رکود جهانی برای برخی قدرت‌ها یک امتیاز است

منبع: نیوزویک

شاید تصور کنید بدترین رکود اقتصادی جهانی پس از رکود بزرگ دهه ۱۹۳۰، موقعیت سران سیاسی جهان را به خطر انداخته است. اما واقعیت این است که در بسیاری کشورهای در حال توسعه وضعیت دقیقا عکس این است. احزاب حاکم در آسیا، آمریکای لاتین و بخش‌هایی از اروپای شرقی، برخلاف سقوط رشد جهانی، متحمل برخی تغییرات شده و با نشانه‌هایی از تحول روبه‌رو گشته‌اند. از میان جدیدترین نمونه‌های آن می‌توان به پیروزی بزرگ حزب کنگره هند و برتری قاطع سوسیلو بامبانگ یودهویونو در انتخابات ریاست‌جمهوری اندونزی اشاره کرد که با وجود ادامه تاثیرات رکود اقتصادی در آسیا موفق به کسب ۶۰‌درصد از آرای مردم گردید.

در بیشتر دهه ۱۹۹۰ و آغاز دهه جاری میلادی، بسیاری از بازارهای در حال ظهور با عدم پایداری مالی در سیستم‌های بانکی خود، تورم بی ثبات و رشد اقتصادی نسبی پایین درگیر بوده‌اند. متوسط رشد تولید ناخالص ملی در بازارهای در حال ظهور طی دهه ۱۹۹۰، ۴‌درصد و تورم غالبا دو رقمی بوده است. تمامی این نابسامانی‌های ایجادی طبقه حاکم را تحت تاثیر قرار داده و نسل تازه‌ای از رهبران مردم گرا را سر کار آورده است (از لولا در برزیل گرفته تا رجب طیب اردغان در ترکیه).

در ابتدا این افراد باعث وحشت بازارهای جهانی شدند. از نطق پس از انتخابات آنها چنین بر می‌آمد که مصمم به حمله به کسب‌وکارهای بزرگ، ایجاد اخلال در روند جهانی شدن و به کارگیری قدرت کشورشان جهت توزیع متعادل ثروت هستند‌، اما بر خلاف پیش‌بینی‌ها، آنها مسیرهای تعدیل‌شده‌تری را برای اصلاح برگزیده و به تقویت تجارت، استقبال از سرمایه‌گذاری خارجی و فراتر از همه تمرکز بر ثبات مالی پرداختند.

در نتیجه آنان در زمانی که اقتصاد جهانی در سال ۲۰۰۳ با بحران مواجه شد، طعم موفقیت را چشیدند. به علاوه در طول پنج سال پس از آن رشد بازار در حال ظهور تا ۷‌درصد افزایش یافت و مقدار متوسط تورم فقط ۵‌درصد بود. با بررسی تاریخ، طول و دراز بی ثباتی اقتصادی در می‌یابیم که بازارهای برجسته بزرگ از جمله روسیه، برزیل و شیلی از رونق سال‌های شکوفایی اقتصادی خویش به نفع جبران کمبودهای حاصل از مبادلات ارز و تثبیت وضع مالی بهره برده‌اند. بدین ترتیب آنها امروز پول لازم برای مقابله با رکود بین‌المللی از طریق صرف هزینه‌های هنگفت بابت برانگیختن اقتصاد و محافظت از پول را در اختیار دارند.

بنابراین این افراد انسان‌های دوراندیشی هستند. مسوولیت‌پذیری یک عامل حیاتی است. در رکودهای سابق مانند بحران پسو در اوایل دهه ۹۰ یا نابسامانی اقتصادی آسیا در اواخر ۱۹۹۰، مشکل مالی در اقتصادهای رو به رشد آغاز شد و رای‌دهندگان بازار در حال ظهور رهبران خود را به خاطر این موضوع سرزنش کردند. به عنوان یکی از بارزترین مثال‌ها، بحران آسیایی در اندونزی منجر به برگزاری تظاهرات‌هایی شد که جاکارتا را به اغتشاش و سوهارتو را از قدرت به زیر کشید، اما این بار بسیاری از ملل بزرگ‌تر و فقیرتر از اندونزی نقش وام دهنده را به کشورهای ثروتمند و بحران‌زده بازی می‌کنند.

بحران مالی در ایالات متحده شروع شد و بیشترین ضربه را به ملل ثروتمند وارد کرده است. به طوری که در حال حاضر این کشورها باید بیش از پیش مقروض شوند تا بتوانند با رکود مقابله نمایند. نارضایتی عمومی بر سر این بحران، کمکی برای جناحی از آمریکاییان که بر سر کار نیامده و تهدیدی برای منصب گردون براون به شمار می‌رود. همچنین نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که مناصب در ژاپن، ایرلند، پرتغال و یونان که همگی نقش مهمی را در رکود اقتصای داشته‌اند در معرض خطر جدی قرار دارد.

با دنبال کردن مسیر سرزنش‌ها، به سوی برخی بازارهای در حال ظهور (عموما در اروپای غربی) هدایت می‌شویم که ضربات سنگینی از بحران اقتصادی بر پیکر ایشان وارد گشته است. مجارستان با داشتن اقتصادی که شاهراه IMF را می‌پیماید و تخمین زده می‌شود، طی امسال ۶‌درصد فروکش داشته باشد در حال ورود به چرخه کلاسیک رونق-رکود است. مطابق آخرین نظرسنجی‌ها، حزب حاکم سوسیالیست مجارستان دارای نرخ تایید عمومی ۱۸‌درصد است.

در رومانی و لاتویا نیز ضربه سخت اقتصادی، طبقه سیاسی را به سادگی از مرکز توجه‌ها و علایق خارج کرده است، اما در لهستان، بزرگ‌ترین اقتصاد آن منطقه، حزب حاکم چویک پلاتفرم همچنان از قبول عام بهره‌مند است و در انتخابات مجالس اروپایی که در ژوئن سال جاری میلادی برگزار شد به پیروزی رسید. اقتصاد لهستان بسیار بهتر از همسایگانش دوام آورده است و کاوش در این منطقه نشان می‌دهد که آنها نیز به دلیل حضور در منطقه بحران مقصر شناخته می‌شوند.

این تمایل به صف‌آرایی در پشت حکومت ملی در یک بحران، خصوصا هنگامی که سران در حال مبارزه با نیروهای خارجی مزاحم هستند، همچنان سران بازارهای در حال ظهور همچون لولا در برزیل و ولادیمیر پوتین در روسیه را یاری می‌کند. آنها در حال سواری گرفتن از خودرویی هستند که آن را به واسطه نرخ‌های رشد اقتصادی نسبتا بالا طی سال‌های گذشته برای خود فراهم کرده‌اند. آنها تمامی تقصیر افول رشد اقتصادی را متوجه ایالات متحده می‌دانند.

البته در صورتی که بهبودسازی وضعیت به زودی جامه عمل بر تن نکند، رای‌دهندگان در برابر چنین توجیه‌هایی کمتر مدارا خواهند نمود. برای وقوع این امر هنوز خیلی زود است: در حالی که رکود، ایالات متحده را در سال ۲۰۰۷ هدف قرار داد، همین اواخر سال گذشته بود که وارد بازار در حال ظهور شد.

پس وقوع آن ممکن است، اما حدود چند ماه پیش از اینکه صبر رای‌دهندگان طاق شود. تهدید تورم در راه است و آتش آن ممکن است هر لحظه به واسطه برنامه‌های حجیم تحریک برانگیز شعله ور شود. همچنین می‌تواند خشم عمومی را برانگیزد، اما در حال حاضر جوامع رای دهنده ملل در حال توسعه از کاپیتان‌های خود در این توفان راضی هستند.

* منبع: پیمانه Peymane.ir