کدام بانک مرکزی زودتر دست به افزایش نرخ‌های بهره خواهد زد؟
منبع: اکونومیست
مترجم: حسن افروزی
تعدادی از مسوولان بانک مرکزی این هفته در حالی عازم جکسون هول برای شرکت در نشست سالانه‌ اقتصادی بانک مرکزی کانزاس سیتی هستند که هنوز نگران زمان افزایش نرخ‌های بهره‌اند.

بانک‌های مرکزی بزرگ جهان در حالی که از ابزارها و سیاست‌های قدیمی خود مستاصل گشته‌اند برای رونق بخشیدن به اقتصاد، دست به دامن سیاست‌های غیرمعمول شده‌اند. برای مثال در جلسه‌ این ماه تعیین نرخ بهره در بانک انگلیس، مروین‌کینگ قصد داشت برنامه‌ خرید دارایی‌های بانکی را حتی بیشتر از آنچه هست گسترش دهد، ولی بانک مرکزی استرالیا (RBA) و بانک مرکزی نروژ بسیار بهتر از دیگر بانک‌ها عمل می‌کنند. مفسران اقتصادی انتظار دارند که این بانک‌ها قبل از بانک‌های دیگر دست به افزایش نرخ بهره بزنند، چرا که شیب تندتر منحنی بازده کوتاه مدت اوراق قرضه دولتی این دو بانک نشان از وضعیت مطلوب‌تر بازار در این کشور‌ها نسبت به کشور‌های دیگر است.
کدام بانک مرکزی زودتر دست به کار خواهد شد؟ وضعیت اقتصادی استرالیا بسیار بهتر از چیزی است که خیلی‌ها انتظار داشتند. با اینکه GDP در انتهای سال گذشته ‌اندکی کاهش یافت، اقتصاد به دور از رکود و نرخ بیکاری در 8/5درصد پایین‌تر از نرخ 7‌درصد که به مدت طولانی وجود داشت ثابت ماند. شاخص‌های اعتماد مصرف‌کننده و تجارت نیز به بالاترین میزان خود در دو سال گذشته رسیده‌اند و RBA رشد اقتصادی برای دو سال آینده را پیش‌بینی کرده است.
وضعیت اقتصادی نروژ هم خوب است. با اینکه اقتصاد‌اندکی تنزل داشته، بانک مرکزی این کشور در حال مشاهده‌ رشد دوباره ای است، نرخ بیکاری نیز در ۱/۳‌درصد باقی مانده که کمترین میزان در اروپا به حساب می‌آید. تقاضای داخلی در وضعیت مطلوبی به سر می‌برد و بنگاه‌های نروژی در حالی که رشد قریب‌الوقوعی را احساس می‌کنند میل چندانی برای تعدیل و کاهش نیروی کار خود ندارند. هر دو کشور به خاطر صادرات کالای اصلی مانند مواد اولیه، نسبتا توانسته‌اند بازار خود در کشورهای خارجی را حفظ کنند. مخصوصا استرالیا که از مزیت مشتری‌های آسیایی که وضعیت اقتصادی شان کمتر تحت تاثیر بحران قرار گرفته، برخوردار است.
نمودار شاخص نرخ بهره‌ پایه‌ بانک‌های مرکزی


کاهش‌های چشمگیر که در نرخ‌های بهره صورت گرفته‌اند به این دلیل بوده‌اند که عدم قطعیت را در بازار کاهش دهند. با این حال بجورن ویلهلمسن از کارکنان یک شرکت خدمات مالی در اوسلو، می‌گوید که بسیاری از اقتصاددانان بازار در نروژ معتقدند که بانک مرکزی این کشور بیش از حد نرخ‌های بهره را کاهش داده است، ولی باز هم همانطور که در نمودار دیده می‌شود، هر دو بانک نسبت به فدرال رزرو و بانک مرکزی اروپا کاهش بیشتری در نرخ‌های بهره ایجاد کرده‌اند. نرخ بهره استرالیا هم اکنون در کمترین میزان در سی سال گذشته قرار دارد که نسبت به شرایط اقتصادی بی‌تناسب به نظر می‌رسد. کاهش نرخ‌های بهره در نروژ و استرالیا به این دلیل نسبت به آمریکا و اروپا بیشتر است که میزان وام‌های با نرخ بهره‌ شناور در آنها بیشتر است، وقتی نرخ‌های بهره کاهش می‌یابد صاحب‌خانه‌های بیشتری درآمد قابل عرضه‌ بیشتری دارند.
با این حال در هیچ یک از دو کشور، قیمت مسکن بیشتر از سال ۲۰۰۷ کاهش نرخ پیدا نکرده و طبق آخرین آمار، قیمت مسکن در حال افزایش است. در سیدنی و ملبورن در سه ماهه‌ منتهی به ژوئن قیمت تا ۵‌درصد افزایش پیدا کرده است و در اوسلو افزایش حتی بیشتر بوده است.
همانطور که گفته شد، افزایش نرخ‌های بهره و تورم کالاهای مصرفی نسبتا ملایم بوده است. بانک‌های مرکزی نروژ و استرالیا برای چند سال آینده تورمی کمتر از 8/2‌درصد را پیش‌بینی کرده‌اند. از طرف دیگر ادامه‌ روند کنونی اقتصاد در کشورهای دیگر نیز باعث شده است که مسوولان بانک مرکزی نگران افزایش نرخ بهره در آینده‌ نزدیک باشند، ولی با این حال اگر روند کنونی ادامه یابد، بانک مرکزی نروژ اولین بانکی خواهد بود که نرخ‌های بهره را افزایش خواهد داد. چرا شاخص نرخ بهره‌ پایه‌ 25/1‌درصدی آن از 3‌درصد بانک مرکزی استرالیا کمتر است و نرخ تورم تقریبا یکسان این دو حاکی از کمتر بودن نرخ بهره‌ واقعی در نروژ نسبت به استرالیا است.