رابرت پی مورفی

مترجم: نگار حبیبی

«شاید در شرایط فعلی استراتژی انتظار، بهترین راه‌حل در مواجهه با مشکل تغییرات آب و هوایی باشد؛ چراکه کاهش ناگهانی به کار گیری سوخت‌های فسیلی تنها در بدترین شرایط آب و هوایی دارای توجیه اقتصادی است.»

در کتاب تازه نوشته شده‌ای با عنوان سوپرفریک اکونومیکس فصلی تحت عنوان «ژئو اینجینیرینگ» وجود دارد. «ژئو اینجینیرینگ» » به تلاش‌های عظیمی اشاره دارد که برای تغییر عامدانه شرایط آب و هوایی صورت می‌گیرد. این اقدامات معمولا در راستای خنثی یا معکوس کردن تاثیرات گازهای گلخانه‌ای صورت می‌گیرد. محققانی چون استیون لویت و استفان دابنر به دلیل تمرکز بر وجوه مثبت استفاده از راه‌حل‌های «ژئو اینجینیرینگ» برای حل مشکل تغییرات آب و هوایی و در مقابل غفلت از نقاط ضعف آن به شدت مورد انتقاد قرار گرفته‌‌اند.

منتقدین ادعا می‌کنند که راه‌حل‌های «ژئو اینجینیرینگ» به بروز تنش در سطح بین‌المللی خواهد انجامید. به عنوان مثال در صورتی که ایالات متحده کنترل آینه‌هایی را که برای کنترل میزان روشنایی دریافتی همه قاره‌ها در فضا نصب می‌شود در دست گیرد با مخالفت روسیه مواجه خواهد شد. یا در صورتی که برخی مداخلات «ژئو اینجینیرینگ» به اختلال در باران‌های فصلی هندوستان بینجامد مسلما این راهکارها با مخالفت این کشور مواجه خواهد شد.

فواید به تعویق انداختن ایجاد محدودیت برای تولید کربن:

با اینکه به تعویق انداختن و اقدام دیرهنگام معمولا نشان‌دهنده نقص یک فرآیند است؛ اما در زمینه تغییرات آب و هوایی چنین نیست. طرفداران روش‌های «ژئو اینجینیرینگ» در بحث‌های معمول در زمینه تغییرات آب و هوایی، این روش‌ها را به عنوان تنها راه‌حل ممکن برای مشکل گرم شدن زمین مطرح می‌کنند و در مقابل منتقدان نگران خطاهای احتمالی ناشی از به کارگیری این روش‌ها هستند؛ اما به طور کلی این مباحث در مورد لزوم یا عدم لزوم اقدامات مداخله جویانه در زمینه محیط‌زیست، یک امکان را مورد غفلت قرار می‌دهند و آن امکان به تعویق انداختن استراتژی‌های کاهش میزان کربن و تحقیق همزمان در زمینه راه‌های مختلف «ژئو اینجینیرینگ» برای به کار گیری این روش‌ها در زمان ضرورت است. یک محاسبه ساده نشان می‌دهد که چنین عملکردی نسبت به عملکرد بلافاصله و کاهش قابل ملاحظه ضایعات، به انباشت ثروت بیشتری برای نسل‌های آینده خواهد انجامید.

در صورتی که بخواهیم بر اساس «تخمین‌های نقطه‌ای»

در مورد هزینه‌ها و فواید ایجاد محدودیت‌های وسیع برای تولید کربن عمل کنیم، محاسبات نشان می‌دهد که منافع ناشی از «عدم اقدام» از منافع «قانونگذاری وسیع» دولت‌ها در راستای کاهش آلودگی بیشتر است. ریچارد تول به تازگی مقاله‌ای تحقیقی در زمینه تاثیرات تغییرات آب و هوایی بر سطح رفاه مردم جهان در صورت عدم اقدام برای محدود کردن تغییرات آب و هوایی منتشر کرده است. تخمین‌های این تحقیق

در بردارنده تخمین‌های پولی از میزان تخریب وارده به حوزه‌های غیر بازاری از جمله تاثیرات تغییرات آب و هوایی بر سطح سلامت مردم است. در میان ۱۳ تخمین صورت گرفته توسط تول تاثیرات بر سطح در آمد جهانی از زیان ۸/۴ درصدی تا سود ۵/۲ درصدی متغیر است. بیشتر این تاثیرات از افزایش دمای ۵/۲ تا ۳ درجه سلیسیوسی دمای زمین ناشی می‌شود که البته این تغییرات تا نیمه دوم قرن بیست و یکم پدیدار نخواهند شد.

(در حال حاضر دمای کره زمین به ‌‌اندازه ۷/۰ درجه سلیسیوس از دمای معیار پیش از صنعتی شدن پایین‌تر است.) در میان تخمین‌های مربوط به ۱۱ تحقیق منتشر شده از سال ۱۹۹۵ به این سو، بدبینانه‌ترین تخمین‌ها حاکی از کاهش ۹/۱ درصدی درآمد جهان در اثر گرم شدن کره زمین است.

در مقابل این تخمین‌ها از تاثیر بسیار پایین تغییرات آب و هوایی بر اقتصاد جهان، زیان‌های ناشی از دخالت گسترده دولت‌ها برای محدود کردن این تاثیرات بر آینده اقتصاد جهان بسیار گسترده تر است. به عنوان مثال تحقیقات آماری نشان می‌دهد که تنها یکی از برنامه‌های ایالات متحده برای محدود کردن تولید آلودگی، تا سال ۲۰۵۰ درآمد ناخالص داخلی این کشور را ۱/۱ تا ۴/۳ درصد کاهش خواهد داد. بنابراین نقطه میانی این تخمین؛ یعنی ۳/۲ از هرگونه تخمین صورت گرفته طی ۱۴سال گذشته در مورد تاثیرات منفی تغییرات آب و هوایی بدون محدودیت بیشتر است. به عبارت دیگر هزینه‌های این طرح حتی از خوشبینانه‌ترین تخمین‌ها از فواید دخالت‌ها برای کنترل تغییرات جوی بالاتر است. به علاوه بروز تخریب وارده به اقتصاد در صورت دخالت زود هنگام دهه‌ها زودتر از بروز تاثیرات مثبت این دخالت‌ها در اقتصاد دنیا اتفاق می‌افتد.

بنابراین در صورتی که بخواهیم بر تخمین‌های نقطه به نقطه تکیه کنیم رها کردن تولید کربن به حال خود از اجازه اقدامات مداخله‌جویانه به دولت (که مطمئنا از وضع مالیات بهینه بر کربن متفاوت خواهد بود) برای اقتصاد جهانی بسیار ارزان‌تر تمام خواهد شد. متاسفانه به‌کار‌گیری این استراتژی به خودی خود ریسک زیادی را به همراه خواهد داشت. محققان در زمینه تغییرات آب و هوایی هشدار می‌دهند که تاثیر پذیری زمین از تغییرات آب و هوایی بسیار بالاتر از آنچه در تخمین‌های نقطه به نقطه تخمین زده می‌شود، است و پیش بینی‌هایی مبنی بر قابل تحمل بودن تغییرات آب و هوایی برای کره زمین ممکن است زیادی خوشبینانه باشند. به همین دلیل است که توصیه‌کنندگان‌ به اقدامات وسیع دولتی تحلیل‌های معمول هزینه- فایده را در مورد تغییرات آب و هوایی کار ساز نمی‌دانند و بر لزوم احتیاط در این مورد تاکید می‌ورزند.

اما دقیقا همین عدم اطمینان در مورد میزان خطر ناشی از تغییرات آب و هوایی است که به سودمندی زیاد روش‌های «ژئو اینجینیرینگ» می‌انجامد. تا زمانی که انسان‌ها توانایی متوقف کردن روند گرمایش زمین را برای چندین سال یا حتی چند دهه داشته باشند توسعه روش‌های «ژئو اینجینیرینگ» گزینه‌های بسیار بیشتری را در اختیار ما قرار می‌دهد. بنابراین بهتر است فعلا به جای اقدامات پر هزینه انجام امور به شکل معمول آن ادامه یابد و در مقابل در مهلت دو دهه باقی مانده دانشمندان به یافتن فن‌آوری‌های تولید انرژی بدون استفاده از کربن بپردازند.

مثال زیر برای روشن شدن بحث مفید خواهد بود فرض کنید بدون به کار گیری روش‌های «ژئو اینجینیرینگ» انسان‌ها با پرداخت ۳۰ تریلیون دلار قادر به حفظ سطح گازهای گلخانه‌ای در حد ایمن خواهند بود. دیگر گزینه در اختیار مردم این است که اقدامی برای کنترل گازهای گلخانه‌ای نکنند و در مقابل با احتمال (۱۰۰-x) درصد با تخریب ۲۰ تریلیون دلاری محیط‌زیست در آینده یا x درصد احتمال تخریب فاجعه آمیز ۱۰۰ تریلیون دلاری مواجه شوند.

موافقان گزینه دوم خواهند گفت که به ویژه در صورت پایین بودن x انتخاب گزینه اول به معنای هدر دادن ۱۰ تریلیون دلار هزینه اضافی است. در مقابل طرفداران گزینه اول به استدلالی مشابه پرداخت هزینه بیمه برای آتش سوزی متوسل می‌شوند.

با این زمینه می‌توان به مزیت‌های راه‌حل سوم پرداخت. در این روش در عین عدم ایجاد محدودیت برای تولیدات گازهای گلخانه‌ای، اندازه گیری مداوم میزان خطر این گازها به ما فرصت می‌دهد که به محض افزایش این گازها به حد خطرناک، اقدامات لازم در راستای ایجاد محدودیت برای تولید کربن صورت پذیرد. در این میان ۱۵ تریلیون دلار درآمد به هدر می‌رود و ۳۵ تریلیون دلار نیز صرف به کار گیری روش‌های ژئو اینجینیرینگ برای بازگرداندن سطح تولید گازهای گلخانه‌ای به سطح امن خواهد شد. بنابراین توسعه روش‌های ژئو اینجینیرینگ این امکان را فراهم می‌کند که با به تعویق انداختن ایجاد محدودیت برای تولیدات گازهای گلخانه‌ای و امیدواری به اینکه خطرات ناشی از تولید این گازها چندان بالا نباشد می‌توان هزینه مواجهه با مشکل تغییرات آب و هوایی را تا ۵۰ درصد کاهش داد.

به هرحال در شرایط کنونی به نظر می‌رسد که منافع ناشی از به تعویق انداختن اقدامات ژئو اینجینیرینگ برای جهان از زیان‌های احتمالی آن بیشتر باشد. حتی تنها ده سال به تعویق انداختن این اقدامات، داده‌های بیشتری را در اختیار محققان قرار داده و به آنها این توانایی را می‌دهد که تخمین‌های دقیق تری از میزان خطر گازهای گلخانه‌ای برای بشریت به دست آورند.