مخاطبان تلویزیون بعد از انتخابات کم نشده است

فاطمه عود باشی

دکتر حسن خجسته، معاون سابق صدا سال ۱۳۷۰ به رادیو آمد و بعد از مدیریت شبکه‌های مختلف رادیویی سال ۱۳۷۷ به معاونت صدا منصوب شد. وی ۲۸‌دی پارسال با حکم عزت‌الله ضرغامی‌به معاونت برنامه‌ریزی و نظارت صدا و سیما رفت و جانشین محمد صوفی شد. دکتر خجسته عصر یکی از روزهای پاییزی در دفترش پاسخگوی سوالات اختصاصی خبرگزاری مهر شد.

برای شروع گزارشی از برنامه‌های پنج سال آینده معاونت برنامه‌ریزی و نظارت بگویید؟

ما دنبال جذب مخاطب و کیفیت پیام‌ها مبتنی بر اهداف عالی هستیم، الان در دنیا وقتی بحث کیفیت مطرح می‌شود، معنایش این نیست که به اهداف عالی توجه کنند، بلکه جلب رضایت مشتری است. فرق ما با دیگران در این است که جلب رضایت مخاطب اهمیت زیادی دارد و مسوولیت داریم به ارتقای اندیشه مخاطب خود کمک کنیم و این کار دشواری است.

شما اشاره به یک محیط رقابتی شدید کردید، اما تعداد مخاطبان تلویزیون بعد از انتخابات افت داشته و کم شدن آگهی‌های تبلیغاتی این مساله را نشان می‌دهد.

شما واقعا این مساله را با قطعیت می‌گویید؟ خوشبختانه درآمد آگهی ما در این ماه بیشتر از ماه مشابه در سال قبل بوده است. میزان مخاطبان بر اساس نظرسنجی مشخص می‌شود. ممکن است تعداد مخاطبان در برخی موارد کم یا زیاد شود، اما نباید این را تعمیم داد. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد تعداد مخاطبان کم نشده است.

اما نظرسنجی سازمان صدا و سیما هم می‌تواند تحت‌‌شعاع اهداف عالی قرار بگیرد. چرا این مسوولیت را به عهده نهادی بیرون از سازمان نمی‌گذارید؟

نظرسنجی صدا و سیما معتبرترین نظرسنجی ملی است و از روش‌های علمی‌بهره می‌برد. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد تعداد مخاطبان کم نشده و همانطور که گفتم، ممکن است مخاطبان از سازمان صدا و سیما گلایه داشته باشند. فرق ما با دیگران این است که آنها مخاطبان را مشتری می‌بینند، اما ما مشتری نمی‌بینیم. مخاطب برای ما دوست است و ما موظفیم نیاز او را تامین کنیم.

شما این مساله را رد نکردید که مخاطبان نسبت به سازمان صدا و سیما گلایه دارند. آیا گلایه‌ها در جلسات معاونت برنامه‌ریزی و نظارت با حضور نخبگان بررسی شد؟ چرا مردم به سمت رسانه‌های دیگر رو آوردند؟

تعمیم محیط پیرامونی خودتان یک خطا است. این ادعاها باید مستند باشد. چند روز پیش علیه

بی بی سی در انگلستان تظاهرات بود که چرا این رسانه صحت را زیر پا می‌گذارد. البته من هوشمندی و زیرکی بی بی سی را رد نمی‌کنم.

فکر نمی‌کنید تفاوت زیاد حرف با عمل صدا و سیما در اجرا منجر به کاهش مخاطبان شده است. مثلا پارسال معاونت سیاسی در جریان سفر هیات هالیوودی به ایران گزارش‌هایی تهیه و پخش کرد که سفر آنها در راستای مواضع صهیونیسم است، اما شاهدیم معاونت سیما فیلم‌های آمریکایی خریداری و پخش می‌کند.

من نمی‌خواهم بگویم جنس‌های آن مغازه خوب است، اما خودشان با قصد و غرض جلوی منزل ما می‌آیند. ممکن است اشکال این باشد که فیلم‌های هر کشور با توجه به ارزش‌های اجتماعی همان جامعه ساخته می‌شود نه ارزش‌های جامعه ما که البته اشکال درستی است. بنابراین حرف و عمل صدا و سیما هم در تضاد هم نیست. یکی از سیاست‌های سازمان تنوع است و صدا و سیما سعی می‌کند شبکه‌های مختلف تنوع را حفظ کنند.

من منکر تنوع رادیو نیستم، اما در شبکه‌های تلویزیون این‌طور نیست. هر یک از شبکه‌های تلویزیون بر اساس ماموریت تعریف شدند، اما می‌بینیم بر اساس ماموریت خود جلو نمی‌روند. به عنوان مثال در شبکه دو که به عنوان شبکه کودک معرفی شده هنوز هم مجموعه‌هایی با موضوع غیر از کودک و نوجوان تصویب می‌شود و در برنامه‌های آتی این شبکه قرار دارد.

بازتعریف شبکه‌ها جزو برنامه‌های پنج سال آینده تلویزیون است و این بازتعریف شامل حال خیلی بخش‌ها است.

یعنی ماموریت شبکه‌ها تغییر می‌کند؟

وقتی شبکه‌ها بازتعریف شوند، مسلما ماموریت‌شان تغییر می‌کند.

پارسال رییس صدا و سیما وعده شبکه‌های ورزش و ۲۴ ساعته فیلم و سریال را داد و چندی پیش هم معاون سیما از راه‌اندازی شبکه مستقل مستند خبر داد، اما احساس می‌شود این وعده‌ها فقط در حد حرف است و تحقق پیدا نمی‌کند.

یک مشکل وجود دارد و آن هم پر شدن ظرفیت آنالوگ در تهران است.

چرا وقتی صدا و سیما به لحاظ فنی مشکلات زیادی دارد، مسوولان مرتب وعده شبکه‌های تخصصی می‌دهند؟

تمامی‌این مسائل مورد بررسی قرار گرفته و اگر منابع تامین شود، در پنج سال آینده می‌توانید شاهد اتفاق‌هایی بزرگ در حوزه صدا و سیما باشید، اما تا قطعی نشدن مواردی که بررسی می‌شود، نمی‌توانم چیزی بگویم.

چرا صدا و سیما برای قرار گرفتن در یک محیط رقابتی پیشنهاد راه‌اندازی شبکه‌های خصوصی را نمی‌دهد؟ ظاهرا زیاد هم موافق این مساله نیست.

پیشنهاد را همه می‌توانند بدهند. در حال حاضر صدا و سیما در یک محیط رقابتی شدید قرار دارد. در هیچ جای دنیا ۲۰۰۰ کانال بدون پرداختن وجه و مجانی قابل دریافت نیست. در کشورهای دیگر اینطور نیست و شبکه کابلی قواعد خودش را دارد و مردم باید برای دیش و کابل هزینه کنند.

آیا سازمان صدا و سیما برای راه‌اندازی شبکه‌های فارسی ‌زبان برنامه‌ای دارد؟

بحث توسعه شبکه‌های فارسی‌زبان مطرح شده تا در مکان‌هایی که فارسی‌زبانان بیشتر هستند ایران حضور مؤثری داشته باشد، اما هنوز مورد تصویب قرار نگرفته است.

یکی از وظایف صدا و سیما آموزش است. چرا نویسنده خوب در این زمینه پرورش نمی‌دهد؟

تربیت نویسنده بحث ملی است. فقط صدا و سیما موظف به انجام این کار نیست.

یکی از خروجی‌های دانشکده صدا و سیما می‌تواند پرورش نویسنده خوب باشد.

این دانشکده تهیه‌کننده تربیت می‌کند، نه نویسنده. یکی از برنامه‌های آینده صدا و سیما توجه به این مساله است و سعی می‌کنیم در حوزه‌های مختلف از جمله تولید مجموعه‌های گوناگون از جمله دینی تاریخی، پلیسی و امثال آن نگاه تخصصی و حرفه‌ای را گسترش دهیم.

یکی از مشکلات صدا و سیما انحصاری بودن پروژه‌ها است. به عنوان مثال کارهای مذهبی و دینی به دست افراد خاصی داده می‌شود. علیرضا افخمی‌همیشه کارهای ماورایی و دینی را می‌سازد. در این باره چه تمهیداتی دارید؟

به هر حال افرادی در زمینه‌هایی متخصص هستند و صدا و سیما از تجربیاتشان بهره می‌برد. باید نویسندگان متخصص را پرورش دهیم و بعد کار به آنها سپرده شود. در این باره صدا و سیما تصمیم جدی برای گسترش حوزه حرفه‌ای تخصصی دارد تا رقابت در تولیدات شکل پایداری پیدا کند.