سوال و تعجب دارد که چرا بودجه ایران بر اساس نفت ۶۵ دلار تنظیم شده است.» یوسف‌نژاد احتمالا با اندکی اغراق، به آماری اشاره دارد که چندی قبل درباره قیمت هر بشکه نفت در بودجه سال ۲۰۱۰ میلادی کشورهای نفتی جهان منتشر شد. بر اساس این آمار که خبرگزاری شانا (وابسته به وزارت نفت) نیز آن را منتشر کرده، قیمت هر بشکه نفت در بودجه سال ۲۰۱۰ میلادی روسیه ۶۰ دلار، بحرین ۶۰ دلار، عمان ۵۰ دلار، قطر ۵۵ دلار، اندونزی ۶۰ دلار، یمن ۵۵ دلار و کویت ۴۳ دلار تصویب شده است و به نظر می‌رسد پیشنهاد ۶۵ دلاری دولت ایران، بالاترین رقم از این حیث در منطقه باشد.