آیا تلویزیون می‌میرد؟

علی دادپی *

ماه گذشته وقتی مراسم اهدای جایزه امی‌برگزار شد، بینندگان کمی‌می‌دانستند که عصری به پایان رسیده است و تلویزیون جادوگر در حال آویختن عصای جادویی خویش است. تاریخ تکرار شد. تلویزیون رادیو را به رسانه دوم تبدیل کرد، حالا عصر دیجیتال و رسانه‌هایش تلویزیون را به ردیف دوم کشاندند. عصر دیجیتال بیننده را به قدرت رسانده است و با دادن قدرت انتخاب به او باعث شده است تا تلویزیون دیگر انحصار بینندگانش را نداشته باشد. امروز میلیون‌ها نفر رسانه‌های خود را انتخاب می‌کنند و مجموعه دلخواه خود را از سرگرمی‌ها و اخبار فراهم می‌کنند. یوتیوب، فیس‌بوک، توئیتر، گوگل، آی‌فون و .... همه و همه گزینه‌های مردمی ‌هستند که تا دیروز میخکوب تلویزیون‌های خود بوده‌اند. اما حالا تلویزیون انحصار خود را از دست رفته می‌بیند و همین طور درآمد خود را.شبکه‌های پخش سراسری مانند سی‌بی‌اس و ان‌بی‌سی که از دل رادیو برآمدند و با استفاده از فعالیت‌های بازرگانی و تبلیغاتی به بنگاه‌های اقتصادی سودآوری تبدیل شدند، اکنون شاهد کم شدن رشد درآمدهای خود هستند. در حالی که شبکه‌های عمومی ‌و بازرگانی از نردبان ترقی پایین می‌روند، شبکه‌های کابلی و اینترنت هر روز شاهد بیشتر شدن مخاطبان خود و گسترش فعالیت‌هایشان هستند. کیفیت برنامه‌ها در شبکه‌هایی مانند اچ‌بی‌او که از مشتریان خود حق اشتراک دریافت می‌کنند، بهتر و بهتر می‌شود، در حالی که شبکه‌های پخش عمومی‌ در حال از دست دادن مخاطب و قدرت تولید بوده اند. انگار عصر سریال‌هایی مانند فرندز (دوستان) و مش که هویت فرهنگ تلویزیونی را تعریف می‌کردند، به پایان رسیده است. شاید به همین دلیل است که برگزارکنندگان مراسم امی‌ امسال امیدوارند و نه کاملا مطمئن، که سال آینده هم پخش سراسری داشته باشند.عصر دیجیتالی ریموت کنترل به مراتب بزرگتر و موثرتری را به مصرف‌کنندگان داده است، شاید تلویزیون هنوز نمرده باشد ولی دوران فرمانروایی مطلقش به پایان رسیده است.

* استاد دانشگاه