مهدی سحابی، مترجم نامدار ایران در ۶۶ سالگی درگذشت
در جست‌وجوی زمان ازدست رفته
نگاه سوم- غمگینیم از اینکه یک روز در میان مجبوریم بخشی از صفحه مان را به مرگ کسانی اختصاص دهیم که حداقل خاطره ساز بخش وسیعی از آدم‌های این سرزمین بوده‌اند.غمگینیم ازاینکه شرایط زندگی روزمره آنقدر سخت شده است که اجازه نمی‌دهد قدر آنهایی را که دوستشان داریم بدانیم. مرگ این روزها بدجوری برپیکره فرهنگی خیمه زده است. پاییز وحشتناکی که نه برگریزانش قشنگ است و نه باران‌های گاهگاهی آسمان عبوس.
مهدی سحابی مترجم، نقاش و داستان‌نویس برجسته ازدنیا رفت.آخرین مسافری که در روزهای اخیر، بعد از درگذشت مسعود رسام و امیر قویدل تسلیم مرگ شد و شاید تا لحظه ای که این مطلب منتشر می‌شود، عزیز دیگری هم راهی سفر شود.چرا که این روزها عادت کرده‌ایم ثانیه‌هایمان را با خبرهای ناخوشایندی که از درو دیوار فرو می‌ریزند، گره بزنیم. سحابی که خیلی‌ها او را با ترجمه رمان هشت‌جلدی «در جست‌وجوی زمان ازدست‌رفته» نوشته مارسل پروست می‌شناسند، متولد سال ۱۳۲۲ در قزوین بود که پس از طی دوره دبیرستان در شهر تهران و ورود به دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در رشته نقاشی، با گذشت مدتی، تحصیل را نیمه‌کاره رها کرد و برای تحصیل در رشته کارگردانی سینما به ایتالیا رفت. تسلط او به زبان‌های ایتالیایی، فرانسوی و انگلیسی سبب شده بود که نویسندگان متفاوتی را به ایرانی‌ها معرفی کند. «سمبولیسم» چارلز چرویک، «دیوید کاپرفیلد» چارلز دیکنز، «بارون درخت‌نشین» ایتالو کالوینو، «انقلاب مکزیک» ماریو دمیکلی، «مرگ وزیر مختار» یوری تلنبانوف، «دانه زیر برف» اینیاتسیو سیلونه، «مرگ آرتیو کروز» کارلوس فوئنتس، «توفان در مرداب» لئورناردو شیاشا، «خوشی‌ها و روزها»ی مارسل پروست، «همه می‌میرند» سیمون دوبووار، «مزدک» موریس شیماسکو، «تقسیم» پیرو کیارا، «کوه خدا»ی اری دکوما، «تربیت احساسات» گوستاو فلوبر، «مرگ قسطی» فردینان سلین و «سرخ و سیاه» استاندال از جمله آثاری هستند که در کارنامه ترجمه سحابی به ثبت رسیده‌اند. او همچنین در حوزه تألیف آثاری را خلق کرده است که رمان‌های «ناگهان سیلاب» و « پیچک کاغذی» به همراه مجموعه داستان «خیابان مارگوتا شماره ۱۱۰» از جمله آن‌ها هستند. هنر نقاشی و برپایی چند دوره نمایشگاه در ایران و دیگر کشورها از دیگر فعالیت‌های مهدی سحابی به شمار می‌روند و سه‌شنبه آخرین روز زندگی مرد ۶۶سالهای بود که یک تنه اندازه یک موسسه فرهنگی کار می‌کرد. او ساکن فرانسه بود و در این اواخر، مدتی در ایران زندگی کرد. علی‌اصغر حداد، مترجم پیشکسوت درباره مهدی سحابی می‌گوید: سحابی متنی را که ترجمه می‌کرد، می‌فهمید. به کار ترجمه متعهد بود و فقط برای گذران زندگی ترجمه نمی‌کرد؛ بلکه به این کار علاقه داشت. او نه فقط به ترجمه، که به کار هنری علاقه داشت و با دل و جان آن را انجام می‌داد و سوادش را هم داشت. ترجمه‌های سحابی فراوان است و او در عرصه‌های مختلف نقاشی، نویسندگی و... فعالیت داشت. اما مهم‌ترین کار ترجمه او، «در جست‌وجوی زمان از دست‌رفته» مارسل پروست است و نیز بسیاری از کتاب‌های دیگر؛ از جمله این اواخر، آثار فردینان سلین. در عرصه نقاشی چون مهارتی ندارم، اظهارنظری نمی‌کنم؛ فقط اینکه سحابی از نقاشان ۴۰سال اخیر ایران بود که در این عرصه، بالای ۲۰ نمایشگاه فردی داشت و بسیار صاحب‌نام بود. لیلی گلستان نیز در پی درگذشت مهدی سحابی، درباره ترجمه‌های او می‌گوید: سحابی از بهترین مترجم‌های ما بود که پیش از انقلاب، کارش را آغاز کرد. اول با آثار نویسندگان ایتالیایی از جمله سیلونه شروع کرد و در ادامه کار به مهم‌ترین اثرش یعنی ترجمه «در جست‌وجوی زمان از دست‌رفته» مارسل پروست پرداخت که کار بسیار عظیمی‌بود؛ در انجامش همت کرد و با اقبال بسیاری هم مواجه شد. در این اواخر نیز به کارهای کلاسیک فرانسه مثل ترجمه «سرخ و سیاه» استاندال و «مادام بوواری» فلوبر پرداخت و معتقد بود باید کلاسیک‌ها را از نو ترجمه کرد که با ساختار جدید نثر فارسی مطابقت کند. سحابی بسیار مهربان و شریف بود و درعرصه تجسمی‌نیز کارهای ماندگاری از خود به جای گذاشت. اولین نمایشگاهش را در سالهای ۶۸ تا ۶۹ در گالری من برگزار کرد و تا چهار سال پی‌درپی نمایشگاه‌های خود را آن‌جا برگزار می‌کرد و فکر می‌کنم به مجموعه نمایشگاه‌های ماشین‌های قراضه مربوط بود که حدودا تا سال ۷۲ طول کشید. بعد از آن شروع کرد به ساختن مجسمه‌های چوبی و نقش‌برجسته‌هایی که روی بوم یا تخته انجام می‌داد و آن‌ها را در گالری آریا به نمایش گذاشت. آخرین نمایشگاه سحابی نیز سال گذشته در گالری گلستان برگزار شد و شامل تازه‌ترین کارهایش از جمله نقاشی روی بوم می‌شد که شروع یک سری جدید بود که دیگر نمی‌تواند ادامه پیدا کند. یک‌سری آدم و پرنده و درواقع دیوار‌نگاره بودند و آن‌ها را روی بوم برگردانده بود که فکر خوبی بود.
همچنین محمد‌هاشم اکبریانی، دبیر مجموعه «تاریخ شفاهی ادبیات معاصر ایران» از انتشار زندگینامه ناتمام زنده‌یاد مهدی سحابی همراه با زندگینامه‌های زنده‌یادان منوچهر آتشی و فرخ تمیمی در قالب یک کتاب خبر می‌دهد. اکبریانی می‌گوید: «پیش از این چهار جلسه گفت‌وگو با سحابی صورت گرفته است که به دلیل ناتمام ماندن، این گفتگوها به همراه گفت‌وگوهای ناتمامی که با منوچهر آتشی و فرخ تمیمی انجام شده است در یک کتاب به چاپ می‌رسد. وی افزود: گفت‌وگو با زنده یاد سحابی توسط حدیث نبی‌زاده انجام شده که به دلیل سکونت این مترجم فقید در کشور فرانسه ناتمام مانده و قرار بود که در سفرهای بعدی وی به ایران تکمیل شود.» هنوز درباره انتقال پیکر مهدی سحابی و جزئیات تشییع‌اش در ایران خبر موثقی در دست نیست اما به گفته علی‌اصغر حداد، مترجم و از بستگان مهدی سحابی پیکر او برای خاک‌سپاری از فرانسه به ایران منتقل می‌شود و این موضوع قطعی است. فقط به خاطر انجام برخی کارهای اداری، چند روز طول می‌کشد.
ارسال نظر