میانجیگری ایران برای خروج یمن از بحران

متکی با پیام رییس‌جمهور به صنعا می‌رود

یمن در ماه گذشته عرصه رقابت دیپلماسی‌های جهانی برای حل مسائل داخلی خود بوده است، درگیری‌هایی که در دهه گذشته با فراز و نشیب رو‌به‌رو بوده این روزها پس از به اوج رسیدن، به نظر می‌رسد که با تمایل دولت یمن به دیپلماسی ایران به سوی حل شدن برود. تلاش‌های اوباما برای «اتحاد و امنیت» یمن به شکل رسمی‌در نامه‌ای به رییس‌جمهور این کشور خلاصه شد، اما ایران که در ماه‌های اخیر از سوی دولت یمن متهم به دخالت در امور داخلی این کشور شده بود، این بار با درخواست این دولت برای حل مناقشات پادر میانی خواهد کرد. از همین رو وزیر امور خارجه با پیام محمود احمدی‌نژاد به علی عبدالله صالح، رییس‌جمهور یمن این هفته به صنعا سفر می‌کند تا آخرین تحولات در این کشور، با حضور نماینده جمهوری اسلامی‌ایران بررسی شود.

به گزارش ایسنا، منوچهر متکی، وزیر خارجه در حاشیه دیدار دیروز رییس‌جمهور سنگال با احمدی‌نژاد با اشاره به فعالیت‌های جدید وزارت خارجه در عرصه بین‌الملل در دوره جدید گفت: این هفته با پیامی‌از سوی آقای رییس‌جمهور به یمن سفر می‌کنم تا پیگیر مسائل اخیر این کشور باشم.

وزیر خارجه با تاکید بر ضرورت حل مشکل اخیر در یمن و نگاه ویژه جمهوری اسلامی‌ایران به این موضوع تصریح کرد: ثبات و آرامش در یمن برای ما بسیار مهم است و مقامات یمنی هم از این سفر استقبال کردند.

پیش از این نیز علاءالدین بروجردی، رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفت‌وگو با ایسنا در این باره گفته بود: دولت یمن از ایران خواسته است برای مذاکره پیرامون مسائل شمال یمن، نماینده‌ای اعزام کند.

او از حرکت‌های انسان دوستانه دیپلماسی ایران پرده برداشته و گفته بود: براساس اطلاعات موجود یمنی‌ها اظهار علاقه کردند که فرستاده ویژه‌ای از جانب ایران به این کشور برود که البته پیش از این نیز آقای ولایتی سفری به آنجا داشتند و پیرامون موضوع بحث شد.

بر اساس این گزارش، در ‌‌٤٠ روز گذشته یمن با پیشنهادهای گسترده‌ای از سوی کشورهای مختلف برای حل درگیری‌های منطقه صعده مواجه شد. اولین اقدام برای حل مشکلات داخلی یمن نامه اوباما به علی عبدالله صالح، رییس‌جمهور یمن، بود. اوباما در این نامه نوشت: امنیت یمن موضوع حیاتی برای امنیت آمریکا و منطقه است و آمریکا برای رفع موانع موجود بر سر راه پیشرفت یمن و انجام اصلاحات در این کشور با حمایت صندوق بین‌المللی پول، بانک جهانی و کمک کنندگان بین‌المللی مانند شورای همکاری خلیج [فارس] به یمن کمک خواهد کرد. با این حال نامه اوباما با استقبال و واکنشی از سوی دولت‌های منطقه مواجه نشد. با ادامه درگیری‌ها در منطقه صعده ایران موضع رسمی‌در قبال امنیت مردم این کشور اتخاذ کرد و متکی در گفت‌وگوی تلفنی، با القربی، همتای یمنی‌اش، به عنوان یک دوست این وضعیت را به مصلحت یمن، دولت و مردم آن ندانست و گفت: برخی طرف‌ها در منطقه خواهان دامن زدن به این درگیری‌ها و ایجاد مشکلات بین دولت و ملت یمن هستند. ما معتقدیم که آقای علی عبدالله صالح و دولت یمن اجازه چنین کاری را به آنها نخواهد داد.

مشکلات ناشی از حدود ‌‌١٥٠ هزار تن آواره بر اثر درگیری‌های دولت یمن و گروه الحوثی در سال‌های اخیر بر اساس گزارش نهادهای بین‌المللی، دولت یمن را بر آن داشت تا رسما از تریبون وزارت خارجه اعلام کند که اقدام نظامی‌راه مناسبی برای حل بحران کنونی نیست و در پی آن نشست کمیته گفتمان ملی به ریاست محمد سالم، وزیر خارجه سابق یمن، با تاکید بر لزوم پایبندی به مبارزه مسالمت‌آمیز، تظاهرات و برگزاری تجمع‌ها و مساعدت از سازمان‌های ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی برای پایان دادن به درگیری‌ها فعال شد.

با این حال آخرین روز تابستان با خون در تاریخ یمن ثبت شد؛ زیرا ارتش یمن از کشته شدن‌‌١٤٠ شورشی خبر داد و حوثی‌ها اخبار درباره درگیری‌ها در صعده را تکذیب و تلاش کردند تا مقر امنیت مرکزی و کاخ ریاست‌جمهوری در صعده را تحت کنترل بگیرند که موفق به این اقدام نشدند و در پی درگیری‌ها اکثر طرفداران حوثی کشته شدند.

کشته شدن ‌‌٣٠ شبه‌نظامی‌در درگیری با نیروهای ارتش یمن، حمایت آمریکا و شورای همکاری خلیج‌فارس از رییس‌جمهور یمن را برای حل مناقشات به همراه داشت و هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا در این نشست با وزیران امور خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس از اصلاحات اقتصادی و سیاسی صورت گرفته از سوی دولت یمن رسما حمایت کردند.

واکنش‌های بین‌المللی در حالی گسترش یافت که وزیر خارجه یمن اعلام کرد که مساله صعده نباید بین‌المللی شود و بحران صعده در صورتی که حوثی‌ها شروط دولت را بپذیرند، قابل حل است، اما مساله صعده خود به خود با حضور آمریکا و کره جنوبی که در منطقه به دنبال منافع پایدار بودند، بین‌المللی شده بود. علی عبدالله صالح، رییس جمهور یمن بر خلاف ادعای بین‌المللی نبودن بحران صنعا در دیدار با فرمانده عملیات مشترک ویژه آمریکا، در خصوص روابط دو جانبه، ‌همکاری‌های نظامی‌و مبارزه با تروریسم گفت‌وگو کرد. در همین حال اتهام دخالت تهران در بحران صعده بار دیگر سکوت ایران را شکست و سفارت ایران در بحرین در بیانیه‌ای اعلام کرد که این ادعا کذب است. کشف کامیون حامل سلاح چینی در یمن در اوج درگیری‌ها در ماه گذشته چین را به لیست داستان بین‌المللی شدن یک مشکل داخلی در یمن اضافه کرد و ادعای همکاری چین برای رساندن سلاح به گروه حوثی تقویت شد.

اگرچه ارتش یمن از شکست حوثی‌ها برای تسلط بر کاخ ریاست‌جمهوری صعده خبر داد، اما دریافت کمک ‌٢/١‌میلیون دلاری از آمریکا و عربستان به آوارگان اوضاع را به سمت آرامش نسبی سوق داد.

عبدالملک الحوثی رهبر گروه حوثی بار دیگر ادعا کرد: «ما آغازگر جنگ نبودیم.» و به شکل ضمنی اعلام کرد که مسوولان یمن باید دست از حملات علیه یمنی‌ها بردارند و با اندیشمندان برای ایجاد یک راه حل جهت خروج از وضعیت کنونی وارد مذاکره شوند.

اگرچه به گفته امیر عبداللهیان، سفیر ایران در بحرین، دولت ایران با دولت یمن برای حل مشکل برخورد با حوثی‌ها اختلاف نظر دارد، اما گویی ادعای دخالت ایران در امور داخلی امروز به همکاری، مشاوره و مساعدت، در دیپلماسی منطقه تبدیل شده است.

این در حالی است که مجلس ایران پس از حضور نمایندگان در ‌‌٤ ماه گذشته در مجلس یمن، منتظر میزبانی از گروه دوستی پارلمانی ایران و یمن است. به این ترتیب به نظر می‌رسد قدم‌های نزدیکی بین دو دولت برداشته می‌شود و همکاری‌ها گسترش می‌یابد. به گزارش ایسنا، در حالی که منوچهر متکی برای کمک به دولت یمن از سوی ایران به این کشور خواهد رفت و هفته آینده این دیدارها صورت می‌گیرد، بر کسی پوشیده نیست که شاید این اقدامات به نتایج متقن در بحران یمن و ثبات کامل منتهی نشود، اما امروز یمن به جهان نشان داد که کمک‌های مداخله‌جویانه هر کشور فرامنطقه‌ای چون آمریکا، کره جنوبی، چین و ... به نام اقدام بشردوستانه از سوی این دولت پذیرفته نیست و تنها دولت‌های همسایه و در راس آنها ایران کشوری است که می‌تواند به دلیل شباهت‌های فرهنگی و تجربیات مشابه به حل این بحران یاری رساند.